Onderdelen betrekkingsniveau
Het expressieve aspect – dit is wat de zender laat zien over zijn of haar eigen mening, gevoel, oordeel over en ‘met’ de boodschap. Voorbeelden:
• ‘De deur staat weer open’ = Ik erger me dood aan die open deur.
• ‘Ben ík eventjes bezig zeg!’ = Ik ben trots op mezelf.
Het relationele aspect – dit is hoe de zender de ontvanger ziet. Spreekt er waardering of minachting uit de boodschap? Staat de zender boven, naast, of onder de ontvanger? Is de relatie zakelijk of juist persoonlijk? Vriendelijk of aanvallend? Voorbeeld:
• ‘Hoe héb je dat kunnen doen?’ = Ik vind je een stommeling.
Het appellerende aspect – dit is wat de zender graag wil dat de ontvanger doet of vindt. Het is het beroep dat de zender op de ontvanger doet. Wil de zender slechts informeren of ook overtuigen? Geruststellen of opjagen? Moet de ontvanger iets terugzeggen of liever niet? Voorbeelden:
• ‘De deur staat nog open’ = Doe die deur even dicht!
• ‘Ik ben eventjes bezig’ = Val me nu niet lastig!