Examentekst havo 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leesvaardigheid examentekst 

Programma

1. Examenvraag van de week: argumenten

2. Uitleg argumenteren

- standpunt

- argument

- soorten argumenten

- objectieve en waarderende argumentatie

3. Oefenen

Examenvraag van de week

2. Wat is het argument? 

Kun je omdat of want tussen plaatsen (ook als het er niet staat) dan is dat een argument.

Twijfel je? Doe de want-proef of de dus-proef

3. Welk type argument is dit?

Voorbeelden, feiten, onderzoek/wetenschap, gezag, (oorzaak en) gevolgen, etc.

4 t/m 8 (volgt!)

Objectieve en waarderende argumenten

Objectieve argumenten, kun je controleren of bewijzen. 

Waarderende argumenten (voorheen: subjectieve argumentatie) bevat vaak een mening, of heeft ondersteuning nodig om waar te zijn. 

Ik ga met de trein naar mijn werk, want dan ben ik sneller dan met de auto (objectief).

Ik ga met de trein naar mijn werk, want dat vind ik gezelliger dan met de auto (waarderend).

Doe nu de test!

taalboom.nl

Voorbeeldexamenvraag

In alinea 12 wordt het voorbeeld van het nieuwsbericht over de bultrug

gebruikt als een argument bij een standpunt.

1p 11 Welk standpunt is dat?

Citeer het tekstfragment dat dit standpunt verwoordt. 

Examenvraag

maximumscore 1

‘Waarom zou een zichzelf respecterend nieuwsmedium überhaupt geïnteresseerd in ze zijn? Dat nu blijkt een volkomen achterhaalde gedachte.’ (regels 158-162)

Beoordeel de spelling.

Redeneringen/arg.schema's

Een redenering bestaat uit een standpunt en één of meer argumenten.

De volgende argumentatieschema’s in redeneringen worden bekend verondersteld:

Oorzaak/gevolg

– oorzaak en gevolg

Een feit of voorval heeft een ander feit of voorval tot gevolg.

Het zal mij verbazen als dit jaar de carnavalsoptocht in De Bosch doorgaat (gevolg en standpunt). Er wordt namelijk een erg harde wind voorspeld (oorzaak en argument).

– overeenkomst en vergelijking

Als je iets met elkaar vergelijkt, kunnen er overeenkomsten, maar ook verschillen zijn.

Voorbeeld:

De prijzen voor kaartjes van voetbalwedstrijden zijn dit jaar bijna niet gestegen. Ik verwacht dan ook niet dat de tickets voor theatervoorstellingen duurder zullen worden. Dat gebeurde de afgelopen jaren immers ook niet (= overeenkomst).

– voorbeelden

Een standpunt wordt ondersteund met argumenten die bestaan uit voorbeelden.

Voorbeeld:

Als je griep hebt, moet je daar eerst zelf wat aan proberen te doen voordat je de dokter raadpleegt (standpunt). Zo voel ik me al een stuk beter als ik een paar paracetamols neem. (argument= voorbeeld).

– voor- en nadelen

Je vergelijkt de voordelen met de nadelen en velt daarna een oordeel.

  Voorbeeld:

Leerlingen op het vwo moeten in vijf in plaats van zes jaar hun opleiding kunnen afmaken. (standpunt). Je kunt eerder aan een vervolgstudie beginnen en je zit je minder te vervelen. (argumenten = voordelen).

Je raakt dan misschien wel wat contacten met leeftijdsgenoten kwijt (argument = nadeel), maar ik vind de voordelen toch belangrijker. (oordeel)

– kenmerk of eigenschap.

Je noemt een kenmerk of een eigenschap dat/die je standpunt ondersteunt.

  Voorbeeld:

Je moet handschoenen gebruiken als je een anti- kalkmiddel gebruikt bij het schoonmaken (standpunt). Deze middelen zijn slecht voor je nagels. Ze kunnen er zelfs door oplossen (eigenschap).

Overeenkomst/vergelijking

Je vergelijkt de voordelen met de nadelen en velt daarna een oordeel.

Leerlingen op het vwo moeten in vijf in plaats van zes jaar hun opleiding kunnen afmaken. (standpunt). Je kunt eerder aan een vervolgstudie beginnen en je zit je minder te vervelen. (argumenten = voordelen).

Je raakt dan misschien wel wat contacten met leeftijdsgenoten kwijt (argument = nadeel), maar ik vind de voordelen toch belangrijker. (oordeel)

Voorbeeld

Een redenering bestaat uit een standpunt en één of meer argumenten.

De volgende argumentatieschema’s in redeneringen worden bekend verondersteld:

Acht argumentatieve vragen in het examen

1.  Wat is het standpunt/de stelling/de mening? 

Soms mag je bij deze vraag kiezen, soms moet je dit in eigen woorden formuleren. Let op woorden die een mening aangeven: belachelijk, onzin, onredelijk…

– voor- en nadelen

Je vergelijkt de voordelen met de nadelen en velt daarna een oordeel.

Leerlingen op het vwo moeten in vijf in plaats van zes jaar hun opleiding kunnen afmaken. (standpunt). Je kunt eerder aan een vervolgstudie beginnen en je zit je minder te vervelen. (argumenten = voordelen).

Je raakt dan misschien wel wat contacten met leeftijdsgenoten kwijt (argument = nadeel), maar ik vind de voordelen toch belangrijker. (oordeel)

– kenmerk of eigenschap.

Je noemt een kenmerk of een eigenschap dat/die je standpunt ondersteunt.

Je moet handschoenen gebruiken als je een anti- kalkmiddel gebruikt bij het schoonmaken (standpunt). Deze middelen zijn slecht voor je nagels. Ze kunnen er zelfs door oplossen (eigenschap).

4. Welke type argumentatieschema? is dit (standpunt inclusief argument):

oorzaak gevolg, overeenkomst en vergelijking, voorbeelden, voor- en nadelen, kenmerk of eigenschap, autoriteit.

5. Drogredenen benoemen (argument dat goed lijkt, maar dat bij nader inzien niet is):

Let op de aangepaste terminologie. 

6. Argumentatieschema’s: invullen of zelf kunnen maken

7. Argumentatieschema’s: benoemen enkelvoudig, nevenschikkend afhankelijk en nevenschikkend onafhankelijk. 

8. Betoog beoordelen: evenveel voor- als tegenargumenten? Argumenten onderbouwd?

Herhaling schema's

Truc-want: levert onderschikkende argumentatie op

Truc-en: levert nevenschikkende of meervoudige argumentatie op.

Sinds examen 2017: standpunt met 

enkelvoudige / onderschikkende/ nevenschikkende argumentatie . Geen meervoudige argumentatie meer. 

Nevenschikkend is te verdelen in afhankelijk en onafhankelijk

Tekst

Lezen in 3 rondes

1. Orienteren: bekijk titel, schrijver, bron, datum, eventuele afbeeldingen; waar gaat deze tekst over? Wat weet je er al van?

2. Focus: lees (en bepaal) de inleiding + lees (en bepaal) het slot. Noteer de hoofdgedachte, noteer tekstsoort.

3. Inhoud: Lees de kern. Markeer kernzinnen, omcirkel signaalwoorden + eventuele andere opvallendheden (jaartallen, deskundigen).