§4.1 Leenheren en leenmannen - Het leenstelsel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

§4.1 Leenheren en leenmannen

• Toets bespreken
• Lessonup
• Aan het werk (1, 2 EN 1, 2, 3 en 4)  

Lesdoelen

Je kan uitleggen:

• Wat het leenstelsel is
• Waarom de middeleeuwen onveilig waren
• Wat ridders en toernooien  zijn

Einde van het West-Romeinse Rijk

• Germaanse koningen maakte eigen koninkrijkjes  

Per slide schrijf je de onderstreepte delen over

Rondreizend bestuur

Het rijk van Karel de Grote was erg groot:

Om dit te besturen wilde hij overal in zijn rijk zijn

Vaak stuurde hij een boodschapper, maar hij reisde zelf ook veel

Maar het was te traag en nam veel tijd in beslag

Er moest toch een betere manier zijn...

McDonald's

Stel je voor dat je de baas bent van McDonald's. Dan heb je 37.000 restaurants in 120 landen.

Het is natuurlijk erg lastig om in al deze restaurants alles in je eentje te kunnen regelen.

Dus wat is nou een goede oplossing voor dit probleem?

Je laat wat een aantal mensen jou helpen! Je leent de restaurants aan 120 mensen die in hun land alles regelen! Zij mogen bijvoorbeeld kiezen wat er op het menu komt en hoe reclame wordt gemaakt. In ruil hiervoor moeten ze jou alleen maar een deel van het geld geven.

Dan zijn we bezig met het leenstelsel! 

Het leenstelsel

Karel vroeg hulp aan de adel

Deze edelen mochten dan een stuk van het rijk besturen

Het gebied bleef van Karel, maar ze mochten het lenen

Dit noemen we het leenstelsel

Je kon graaf of hertog worden:

• Graaf: De baas in een klein gebied, een graafschap. Dit was minder belangrijk
• Hertog: De baas in een groot gebied, een hertogdom (bijvoorbeeld Brabant). Dit was erg belangrijk

De afspraken

De Leenheer

Houdt het gebied in bezit, maar leent het gebied aan iemand van adel.

De Leenman

Mag het gebied lenen en:

- Bestuurt het gebied

- Spreekt er recht

- Levert soldaten

- Mag inkomsten van het gebied houden

- Moet de leenheer trouw zijn

De persoon die een gebied uitleent

De persoon die een gebied leent

Bij wie hoort het?
Moet soldaten leveren

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Mag rechtspreken

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Leent het gebied uit

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Mag de inkomsten van het gebied houden

1. Leenheer
2. Leenman

Probleem met leenstelsel

Veel leenmannen deden alsof het gebied hun bezit was

Soms gingen leenmannen het gebied opnieuw uitlenen

Op deze manier kreeg je achterleenmannen

Hierdoor viel het Frankische rijk langzaam uit elkaar

Zet de namen op de juiste plek

Leenheer

Leenstelsel

Leenman

Achterleenman

Onveilige tijden

De leenheer probeerde zijn gebied vaak terug te veroveren

Leenheren en (ongehoorzame) leenmannen voerden dus oorlog

Ook waren er rovers en invallers, zoals Vikingen

Edelen beschermden zich vaak met een kasteel en namen ook aan ridders

Eerst houten gebouwen, maar later echte burchten

Filmpje

Leven in kastelen

https://schooltv.nl/item/het-zag-het-leven-op-een-kasteel-eruit-terug-naar-de-middeleeuwen

Filmpje

Hoe kastelen er nu vaak uitzien

Filmpje

Ridders in de middeleeuwen

(beetje oudbollig, maar goede informatie!)

Huiswerk

4.0: #1 en 2

4.1: #1, 2, 3 en 4