Gramm.zinsdelen-Bijvoeglijke bepaling H.4-havo2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

Na deze les weet je hoe je bijvoeglijke bepalingen en bijstellingen in een zin kunt vinden

In sommige zinsdelen geven zinsdeelstukken (bepalingen) extra informatie over het belangrijkste woord van het zinsdeel, de kern.

Als de kern een zelfstandig naamwoord is, is er sprake van een bijvoeglijke bepaling (bijv.bep). 

Zo’n bijvoeglijke bepaling kan vóór of achter het zelfstandig naamwoord staan.

ZELFSTANDIG NAAMWOORD

Woorden voor mensen

bakker - tandarts - boer - leerling - jongen - meisje

Woorden voor dieren

hond - paard - lieveheersbeestje - panda - marmot

Woorden voor planten

tulp - roos - eik - dennenboom - tulp - boterbloem

Woorden voor dingen

iPad - telefoon - kast - etui - kleed - broek - stoel

me-di-pla-di

Woorden voor namen

Kees - Sofie - Praxis - Albert Heijn - Coca Cola - Haribo - Apple - Jansen

Woorden voor gevoel

liefde - haat - angst - geluk - pijn - dorst - boosheid

 Er kunnen ook meer bepalingen bij één zelfstandig naamwoord horen. In de voorbeeldzin hieronder is de kern vetgedrukt en zijn de bepalingen onderstreept:

– De bekende regisseur van deze thriller / heeft / tot mijn grote verrassing / al eerder / twee heel mooie films / gemaakt.

Let op: lidwoorden (De), voornaamwoorden (deze, mijn) en telwoorden (twee) zijn op zichzelf geen bijvoeglijke bepaling; ze kunnen wel deel van een bijvoeglijke bepaling zijn.

Zo vind je de bijvoeglijke bepaling(en)  

1-Verdeel de zin in zinsdelen 

2-Onderstreep per zinsdeel de zelfstandige naamwoorden 

3-Noteer dan de woorden die extra informatie geven over de zelfstandige naamwoorden.

 Dat zijn de bijvoeglijke bepalingen. 

Noteer die zo:

– bijv.bep = bekende → regisseur

– bijv.bep = van deze thriller → regisseur

– bijv.bep = grote → verrassing

– bijv.bep = heel mooie → films

Overeenkomst bijvoeglijk naamwoord en bijvoeglijke bepaling is?

Lijkt heel veel op het bijvoeglijk naamwoord

(gezien de naam niet zo toevallig natuurlijk).

Net als het bijvoeglijk naamwoord geeft de bijvoeglijke bepaling een kenmerk van een zelfstandig naamwoord aan.

Verschillen bijvoeglijk naamwoord en bijvoeglijke bepaling zijn?

Een bijvoeglijk bepaling is meestal een bijvoeglijk naamwoord, maar kan ook een bezittelijk voornaamwoord zijn, bijvoorbeeld: mijn kat, jouw vriend, onze spullen.

Een bijvoeglijke bepaling kan uit één of meerdere woorden bestaan.

Er kunnen meerdere bijvoeglijke bepalingen in een zin kunnen staan.

Een bijvoeglijke bepaling is altijd onderdeel van een ander zinsdeel (vaak van het lijdend voorwerp of meewerkend voorwerp)

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

2HA

Aan de slag

Gebruik de theorie bij het maken van de opdrachten

Maken:

blz. 124

Startopdr. 

opdr. 1 t/m 4