OPS Thema 4 Sfeer op de groep

• ontwikkelingspsychologie
• MBO
• Studiejaar 2

WS OPS

Begeleiden op de groep

Benodigdheden student

Boek: Pedagogisch klimaat 

De groep blz 125- 137

Telefoon

LESINHOUD

Theorie en opdrachten :

- Soorten groepen

- Rollen in een groep

- Groepsnormen

- Groepsvorming

- Inzicht in de groep

- Invloed van de groep

DOEL VAN DE LES

• De student kan groeiprocessen herkennen en benoemen

• De student herkent rollen in de groep

• De student bevordert een positieve sfeer in de groep

• De student heeft oog voor de interactie in de groep

• De student bespreekt normen en waarden

• De student signaleert gedrag bij kinderen

BEGRIPPEN

groepsrollen 

groepsprocessen

groepsontwikkeling

positieve sfeer

interactie

normen en waarden

signaleren

WERKPROCESSEN

B1-K1 Begeleiden van kinderen bij hun ontwikkeling

B1-K1-W7 Zorgt voor een veilig pedagogisch klimaat

Wat is een groep?

Wat is een groep?

Een verzameling mensen die 

een eenheid vormen op basis van één of meer overeenkomsten.  Daardoor voelen ze zich betrokken bij elkaar, hebben contact met elkaar en er is sprake van samenhorigheid.

Groepsnormen

iedere groep heeft eigen waarden en normen

de normen en waarden hebben invloed op het gedrag binnen de groep

Rollen in de groep

Iedereen heeft een rol en functie in een groep, dit wordt bepaald door:

- Hoe jij je gedraagt of opstelt

- Hoe anderen je zien en op je reageren

- Wat de taak of functie van de groep is (werk, vrienden, gezin)

Dus: 

jouw rol is een gevolg van de interactie tussen jou en anderen.

Groepsdynamiek

De dynamiek in een groep heeft invloed op de 

ontwikkeling van de kinderen individueel. 

Als het veilig is in een groep kunnen kinderen elkaar uitdagen en stimuleren.

Zo leren kinderen samenwerken, respectvol omgaan met elkaar en hun eigen waarde kennen.

www.leraar24.nl

Rollen in een positieve groep:
Wanneer is een groep positief?

Rollen in een positieve groep

Gezagsdrager

Sociaal werker

Organisator

Verkenner

Volger

Appellant

Grapjas

Rollen in een positieve groep (2)

OPDRACHT: HOE HERKEN JE DEZE ROL IN EEN GROEP?

1. Kies 1 rol uit
2. Pak het boek bladzijde 126 (of 138) erbij 
3. Hoe zou jij de rol omschrijven? (in eigen woorden)
4. Bedenkt 3 voorbeelden van gedrag die passen bij de rol

Rollen in een positieve groep (3)

Bespreek samen per rol hoe je deze rol kunt zien in een groep

Gezagsdrager, Sociaal werker, Organisator, 

Verkenner, Volger, Appellant, Grapjas

Herken je eigenschappen in jezelf van 1 van deze rollen?

Rollen in een negatieve groep

machthebber

onrustzoeker

meelopers

zondebok

Rollen in een negatieve groep:
Wanneer is een groep negatief?

Groepsnormen

- Bij jonge kinderen: Gewoontes en regels van thuis, achtergrond van het gezin

- Bij oudere kinderen: Invloed vrienden / volwassenen

Groepscultuur

Geheel van waarden en normen, gewoonten en opvattingen die gelden in een groep

Groepsvorming

Groepsproces

een groep verandert en vormt zich door de manier waarop de groepsleden op elkaar reageren.

een groep ontwikkelt zich in 5 fasen

Vormfase

Kennismaking

De groepsleden komen voor het eerst samen. Groepsleden komen voor het eerst samen en iedereen zoekt naar zijn of haar rol binnen de groep.

wat kun je als pm- of oa-er doen om de vormfase te ondersteunen?

Stormfase

De omgang tussen de groepsleden staat centraal. 

De groepsleden vormen subgroepjes en onderzoeken met wie ze goed kunnen opschieten. Groepsleden hebben aan het eind van de fase hun rol gevonden.

Normfase

Omgangsregels worden vastgesteld, de rollen zijn verdeeld.

Er is meer rust en duidelijkheid in de groep.

Prestatiefase

De groep heeft zich gevormd, de rollen liggen vast, de regels zijn duidelijk. 

Nu kan er gewerkt, gepresteerd en goed worden samengewerkt. Er heerst een ´wij´gevoel.

Afscheidsfase

De laatste fase voordat de groep uit elkaar gaat. 

Iedereen kent elkaar, de sfeer is goed en de leden vinden het jammer dat de groep uit elkaar gaat.

CASUS

Het is het begin van het schooljaar. De leerlingen van groep 4 zijn weinig taakgericht en er is veel onrust in de klas. Het kost de leerkracht moeite om iedereen aan het werk te houden. Leerlingen schreeuwen tegen elkaar, pakken spullen van elkaar af en gooien die door het lokaal. De jongens zijn verbaal zeer aanwezig; de meisjes kletsen en roddelen over elkaar in de les.

In welke fase zit deze klas?
Licht je antwoord toe

Professionele beroepshouding PW/OA-er

Een vriendelijke, warme, betrokken en respectvolle houding.

Je kunt luisteren en kijken met aandacht.

Je kunt de juiste vragen stellen en je inlevingsvermogen gebruiken.

Je toont echte belangstelling voor ouders en kind.

Wat kun je doen als pw-er
om de groep te helpen?

Aan de slag met de theorie

Hoe kun je het groepsproces observeren en begeleiden?

Om goed op een groep in te spelen moet je kunnen inschatten hoe de groep gevormd is en welke rollen er zijn in de groep.  Door de interactie tussen de kinderen te observeren en analyseren krijg je een beeld van de groepsstructuur.

Sociogram

Een sociogram is een 

visuele weergave van 

hoe de relaties liggen 

in de groep.

(Maak een sociogram bijv. met https://www.sometics.com/nl/sociogram)

WS OPDRACHT 

SFEER OP DE GROEP

Ga aan de slag op je stageplek

1. Welke groepsregels zijn er
2. Observeer de sfeer op de groep
3. Kenmerken van een veilige en onveilige groep
4. Sociale vaardigheden bij de kinderen