Vanaf 46: nakijken bouwsteen 2.1

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H02 De verdeling 

van het inkomen

Hoe kom je aan geld?

• Inkomen uit zakgeld of bijbaan; wat was het verschil? 

• Inkomen waar een tegenprestatie = primair inkomen 

• Overdrachtsinkomen is een inkomen waar geen tegenprestatie voor geleverd hoeft te worden zoals zakgeld

Vier productiefactoren

Vier productiefactoren

Arbeid 

Kapitaal 

Ondernemerschap

Natuur

Vergoeding voor de productiefactoren

Kapitaal

Arbeid

Natuur

Ondernemerschap

huur, rente

loon

pacht

winst

Maken opgave 2.5

Mocht je klaar zijn: opgave 2.1 t/m 2.4

Bruto binnenlands product 

BBP: Bruto binnenlands product = de waarde van alle producten die in een land geproduceerd worden

BNP - BBP

• BNP = Bruto nationaal product. Dit is het totale primaire inkomen wat in een  land wordt verdiend. 
• BBP = Bruto binnenlands product. Dit is de totale waarde van producten en diensten die in een land worden geproduceerd. 
• BBP wordt vaker gebruikt om de welvaart van landen onderling te vergelijken 

Staatsschuld en BBP

De staatsschuld bedraagt ongeveer € 374 miljard 

Dat is ongeveer € 22.500 per inwoner 

Arbeidsmarkt

Als er net zoveel werkzoekenden zijn als vacatures hoeft er dan niemand meer werkloos te zijn? 

• Het modaal (= meest voorkomende) salaris in Nederland bedraagt € 36.500

Afmaken opgave 2.1 t/m 2.5

H02 De verdeling 

van het inkomen

Lesdoelen 

• Je kunt een lorenzcurve tekenen en de betekenis van de grafiek uitleggen 
  
• Je kunt getallen of percentages cumuleren  
  
  

Inkomensverdeling

1: rijkste persoon ter wereld

100: armste persoon ter wereld

Op welke trede staat de gemiddelde Nederlander? 

Inkomensverdeling in beeld

Hoe eerlijk de verdeling van het inkomen in een land is wordt in beeld gebracht met de lorenzcurve 

Lorenzcurve

Lorenzcurve

• Bij een volledig eerlijke verdeling in het land loopt de lijn recht van linksonder (X = 0, Y =0) naar rechtsboven (100, 100)
• Iedereen verdient dan precies hetzelfde 
• Hoe oneerlijker verdeeld, hoe dikker de "buik"
  
  
• Wat betekent      ?
• Trek een lijn naar beneden naar de X-as; +/- 65% van de inkomensverdieners
• Trek een lijn naar links naar de Y-as; 30% van het verdiende inkomen 
• 65% van de bevolking verdient 30% van het inkomen

Buik

Cumuleren

Om zelf een lorenzcurve te kunnen tekenen is het nodig om getallen te kunnen cumuleren; dit is het stapelen van getallen 

	Persoonlijk inkomen	Cumulatief inkomen
Bas	€ 50	€ 50
Bea	€ 75	€ 125
Bep	€ 60	€ 185

Aan de slag 

Wat ga je doen?

Maak opdracht 2.8 en 2.9

Vragen? Steek je vinger op 

Ben je klaar?

Start daarna met huiswerk: opdracht 2.6, 2.7 + 2.10

Opdracht 2.8 - nakijken 

Opdracht 2.9 - nakijken 

Afmaken opgave 2.6 t/m 2.11

H02 De verdeling 

van het inkomen

Terugblik vorige les

• Je kunt een lorenzcurve tekenen en de betekenis van de grafiek uitleggen
  
• Je kunt getallen of percentages cumuleren

Opdracht 2.10 - nakijken 

a) de cumulatieve % van het totale maandinkomens zijn gelijkmatiger verdeeld

c) de bolling van de lijn wordt minder, wat betekent dat de inkomensverdeling eerlijker is geworden. 

Terugblik m.b.v. opgave 2.11

• Welke lijn staat voor NL en welke voor Zuid-Afrika?
• Hoeveel bedraagt in Z-A hoeveel % inkomen wordt verdiend door de armste helft van de bevolking?
• De rijkste 10% van de bevolking van Z-A verdiend gemiddeld 27.000 dollar per hoofd. Hoeveel is het inkomen per hoofd voor de armste 50% gemiddeld?

