Infectieziekten en medicatieveiligheid

• farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

 Module Infectieziekten

Lesdoelen

• Je weet welke verschillende bacteriën infectieziekten kunnen veroorzaken
  
• Je weet welke geneesmiddelen worden gebruikt bij de behandeling van bacteriële infectieziekten
• Je weet welke gebruiksadviezen je moet geven bij de verschillende antibacteriële middelen
• Je kent de belangrijkste begrippen over antibacteriële middelen

Wat zijn de belangrijkste veroorzakers
van infectieziekten?

Veroorzakers infectieziektes?

• Bacteriën
  
• Schimmels
  
• Virussen
  
• Protozoa
  
• Wormen
  
• Luizen
  
• Mijten
  

Bacterie en infecties

Infectie wordt veroorzaakt door het binnendringen van slechte bacteriën.

Kenmerken bacteriën (1)

•  Eencellig
  
• Celwand
• Exponentiele groei
• Altijd aanwezig
• In weefsel, bloed, urine geen bacteriën aanwezig
• Niet altijd pathogeen

Bacteriën (2)

 Ziekteverwekkend

• Onttrekken voedingsstoffen
• Produceren afvalstoffen (toxinen)
• Pyrogenen (koortsverwekkend)

Groepsindeling bacteriën

Groepsindeling bacteriën

• Subgroepen: stafylokokken, streptokokken, pneumokokken, gonokokken, colibacillen, tyfusbacillen, difteriebacillen en tuberkelbacillen

• Kleuring (Gram), celwand neemt op (positief) of niet (negatief)
  

Antibacteriële middelen

Indeling antibiotica

• Smalspectrum
• Breedspectrum
• Werkingsgebied (gram- en gram+)

Wat is dat?

Dit is medicatie die werkzaam is tegen een bacterie

Toedieningsvormen

Lokaal, oraal, parenteraal

Toepassingen

Tegen infectieziekten en preventie van infecties (bv na operatie)

Werkingsmechanisme

Gevoeligheid

• Kweek voor gevoeligheidsbepaling. Waarom?
• Vaak blind (door huisarts)
• Resistentie
• Kruisresistentie

00:17

Wat houdt antibiotica resistentie in en wat betekent het voor de patiënt?

Resistentie

Als een bacterie ongevoelig is voor een antibacterieel middel.

• Natuurlijk
• Verworven

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

natuurlijk: vanaf het begin ongevoelig

verworven: bacterie wordt na verloop van tijd ongevoelig doordat de bacterie gewend is geraakt aan het middel

dit kan als het middel te laag wordt gedoseerd of niet lang genoeg wordt gebruikt (kuur wordt niet afgemaakt)

Resistentie wordt veroorzaakt door

1. te lage dosering van het antibioticum
2. door het vroegtijdig stoppen met de antibioticakuur
3. door te hoge dosering van het antibioticum
4. door de kuur af te aken

Antibacteriële middelen-lijst

Chemische groepen: (o.a.)

• Penicillines
  
• Cefalosporines
  
• Macroliden
  
• Tetracyclines
  
• Chinolonen
  
• Aminoglycosiden
  

Gebruiksintructies algemeen

• Juiste inname momenten: 
• Wijze van inname
• Gebruik eerste dag en daarna
•  Duur van de kuur
• (kinderdoseringen narekenen)

eerst zwakste

dan sterkste

sterkste blijven over> gaan zich vermenigvuldigen en infectie in ernstigere vorm terugkomen

Gebruiksintructies-innametijden/dosering

• Goede bloedspiegel

vraag: wat als iemand antibiotica in de middag krijgt vanuit de apotheek? Wat adviseer je dan over het gebruik als iemand 3 keer per dag moet slikken. Wat is je advies?

goede spiegel: verspreid over de dag innemen

soms op lege maag ivm complexvorming of aantasting door het maagzuur

Bijwerkingen algemeen

• Overgevoeligheid
• Diarree (breedspectrum)
• superinfectie door schimmel

overgevoeligheid: sensibilisatie als je in aanraking komt met kleine hh geneesmiddel. zowel oraal, parenteraal maar vooral lokaal. Als iemand overgevoelig is voor een antibacterieel middel, is hij dat meestal voor alle antibacteriële middelen uit die groep. We noemen dat verschijnsel kruisovergevoeligheid.

superinfectie: verstoring evenwicht Deze ongevoelige micro-organismen (bijvoorbeeld schimmels of gisten) kunnen gaan groeien omdat de normale concurrentie wegvalt,

00:15

Zijn alle bacteriën schadelijk?

1. Ja
2. Nee

Penicillines

• Bactericide
  
• Smal en breed
  
• Weinig bijwerkingen
  
• (Allergische) huidreacties
  
• Overgevoeligheid
  
• Diarree -> ernstig?
• Amoxicilline (+clavulaanzuur), feneticilline, fenoxymethylpenicilline, flucloxacilline, benzylpenicilline
  

Penicillines

geneesmiddel	specialite	smal/breed spectrum	Indicatie
amoxiciline	-	smal	divers
amoxicilline/clavulaanzuur	augmentin	breed
Flucloxacilline	Floxapen	smal	Infectie door stafylokokken

amoxicilline: diverse infecties, bijvoorbeeld: oor, huid, blaas, luchtwegen

Penicillines

geneesmiddel	spécialité	smal/breed spectrum	Indicatie
Feneticiline	Broxil	smal	faryngotonsillitis
fenoxymethylpeniciline	aci-pen	smal	infecties

amoxicilline: diverse infecties, bijvoorbeeld: oor, huid, blaas, luchtwegen

Bijwerkingen van antibiotica kunnen zijn

1. Braken
2. Diarree

Wat zijn de bijwerkingen van antibiotica?

1. allergische reactie en ziekenhuisopname
2. trombose, misselijkheid en diarree
3. misselijkheid, diarree en vernietigen goede darm bacteriën
4. misselijkheid, maagbloeding en obstipatie

Antibiotica doodt alleen de slechte bacteriën

1. ja
2. nee