4h3 herhaling paragraaf 4 t/m 6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Spelling paragraaf4-6                      Wat klopt hier niet ^

Spelling paragraaf 4-6    Monsterlijke herhalingslessen          

Inhoud van deze les:           

- Intro (voorstellen, plattegrond, lesson-up)

- Info handelingsdeel 2 (boekverslag)

- Uitleg/oefenen paragraaf 4-6 (samen)

- Individueel oefenen in de digitale methode

Handelingsdeel 2 Boekverslag               

- Let op de voorwaarden voor je boekkeuze

- Inleverdatum verslag: 17 januari (week 3) 
   In de week daarvoor nog een les voor het schrijven van hd. 2

week 1	2e week v/d kerstvakantie
week 2	Les voor vragen en schrijven
week 3	di: deadline verslag

Overzicht van de lessenreeks spelling § 4-13

Jouw zelfinschatting: hoe goed beheers je deze onderdelen van spelling al?

😒🙁😐🙂😃

Jouw inzet: hoe heb je gewerkt aan de planning van het hoofdstuk spelling tot nu toe?

😒🙁😐🙂😃

Spelling § 4 blz. 278

Hoofdletters en leestekens

Spelling § 4 blz. 278

Hoofdletters en leestekens

Let op: als je iets in het Engels of Duits met een hoofdletter schrijft, hoeft dat nog niet zo te zijn in het Nederlands!

Waar komt de hoofdletter in deze zin:
's avonds fiets ik naar fitness

1. 'S avonds...
2. 's Avonds...
3. 's avonds...
4. 'S Avonds...

§ 4 Hoofdletters, wanneer wel?

• Aan het begin van een zin 
  - Een apostrof aan het begin? Dan het tweede woord met een hoofdletter:
  's Avonds ga ik naar een verjaardag. 't Zal wel laat worden voor ik thuis kom.

§ 4 Hoofdletters, wanneer wel?

• Aan het begin van een zin 
  - Een apostrof aan het begin? Dan het tweede woord met een hoofdletter:
  's Avonds ga ik naar een verjaardag. 't Zal wel laat worden voor ik thuis kom.
  
  - Hoe zit het bij directe rede? (Als je letterlijk gesproken tekst weergeeft.)
  Let goed op: de uitspraak begint met een hoofdletter, maar kan later verder gaan zonder hoofdletter, als er geen nieuwe zin begint:
  
  

Roos zei: 'Ik wil je nooit meer zien!'

'Zal ik je naar huis brengen?', vroeg Roos aan Peter.

Ik vroeg haar op mijn beurt: 'Ga je nog op vakantie?'

'Als ik hier druk,' zei Toon Hermans, 'doet het daar pijn.'

Waar staan de juiste hoofdletters?

1. 'Als je nu begint met lezen,' zei de docent, 'ben je nog op tijd.
2. 'Als je nu begint met lezen,' zei de docent, 'Ben je nog op tijd.
3. 'Als je nu begint met lezen,' Zei de docent, 'Ben je nog op tijd.

Hoe schrijf je
'mevrouw van leeuwen' in de zin:
De nieuwe directeur is mevrouw van leeuwen.

1. Mevrouw Van Leeuwen
2. mevrouw van Leeuwen
3. mevrouw Van Leeuwen

§ 4 Hoofdletters, wanneer wel?

• Aan het begin van een zin 
• Bij persoonsnamen > voor- en achternamen: Max Verstappen
  Bij een voornaam of voorletter, schrijf je een voorvoegsel zonder hoofdletter. 
  Zonder voornaam of voorletter krijgt (het eerste)voorvoegsel een hoofdletter:
  Mevrouw Van Leeuwen is de nieuwe directeur van de school. De wedstrijd is gewonnen door Van den Brink. 
  
  

§ 4 Hoofdletters, wanneer wel?

