Woordenschat h3 beeldspraak vergelijk, metafoor en metoniem

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Vergelijking, metafoor en metonymie

Vergelijking

In een vergelijking zet je twee dingen naast elkaar die op elkaar lijken: het object (o) en het beeld (b). Een paar voorbeelden:

– De winnaar van de talentenjacht (o) was zo trots als een pauw (b).

– Wat een boom (b) van een kerel (o)! 

Om object en beeld met elkaar te verbinden, gebruik je: 

als (een) …, lijkt wel (een) …, zo … als (een) ..., een … van (een) …, … is net ….

Vergelijking: zo ..... 

Vergelijking: zo ..... 

Wat is het object in de volgende vergelijking?

 

Koen is zo sterk als een os. 

Wat is het beeld in de volgende vergelijking?

 

Jouw nichtje is zo knap als een barbiepop.

Metafoor

Metafoor: het object wordt vervangen door het beeld.

Bijvoorbeeld: Niemand wil vrienden zijn met zo'n heks. 

Wat is metonymie?

Metonymie is een stijlfiguur waarbij de naam van het ene object of concept wordt vervangen door de naam van een ander object of concept dat daaraan verwant is of er deel van uitmaakt.

Dat klinkt ingewikkeld, maar dat is het niet. Het komt erop neer dat je een bepaald idee aanduidt via iets anders wat ermee te maken heeft (of er een onderdeel van is).

Je noemt een deel, maar bedoelt het geheel.

Ik ga even de neuzen tellen.

Je wilt het aantal personen tellen, maar je noemt alleen hun neus.

Je noemt het geheel, maar je bedoelt een deel:

Nederland won met 6-3 van Duitsland.

Je bedoelt het Nederlandse elftal en het Duitse elftal, maar je noemt het hele land.

Je noemt de producent, maar je bedoelt het product.

Er hangt bij ons een Van Gogh aan de muur. 

Je noemt de maker (Van Gogh) i.p.v. het gemaakte (het schilderij).

Je noemt de eigenschap, maar je bedoelt de persoon.

Je moet bij die lachebek zijn.

Je noemt niet de persoon, maar een eigenschap van de persoon (veel lachen).

Je noemt het materiaal, maar je bedoelt het voorwerp.

De atleet ging voor goud!

Je bedoelt de gouden medaille.

Je noemt het voorwerp, maar je bedoelt de inhoud.

Doe mij nog maar een bakkie.

Je bedoelt een kopje koffie.

Je noemt een aardrijkskundige naam, maar je bedoelt het product dat daarmee verbonden is.

Ik rook graag een dikke Havana.

Je bedoelt een sigaar uit Havana.

Personificatie

Met een personificatie geef je een menselijke eigenschap aan iets wat geen mens is.

Personificatie

Personificatie

Personificatie

Nu jij! Beantwoord de volgende vragen.

Is er sprake van een metafoor, metonymie of een vergelijking?

Hij leeft als een god in Frankrijk.

Is er sprake van een metafoor, metonymie of vergelijking?

Die engel heeft mij zo goed geholpen!

Een stijlfiguur waarbij in plaats van het bedoelde iets anders genoemd wordt, op grond van een bepaalde betrekking die tussen beide bestaat.

Een stijlfiguur waarbij een begrip vervangen wordt door een beeld

Metafoor

Metonymie

Is er sprake van een metafoor, vergelijking of personificatie?

Ze werd zo rood als een tomaat toen ze hoorde dat ze de opdracht met Lars moest doen.

Noteer welke woorden er als metonymia gebruikt worden:
Het hele stadion zong mee.

Wat bedoelt de schrijver met het metoniem?
Het hele stadion zong mee.

Is het een metafoor of een metonymie?
En weer pakte Irene Wüst goud.

1. metafoor
2. metonymie

Is het een metafoor of een metonymie?
Het leven is een weg met kuilen en hobbels.

1. metafoor
2. metonymie

Is er sprake van een metafoor, vergelijking of personificatie?

De nieuwe apps gaan als warme broodjes over de toonbank.

Wat is de metonymie in de volgende zin: 'Even de koppen tellen', zei de docent

1. Even
2. de koppen
3. tellen
4. de docent

Geef van onderstaande zin aan of er sprake is van een vergelijking, een metafoor, een personificatie of een metonymie.

Ik lust nog wel een kopje.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metoniem

Die vent is net een beest.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metonymie

Ik ben dol op Mozart.

1. Metafoor
2. Metonymie

Wat is een metafoor?

1. Mijn grootvader rookte als een schoorsteen.
2. Het schip kwam aan.
3. Niemand wil bevriend zijn met zo'n heks.
4. Die hele dure jurk van die prinses leek net een aardappelzak.

Bij de lunch bestelden ze drie spa.

1. metafoor
2. metonymie

Welk antwoord is de metafoor?

1. Hij is zo dom als een ezel.
2. Die domme ezel weet niets!

Welke van de volgende beeldspraken is een metafoor?

1. Hij woonde in een huis zo groot als een kasteel
2. Hij woonde in een kast van een huis
3. Hij woonde in een huis zo smerig als een zwijnenstal
4. Hij woonde in een zwijnenstal

Na afloop van de voorstelling klapte de zaal.

1. metafoor
2. metonymie

Dat viswijf staat de hele dag te schreeuwen.

1. metafoor
2. metonymie

Moskou reageert fel op de kritieken.

1. metafoor
2. metonymie

Aan het werk!

Afmaken fouten proefwerk

Maak oefening 2,3, 4  en 5 vanaf blz. 89.