PC # | Demografisch Transitiemodel

• Down to Earth
• Middelbare school
• vmbo, havo, vwo
• Leerjaar 2

PC # | 

Demografisch Transitiemodel

Aardrijkskunde

Wat betekent het?

Demografisch?

Transitie?

Model?

Demografisch Transitiemodel

Demografisch: wetenschap die bevolkingsaantallen bestudeert

Transitie: overgang / verandering

Model: een hulpmiddel om een wetenschappelijk onderwerp te beschrijven

Het demografisch transitiemodel is een model dat de ontwikkeling van de totale bevolking laat zien met behulp van de geboorte- en sterftecijfers. Deze ontwikkeling is sterk afhankelijk van de welvaartsgroei.

Denk eens aan je grootouders, je ouders en aan jezelf. Hoe is de bevolking veranderd?

Fase 1

Geboorte- en sterftecijfers zijn

allebei hoog. Daardoor groeit 

de bevolking langzaam.

Veel kinderen sterven jong en 

de mensen worden niet oud. 

Dit komt omdat er geen kennis

over medicijnen en hygiëne 

bestaat.

Bevolkingsdiagram: piramide

Fase 2

Het sterftecijfer daalt snel 

omdat de medische zorg 

verbeterd en er waterleidingen

en riolering wordt aangelegd.

Minder kinderen sterven. Het

geboortecijfer blijft hoog 

vanwege de religie en omdat 

er geen geboorteplanning is.

Bevolkingsdiagram: piramide

Fase 3

Het geboortecijfer neemt nu

ook af en het sterftecijfer 

daalt langzaam. De bevolking

groeit nog wel maar langzaam.

De medische zorg verbeterd 

en ook het voedsel verbeterd.

Er zijn minder kinderen nodig en 

mensen worden ouder.

Bevolkingsdiagram: granaat

Fase 4

Het geboortecijfer en het

sterftecijfer zijn nu allebei laag. 

De bevolking groei nauwelijks.

In deze fase is het land zeer

welvarend en hebben vrouwen 

een verbeterde positie. De 

bevolking trouwt later dan

voorheen.

Bevolkingsdiagram: urn

Fase 5

Het geboortecijfer is nu erg laag,

zelfs lager dan het sterftecijfer.

Hierdoor neemt de bevolking 

langzaam af.

In deze fase treed vergrijzing op

in het land en kan de welvaart 

alleen nog in stand gehouden 

worden door immigratie.

Bevolkingsdiagram: urn

Bevolkingsdiagrammen in transitie

                   
                        Piramide                                        Granaat                                                Urn

           fase 1                     fase 2                              fase 3                                 fase 4                      fase 5

hoog

hoog

neemt af

laag

erg laag

hoog

daalt snel

daalt snel

laag

laag

weinig of geen groei

bevolkingsexplosie

de groei neemt af

weinig of geen groei

langzame afname

• veel kinderen nodig om mee te werken

• veel kinderen sterven jong

• godsdienstige en maatschappelijke redenen

• geen geboorteplanning

• betere medische zorg

• beter en meer voedsel

• minder kinderen nodig

• geboortebeperking

• goede gezondheid

• verbeterde positie van vrouwen

• later trouwen

• ziekten en honger

• slechte medische en hygiënische kennis

• verbeterde medische zorg

• waterleiding en riolering

• minder kinderen sterven

• goede gezondheidszorg

• betrouwbare voedselvoorziening

Demografisch transitiemodel

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Emigratie

Vestigingsoverschot

Immigratie

Sociale bevolkingsgroei

Migratie

vertrekoverschot

Geboorteoverschot

strefteoverschot

Natuurlijke bevolkingsgroei

• Een verandering in de bevolkingsgroei door geboorte en sterfte over een langere tijd staat bekend als demografische transitie (transitie = overgang). In het demografische transitiemodel kun je zien hoe een samenleving met hoge geboorte- en sterftecijfers overgaat naar een samenleving met lage geboorte- en sterftecijfers.
  
  
• In fase 1 zijn de geboorte- en sterftecijfers allebei hoog. Daardoor groeit de bevolking langzaam.
  
  
• In fase 2 van het transitiemodel dalen de sterftecijfers snel, maar blijven de geboortecijfers hoog. Er is een sterkte natuurlijke bevolkingsgroei. Dat noem je bevolkingsexplosie. In een aantal Afrikaanse ontwikkelingslanden is de bevolkingsexplosie nog in volle gang.

• In fase 3 en 4 neemt de bevolkingsgroei sterk af. De transitie is voltooid. Net als in fase 1 groeit de bevolking nog maar langzaam.
  
  
• Later is er aan dit model nog een vijfde fase toegevoegd met een sterfteoverschot. Daarin neemt de bevolking langzaam af.
  
  
• Het model is bedacht voor de bevolkingsgroei van de afgelopen tweehonderd jaar in rijke (Europese) landen. In Afrika, Azië en Latijns-Amerika is de demografische transitie pas in de twintigste eeuw begonnen. Inmiddels zijn veel landen in Azië en Latijns-Amerika in fase 3 of 4 aanbeland. Ze hebben de demografische transitie in een kortere periode doorlopen dan de westerse landen.

Leertekst