• Aan het begin van een zin 
• Bij persoonsnamen 
  
• Bij namen van verenigingen, instellingen, bedrijven of diensten
  Nederlands Dagblad, Het Heerenlanden, FC Utrecht, Rode Kruis, Laco.

§ 4 Hoofdletters, wanneer wel?

• Aan het begin van een zin 
• Bij persoonsnamen 
  
• Bij namen van verenigingen, instellingen, bedrijven of diensten
• Aardrijkskundige namen (of afleidingen daarvan)
• Namen van merken
• Historische gebeurtenissen
  
• Straten
• Hemellichamen
• Gebouwen
• Feestdagen
• Titels van boeken en films

§ 4 Hoofdletters, wanneer wel?

• Aan het begin van een zin 
• Bij persoonsnamen 
  
• Bij namen van verenigingen, instellingen, bedrijven of diensten
• Aardrijkskundige namen (of afleidingen)
• Namen van merken
• Historische gebeurtenissen
  
• Straten
• Hemellichamen
• Gebouwen
• Feestdagen
• Titels van boeken en films

• Zuid-Beverland, het rijke Westen, Frans
• Adidas, Samsung
• Tweede Wereldoorlog, Oktoberrevolutie
• Eksterlaan, Vondelkade, Fonteinstraat
• Pluto, de Grote Beer
• de Sint-Janskerk, Westend
• Suikerfeest, Moederdag, Kerstmis (!)
• De donkere kamer van Damokles

Schrijf je kerstfeest met of zonder hoofdletter?

1. met
2. zonder

Schrijf je suikerfeest met of zonder hoofdletter?

1. met
2. zonder

Schrijf je januari met of zonder hoofdletter?

1. met
2. zonder

Schrijf je 'de middeleeuwen' met of zonder hoofdletter?

1. met
2. zonder

§ 4 Hoofdletters, wanneer niet?

• namen van soorten: een stukje camembert, een dure champagne.
• historische periodes: de middeleeuwen, de klassieke oudheid.
• afleidingen van feestdagen: kerstboom, kerst, paasvakantie.
• maanden 
• dagen
• jaargetijden
• windstreken: de wind komt uit het westen.
• religies (en afleidingen daarvan): islam, christendom, hindoeïsme, katholiek

§ 4 Leestekens

Punt.

Vraagteken?

Uitroepteken!

Komma,

Puntkomma;

Dubbele punt:

'Aanhalingstekens'

(Haakjes)

Beletselteken...

§ 4 Leestekens

Punt.

Vraagteken?

Uitroepteken!

Komma,

Puntkomma;

Dubbele punt:

'Aanhalingstekens'

(Haakjes)

Beletselteken...

• mededelende zin / n.a.v. / tv / cl
• letterlijk gestelde vraag/ vragende zin
• bevel of uitroep (niet meer dan één!!!)
• bijstelling, tussen pv, opsomming, voor vw lange zin
• ='en' (sterke samenhang)/ delen van opsomming
• aankondigen opsomming/verklaring/directe rede
• citaat/directe rede/ ironie
• toelichting/uitleg/voorbeeld
• onvolledig citaat/onderbreking/pauze

§ 5 Hoe maken we meestal meervoud in het Nederlands?

Eén fiets, twee ...
Eén film, twee...

Wat is het meervoud van flamingo

1. flamingoos
2. flamingo's
3. flamingos

Wat is het meervoud van café

1. cafés
2. café's
3. cafees

§ 5 Meervoud op -s 

• Meestal plak je het er gewoon aan vast
• Eén film, twee films
• Om uitspraakproblemen te voorkomen, schrijf je soms 's
• - bij afkortingen hbo's, wc's
• - bij woorden die eindige op: a, i, o, u, y (ik hou van ys)
•    taxi's, paraplu's
•    Let op! Alleen bij uitspraakproblemen: bureaus, cowboys

§ 5 Meervoud met -en

• Meestal kan je -en aan het woord vast schrijven:
  paarden, wensen, klanten.
• Let wel op:

