TVG paragraaf 6.3 Licht op de Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Nieuwe ideeen, nieuwe tijden

6.3. Licht op de Verlichting

Een nieuwe blik op de maatschappij

Grote lijn...

Om de Franse Revolutie goed te begrijpen moet je de filosofische achtergrond begrijpen:

De Verlichting

Wat weet je eigenlijk
over de Verlichting?

Leerdoel 

Je kunt de relatie tussen de Verlichting en de Franse Revolutie verklaren en uitleggen

6.3.1 Vertrouwen in het gebruik van het verstand

Wat hoort niet bij het wetenschappelijke onderzoek

1. Observeren
2. Experimenteren
3. Redeneren
4. Centrifugeren

Renaissance: In de Renaissance kwam er een hernieuwde belangstelling voor de wetenschap op. 

Wetenschappelijke revolutie: Tijdens de wetenschappelijke revolutie nam de wetenschappelijke kennis enorm toe door nieuwe instrumenten en wetenschappelijke technieken (o.a. wetmatigheden, experimenten). 

Van wetenschap naar Verlichting

De Verlichting kan worden gezien als reactie op de Wetenschappelijke Revolutie van de zeventiende eeuw. Nadat toen al diverse baanbrekende ontdekkingen waren gedaan, ging het nu om de vraag wat men met de nieuwe kennis kon doen en hoe men deze moest interpreteren. ‘In de Verlichting ging het om de mens & het wereldbeeld.’

De Verlichting

vanaf ±1700

• Denkstroming in de 18e eeuw waarin geloof en absolutisme plaats moesten maken voor Verstand (rede & ratio), vrijheid en gelijkheid.
  
• Ontstond in de westerse landen
• De aanhangers waren positivistisch en vonden dat ze door rationeel na te denken de wereld konden verbeteren.

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.

Het licht van het verstand kan de duisternis van bijgeloof en achterlijkheid overwinnen!

De Chinese overheid anno 2020 werkt en denkt vanuit de idealen van de Verlichting

1. Ja
2. Nee
3. Weet ik niet
4. Een beetje

Overeenkomst Verlichting & Wetenschappelijke revolutie

Tijdens de verlichting en tijdens de wetenschappelijke revolutie begonnen wetenschappers niet alles meer aan te nemen van de kerk. Ze gingen nadenken over hoe de wereld echt in elkaar zit. 

Verschil tussen Verlichting en Wetenschappelijke revolutie

Het verschil is dat bij de wetenschappelijke revolutie de wetenschappers zich meer focussen op de natuur en natuurwetten en bij de verlichting meer op de samenleving. 

Cogito ergo Sum

René Descartes legde met de uitspraak 'Ik denk, dus ik ben' het fundament voor de verlichting.

Encyclopedieen 

Koffiehuizen

6.3.2 Kritiek op de kerk

Het eerste gebied waar wetenschappers verandering in wilden brengen, was religie. De verlichte denkers verweten de kerkleiders dat de kerkleiders hun gelovigen met opzet dom en onwetend wilden houden.

Voltaire

Stelde God voor als een horlogemaker. De wereld was een door God gemaakt uurwerk, dat de natuurwetten gehoorzaamde. En God bemoeide zich niet meer met de mensen.

Spinoza

Spinoza was een veelzijdig denker en doener. Hij was filosoof en wiskundige, en dacht hij diepgaand na over politieke en economische vraagstukken. Hij was politiek denker en werkte hij als lenzenslijper.

John Locke

Alle mensen worden vrij en gelijk geboren. Iederee bezit  dezelfde grondrechten, zoals het recht op vrijheid, leven en bezit. Het is de taak van de koning was om deze rechten te bewaken. 

Rousseau

De Fransman Jean-Jacques Rousseau ging nog een stap verder. Hij vond dat het volk de macht moest hebben. Dit was alleen mogelijk als de democratie zou worden ingevoerd.

Emile, of over 

Montesquieu

1. Bedenker van de Driemachtenleer
   
2. = De trias politica
3. Scheiding van het bestuur in drie machten: de wetgevende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht

Wat heeft de Verlichting te maken met de tijd waarin jij leeft?

Begrippen uit deze les

• Verlichting
• Trias Politica
• rijke burgerij (bourgeoisie)
• Wetenschappelijke revolutie
• Renaissance
• Ratio/rede
• Salons
• Encyclopedie

Personen uit deze les

• Voltaire
• Rousseau
• Locke
• Lodewijk XVI
• Montesquieu
• Spinoza

Jaartallen uit deze les

Let goed op de ontwikkeling van middeleeuwen, naar renaissance tot aan de Verlichting. Kijk naar de tijdbalk!

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Huiswerk

Maak de opdrachten van paragraaf 6.3 in Tijd voor Geschiedenis.