2 HV les 14/04 hoofd- en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lezen

Enkelvoudig of samengesteld?

1. Wilma ging naar huis, omdat ze moe was
   
2. De winkel op de hoek van de Brinkstraat is gisteren geopend
   
3. Wil je die tas met boeken op tafel neerzetten?
   
4. Het meisje verwachtte dat ze tijdens de les een gele kaart kreeg
   
5. Mijn vriend is erg boos geworden toen ik weer te laat kwam
   

Hoofd- en bijzinnen

Zo herken je hoofdzinnen en bijzinnen: 

• Als er tussen persoonsvorm en onderwerp een woord (bijvoorbeeld 'niet') kán staan, dan is dat een bijzin. 
• In een bijzin staat de persoonsvorm vaak achteraan.
• Kan dit niet, dan is het een hoofdzin. 

Hoofd- en bijzinnen

Voorbeeld: 

• In de vakantie gaan wij altijd naar Spanje, want daar woont mijn tante. 
• In de vakantie gaan (niet) wij altijd naar Spanje, want daar woont (niet) mijn tante.

Het kan bij beide zinnen niet. Er zijn in deze zin dus twee hoofdzinnen. OW en PV staan naast elkaar

Hoofd- en bijzinnen

In de vorige zin stonden dus twee hoofdzinnen. Er zit dus niet altijd een bijzin in een samengestelde zin. 

In de volgende zin staat een hoofdzin en een bijzin: 

Omdat mijn tante in Spanje woont, gaan wij daar ieder jaar naartoe. 

Hoe zat het ook alweer?

HWW: 2 ww in de zin --> PV is altijd hww

ZWW: duidelijk ww met vaste betekenis, staat vaak achterin de zin

KWW: BoB HaD ZoVeeL WaS

aanw.vnw: dit, dat, deze, die, zulke

vr.vnw: waarom, wanneer, waar, hoe

pers.vnw: hij, zij, wij, jou, zij, hun

bez.bnw: mijn, jouw, zijn, haar

Bijwoord --> 

Bijwoord

Een bijwoord is een woord dat meer informatie geeft over een ander woord in de zin, of over de hele zin:  ‘Zij is heel aardig’ een bijwoord

bijwoorden van graad: heel, zeer, nogal, enigszins, hartstikke

bijwoorden van plaats/richting: waarheen, hier, elders, ginds, opzij

bijwoorden van tijd: wanneer, morgen, vandaag, gisteren, binnenkort, onlangs

aanwijzende bijwoorden: daar, hier, nu

onbepaalde bijwoorden: ergens, nergens, nooit, altijd

vragende bijwoorden: waar, wanneer, hoe

Na deze les

- Kun je hoofdletters, leestekens en aanhalingstekens correct gebruiken

H5 & 6 Spelling

Hoofdletters

Aanhalingstekens

Samenstellingen

Hoofdletters (bijzondere gevallen)

• NIET als zin begint met 's (bv 's Morgens) of een getal: 1952 is het jaar van de watersnoodramp. 
• NIET bij samenstellingen van religieuze feestdagen (kerstkaart).
• WEL bij de feestdag, want dat is een eigennaam (Kerstmis).
• WEL bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige naam zijn afgeleid (Zeeuwse bolussen, Noord-Hollandse kaas) .
• NIET bij de namen van de windstreken (noordwesten, noorden).
• NIET als de naam of voorletter voor het tussenvoegsel staat (meneer S. van der Vaart - meneer Van der Vaart). 

Geef aan waarom je wel of geen hoofdletter schrijft aan het begin van deze zin:
's-Gravenhage is de mooiste stad van Nederland.

WEL hoofdletter

GEEN hoofdletter

hemelvaartvakantie

ijslandse geisers

moederdag

zuidwesten

op (meneer op het hof)

van 

(mevrouw J. de boer - van den berg)

Directe rede: iemand citeren

Jan zei: 'Ik vind spellingsregels saai.'
'Ik ga vanavond naar de winkel', zei mijn moeder. 
'Als je je kamer opruimt', zei mijn moeder, 'mag je eerder naar je vrienden.'

Altijd aanhalingstekens gebruiken.

Aanhalingstekens horen NA het leesteken (dus ook NA ? of !)

Indirecte rede: vertellen wat iemand heeft gezegd

Jan zei dat hij die spellingsregels zo saai vindt. 

Gedachten vertellen

Jan dacht: ik vind spellingsregels zo saai. 

Geen aanhalingstekens gebruiken. 

Gaan jullie vandaag nog naar school, vroeg moeder aan mij.

1. Wel aanhalingstekens
2. Geen aanhalingstekens

Moeder dacht: zou Jan vandaag naar school moeten of heeft hij online les?

1. Wel aanhalingstekens
2. Geen aanhalingstekens