Grammatica H3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Grammatica H3

Nieuw Nederlands 5de editie

2havo

Leerdoelen Grammatica H3 en H4

1. Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde
2. Zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord en hulpwerkwoord
3. Bijvoeglijke bepaling
4. Telwoord
   

    
    
      
Dit wordt getoond in de gedeelde les die leerlingen zelfstandig kunnen doen.
       
     
   

   
     
       
          Differentiëer
       
     
     

       
         
            Differentiëer
         
         
         

         
            Instellingen
         
       
     
   

   
   
 
   
   
   

   
   
   
     
       
       
     
   
 

   
   

   
   
     
       Het schrijven van getallen
     
   

   
   
      In teksten schrijf je getallen soms in cijfers en soms in letters. De regels die je daarbij moet hanteren zijn helder, maar het zijn er veel. Leer ze niet allemaal uit je hoofd, maar probeer een logica te vinden. Twijfel je bij het schrijven van een officieel document: zoek de regel dan op!
   

 
 
 
   
     
       
       
       
 
   
   
    Slide
 
 
       
       
     
   
 
   
   
   
   
   
   
 
 

Aa

Bestudeer nu de theorie bij Grammatica zinsdelen H3

1a. Werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde

Bij het ontleden van zinnen starten we met de PVC: daarmee bepalen we wat de persoonsvorm van de zin is. De persoonsvorm leidt ons ook naar het onderwerp van de zin. Als het onderwerp van de zin 'iets doet' of 'een handeling verricht', heeft de zin een werkwoordelijk gezegde. Als het onderwerp 'iets is', heeft de zin een naamwoordelijk gezegde.

1. Jongens kunnen harder lopen dan meisjes.

1. Het onderwerp verricht in deze zin een handeling.
2. Het onderwerp verricht in deze zin geen handeling.

1. Jongens kunnen harder lopen dan meisjes.

1. Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde.
2. Deze zin heeft een naamwoordelijk gezegde.

2. Jongens zijn altijd al sneller dan meisjes geweest.

1. Het onderwerp verricht in deze zin een handeling.
2. Het onderwerp verricht in deze zin geen handeling.

2. Jongens zijn altijd al sneller dan meisjes geweest.

1. Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde.
2. Deze zin heeft een naamwoordelijk gezegde.

1b. Samenstelling van het naamwoordelijk gezegde

Een naamwoordelijk gezegde wordt samengesteld uit:

• een werkwoordelijk deel (alle werkwoorden in de zin) en aanvullingen
       als 'te' en 'aan het'
• een naamwoordelijk deel (dat wat het onderwerp 'is')

3. Zij blijkt onze aanvoerder te worden.

1. blijkt = het werkwoordelijk deel
2. blijkt worden = het werkwoordelijk deel
3. blijkt te worden = het werkwoordelijk deel

3. Zij blijkt onze aanvoerder te worden.

1. onze aanvoerder = naamwoordelijk deel
2. onze aanvoerder = lijdend voorwerp

Wat is het naamwoordelijk gezegde in:
3. Zij blijkt onze aanvoerder te worden.

Bestudeer nu de theorie bij Grammatica woordsoorten H3

2. Zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord en hulpwerkwoord

Bij het benoemen van de werkwoorden heb je de keuze uit het zelfstandig werkwoord, het koppelwerkwoord en het hulpwerkwoord. Je start met het bepalen van het gezegde!

1. Sommige jongens kunnen goed schaken.

1. Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde.
2. Deze zin heeft een naamwoordelijk gezegde.

1. Sommige jongens kunnen goed schaken.

1. kunnen = hww schaken = zww
2. kunnen = hww schaken = kww

2. Honden schijnen niet altijd betrouwbaar te zijn.

1. Zin 2 heeft een werkwoordelijk gezegde.
2. Zin 2 heeft een naamwoordelijk gezegde.

2. Honden schijnen niet altijd betrouwbaar te zijn.

1. zijn = hww
2. zijn = zww
3. zijn = kww

Bestudeer nu de theorie bij Grammatica zinsdelen H4

3. Bijvoeglijke bepaling

De bijvoeglijke bepaling is geen apart zinsdeel en ook geen woordsoort. Het is een zinsdeelstuk. Het geeft meer informatie over een kernwoord of antecedent in een zinsdeel. Een bijvoeglijke bepaling kan je weglaten. De betekenis van de zin blijft in grote lijnen gelijk.

1. Voetballers van Feyenoord voetballen het liefst op het veld in Rotterdam.

1. Zin 1 heeft een bijvoeglijke bepaling.
2. Zin 1 heeft twee bijvoeglijke bepalingen.

2. Docenten geschiedenis vinden zelfs na jaren lastig een baan.

1. Het onderwerp bevat een bijvoeglijke bepaling.
2. Het lijdend voorwerp bevat een bijvoeglijke bepaling.

Bestudeer nu de theorie bij Grammatica woordsoorten H4

4. Hoofdtelwoorden en rangtelwoorden

Hoofdtelwoorden geven een getal of hoeveelheid aan. Als je ze kan tellen, zoals bij 'twee derde', 'tien' en 'honderd', zijn ze bepaald. Als je ze niet kan tellen, zoals bij 'veel', 'minder' of 'weinig', zijn ze onbepaald. Een rangtelwoord geeft een rang of volgorde aan, zoals 'eerste', 'vijfde' en 'veertiende'. 'Middelste' en 'achterste' zijn onbepaalde rangtelwoorden.

1. Ik kan best veel, maar ik kan niet alles.

1. veel = bep.htw alles = bep.htw
2. veel = onbep.htw alles = bep.htw
3. veel = onbep.htw alles = onbep.htw
4. veel = bep.htw alles = onbep.htw

2. Bij de wedstrijd werd hij tweede en ik laatste.

1. tweede = bep.rtw laatste = bep.rtw
2. tweede = onbep.rtw laatste = bep.rtw
3. tweede = onbep.rtw laatste = onbep.rtw
4. tweede = bep.rtw laatste = onbep.rtw