1. klinkerweglating: streep > strepen
2. medeklinker verandering: bies > biezen
   (maar fotograaf > fotografen)
3. medeklinker verdubbeling: stok, stokken
   (maar niet bij een onbeklemtoonde -es, -et, -ik, -it.
   kievit > kieviten, stommerik > stommeriken

Wat is het meervoud van calorie

1. calorieën
2. caloriën

Wat is het meervoud van kolonie

1. kolonieën
2. koloniën

§ 5 Meervoud met -en (vervolg)

• woorden op -ie, krijgen soms een -s (families)
• maar soms ook -en of -n (industrieën, poriën)
  > Wat is daarbij de regel?
• Klemtoon op -ie > + ën (industrieën)
   Klemtoon niet op -ie > + n trema op de e die er al staat (poriën)

§ 5 Meerdere opties mogelijk

• Sommige woorden hebben een meervoud op -s en -en
  sponsors > sponsoren
  gemeentes > gemeenten

Let op: als een woord meerdere betekenissen heeft, hebben die soms een onderscheidende meervoudsvorm.

blad > bladeren, bladen                                 

been > beenderen, benen

§ 5 Meerdere opties mogelijk

• Sommige woorden hebben een meervoud op -s en -en
  sponsors > sponsoren
  gemeentes > gemeenten

Let op: als een woord meerdere betekenissen heeft, hebben die soms een onderscheidende meervoudsvorm.

blad > bladeren, bladen                                 

been > beenderen, benen

§ 5 Een woord dat eindigt op -ee

• Meervoud op -s: schrijf de -s eraan vast: dictees, dominees
• Meervoud op -en: schrijf bij -en een trema op de laatste e: moskeeën, ideeën, zeeën

§ 5 Meervoud met -eren

kind > kinderen

ei > eieren 

Wat is het meervoud van museum?

1. musea
2. museums
3. musea's
4. museas

§ 5 Woorden uit het Latijn

• basis > basissen, bases
• datum > data, datums (wat klopt er niet aan data's?)
• medium > media (bij tussenpersonen mediums)
• antibioticum > antibiotica (niet antibioticums!)
• chemicus > chemici (geen chemicussen)

§ 6 Verkleinwoorden

Er komt achter:
-je (kastje)
-kje (leuninkje)
-pje (bloempje)
-tje (deurtje)

- etje (karretje)

§ 6 Verkleinwoorden

Er komt achter:
-je (kastje)
-kje (leuninkje)
-pje (bloempje)
-tje (deurtje)

- etje (karretje)

Soms worden korte klanken lang: 
-blad > blaadje
(maar mat > matje) 

§ 6 Verkleinwoorden

Er komt achter:
-je (kastje)
-kje (leuninkje)
-pje (bloempje)
-tje (deurtje)

- etje (karretje)

Soms worden korte klanken lang: 
-blad > blaadje
(maar mat > matje) 

Eindigt het op een klinker, dan verdubbelt die:
Lama (mv: lama's) > lamaatje

Jojo (mv: jojo's)  > jojootje
maar: baby (mv: baby's ) baby'tje

§ 6 Verkleinwoorden

Er komt achter:
-je (kastje)
-kje (leuninkje)
-pje (bloempje)
-tje (deurtje)

- etje (karretje)

Soms worden korte klanken lang: 
-blad > blaadje
(maar mat > matje) 

Eindigt het op een klinker, dan verdubbelt die:
Lama (mv: lama's) > lamaatje

Jojo (mv: jojo's)  > jojootje
maar: baby (mv: baby's ) baby'tje

Afkortingen krijgen een apostrof:
A5'je
cao'tje 

We hebben het gehaald!

Individueel oefenen (stil, maar muziek luisteren mag)
- Maak online en lees de theorie:
   Planning 1 Herhaling spelling paragraaf 4-6 voor 4h3
- Geef je boekkeuze door voor handelingsdeel 2