Welvaart

• Welvaart is de mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien
• Met een hoger inkomen kunnen meer goederen en diensten worden gekocht worden en dus in meer behoeften worden voorzien

• BBP als meetinstrument om te meten of de welvaart toeneemt
• BBP gecorrigeerd voor prijsverschillen om tussen landen te kunnen vergelijken 

Human Development Index

Index ontwikkelt door de Verenigde Naties om welvaart te vergelijken. 

Houdt in tegenstelling tot BBP rekening met:

- milieu

- levensverwachting 

- gezondheid

- inkomensverschillen (ongelijkheid) binnen land 

Hoe dichter uitkomst HDI bij 1,0 ligt hoe hoger menselijke ontwikkeling 

Groen BBP

   Bruto Binnenlands Product 

- kosten van milieuvervuiling 

- kosten uitputten grondstofvoorraden 

= Groen BBP 

Aan de slag 

Wat ga je doen?

Maak opdracht 2.12 + 2.13

Vragen? Steek je vinger op 

Ben je klaar?

Steek je vinger op voor check

Start daarna met huiswerk: opdracht 2.14 t/m 2.17 + Bouwtsteen 2.2

Wat is een procent? 

Procentberekeningen

A. Hoeveel is .... procent van ...?  (deel van geheel) 

B. Veranderingen

C. Vergelijkingen 

D. Van deel naar geheel

E. Het getal is meer of minder dan 100%

Procentberekeningen

A. Hoeveel is .... procent van ...?  (deel van geheel) 

• Bereken 5% van 32.000 
  
• 0,05 x 32.000 = 1.600

Afmaken opgave 2.12 t/m 2.17 + Bouwsteen 2.2

H02 De verdeling 

van het inkomen

Nakijken Bouwsteen 2.2

Bouwsteen 2.2 

• a. Vul bron 2.13 in 

Bouwsteen 2.2 

• b. Vul kolom 2,3 en 4 van bron 2.14 in
  

Bouwsteen 2.2 

• c. Leg uit wat een 80/20-ratio van 4 betekent
• De rijkste 20% heeft dan 4 keer zoveel inkomen als de armste 20% van de bevolking
• d. Bereken de 80/20-ratio voor klas 3B
• 425/83 = 5,1 
• e. Is de inkomensongelijkheid in klas 3B groter of kleiner dan in Nederland? 
• Groter, de rijkste 20% verdiend 5,1 keer zoveel als de armste 20% dit is meer dan 4

Bouwsteen 2.2 

• f. Vul komen 5 en 6 van bron 2.14 in 
• g. Teken de lorenzcurve van klas 3B

Bouwsteen 2.2 

• h.  Wat is de betekenis van de gestippelde diagonaal in bron 2.15?
• Deze geeft aan als het inkomen over iedereen precies gelijk verdeeld zou zijn
• i. Ligt de lorenzcurve van NL dichterbij of verder weg van de diagonaal dan de lorenzcurve van klas 3B 
• Dichterbij, want de 80/20-ratio van NL is lager dan de 80/20-ratio van klas 3B

Aan de slag

Wat ga je doen?

Maak oefentoets H2

Vragen? Steek je vinger op 

Ben je klaar? 

Maak Bouwsteen 2.1

Kijk al je opgave van H2 na en lees H1 + H2 door.

Nakijken Bouwsteen 2.1 

Bouwsteen 2.1 

• a. Bereken de loonquote
• Loonquote = 336/598 x 100% = 56,2%
• b. Geef de formule voor de winstquote
• Winstquote = winst/ totale inkomen x 100%
• c. Bereken de winstquote 
• Winstquote = 82/598 x 100% = 13,7%
• d. Bereken de overige-inkomensquote
• Ov. ink.quote = (12+144+24+82)/598 x 100% = 43,8%

Bouwsteen 2.1 

• e. Kunnen de loonquote en de winstquote allebei tegelijk stijgen?
• Ja, als het totaal van pacht, rente en huur daalt dan kan dit
• f. Wat gebeurt er met de overig-inkomensquote als de lonen gelijk blijven terwijl het totale primaire inkomen stijgt?
• Deze zal dan stijgen, omdat het overig inkomen dan een groter deel van het totaal inkomen is. 

Bouwsteen 2.1 

• g. Stel dat voor een bedrijf de loonquote 105% bedraagt, wat betekent dat voor de winstquote van dat bedrijf?
• De winstquote zal negatief zijn, want de lonen zijn al hoger dan het totaal inkomen wat in de onderneming verdiend wordt

Extra

1. Video Lorenzcurve: aflezen grafiek