H7.4 vorming van het Nederlandse landschap

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

H7.4 vorming van het Nederlandse landschap

Wat voor landschap heeft Nederland?

1. laagvlakte
2. hoogvlakte

een dik pak ijs

200.000 jaar geleden kwam landijs uit Scandinavië.

Hierdoor werd de grond opzij en omhoog geduwd. Zo bleven stuwwallen en zwerfkeien achter.

Landijs is een groot stuk ijs op land.

Een stuwwal is de opgestuwde heuvel.

Het noorden van Nederland was bedekt met het landijs.

Zwerfkeien zijn gebruikt voor het bouwen van hunebedden.

Dit landijs heeft ons landschap beïnvloed. 

Rivieren hebben Nederland opgebouwd. Met welke materialen?
Noem er 3 (zie blz 113)

Waar komen die materialen vandaan?

1. uit de Noordzee
2. uit gebergten
3. uit Nederland zelf
4. uit Scandinavië

Waar kwam het landijs vandaan dat in Nederland kwam?

1. IJsland
2. Scandinavië
3. Spanje

hoog en laag

Zonder dijken zou half Nederland (vooral het westen) onder water staan. 

Half Nederland ligt onder het NAP, 

Nederlands Amsterdams Peil. 

Daarmee bedoelen we de gemiddelde hoogte van het zeeniveau. 

hoog en laag 

Het hoogste deel van Nederland werd vroeger als eerst bewoond. 

Hier was je veilig voor overstromingen, maar het had ook nadelen. 
De zandgronden waren onvruchtbaar. Voeddingstoffen spoelden snel weg.  

Als oplossing gingen mensen hier mest van schapen en koeien gebruiken om zo toch akkerbouw te kunnen doen. 

Welk deel van Nederland ligt ten minste 1 meter boven NAP?

1. Hoog-Nederland
2. Laag-Nederland

In dit deel van Nederland daalt de bodem.

1. Hoog-Nederland
2. Laag-Nederland

In welk deel van Nederland is het overstromingsgevaar het grootste?

1. Hoog-Nederland
2. Laag-Nederland

Welk deel van Nederland was als eerste bewoond?

1. Hoog-Nederland
2. Laag-Nederland

Laag-Nederland 

In laag-Nederland (westen) zag het landschap er zo uit: 

• nat en moerasachtig 
• bij vloed en harde wind spoelde de zee over het land 
• daardoor bleef zeeklei achter. Uiteindelijk werd dit een dik pak klei. 

 Duinen ontstaan doordat  langs de kust het zand op hoopjes waaide. Daarop groeide gras en zo bleef er steeds meer zand liggen. 

Duinen hielden het zeewater tegen.  

Laag-Nederland

Achter de duinen kwamen meren en plassen. Daarin groeiden planten. Als die afstierven, kwamen de plantenresten (takken, blaadjes) op de bodem van die plassen. Door een tekort aan zuurstof verrotte dit niet. Doordat al die lagen opstapelden, ontstond veen

1. 

2. 

3. 

4. 

Er is een meer met rustig stilstaand water.

Blaadjes, riet en dode takken vallen in het water. 

Op de bodem van het meer ontstaat veen. 

Er is geen zuurstof. De dode plantenresten rotten niet en stapelen zich op. 

1. 

2. 

3. 

4. 

De kleine bergjes worden grote en hoge bergen

De zee en bergen leggen zand langs de kust

Gras wortelt op het zand en houdt het bijeen

De wind waait in het zand op kleine bergjes. 

Laag-Nederland

In Laag-Nederland had je vaak te maken met overstromingen. Daarom bouwden mensen heuvels die noem je terpen. 

Daarna gingen mensen ook dijken bouwen. 

Laag-Nederland

De zee bleef klei voor de dijk neerleggen. Zo ontstond nieuw land.

Ze bouwden er een nieuwe dijk omheen en zo kwam er meer land om op te wonen of voor akkerbouw.

Om het regenwater in zo’n omdijkt gebied in zee te lozen, gebruiken mensen

vroeger molens en tegenwoordig pompen. 
Een gebied met dijken eromheen waar mensen zelf de waterstand regelen noem je een polder.  

Welke grondsoort ligt er in de Noordpolder aan de oppervlakte?

Wat zijn twee juiste kenmerken van een polder?

1. in een polder regelt de mens de waterstand
2. om een polder heen zie je een dijk
3. polders komen alleen in Nederland voor
4. polders kun je herkennen aan de molens die erin en omheen staan

Oefen vraag 5 blz 115 nog

MEER WETEN? Kijk dan hier