13.2 Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

13.2 Gaswisseling

Planning

• Herhaling 13.1
• Bespreken vraag 12 en 14 van §13.1
• Instructie 
  
• Werktijd

longblaasjes

longen

brochiën

brochiolen

luchtpijp

Welke spieren hebben welke taak wanneer ze zich aanspannen?

Inademen

Uitademen

Binnenste tussenribspieren

Buitenste tussenribspieren

Midden-rif

Buikspieren

Nekspieren

Oorzaak

daardoor:

daardoor:

Gevolg

Lucht stroomt naar buiten

Longen worden kleiner

Borstholte wordt kleiner

Middenrif ontspant

Huiswerk bespreken

vraag 12 en 14

Leerdoelen §13.2 Gaswisseling

• Ik kan uitleggen hoe zuurstof en koolstofdioxide je lichaam in- en uitgaan
• Ik kan uitleggen hoe mijn ademhaling wordt geregeld
• Ik kan uitleggen welke ademhalingsproblemen mensen kunnen hebben

• longblaasjes, diffusie, gaswisseling, concentratieverschil, diffusieafstand, diffusieoppervlak, astma, COPD, chronische bronchitis, ademcentrum, pH, chemoreceptoren

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

Gaswisseling - diffusie

De gaswisseling vind plaatst door diffusie.

Kost geen energie -> gaat met concentratie verschil mee

Hoog --> laag 

BINAS 83A

Gaswisseling - diffusie

De snelheid van diffusie is snel door:

1. Kleine diffusieafstand (5 μm).
2. Groot concentratieverschil (groot door continue ventilatie en de bloedstroom).
3. Groot diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m2)

BINAS 83A

In de longen..

1. gaan zuurstof en CO2 het bloed in
2. gaan zuurstof en CO2 het bloed uit
3. gaat zuurstof het bloed in en CO2 het bloed uit
4. gaat zuurstof het bloed uit en CO2 het bloed in

Diffusie van een stof gaat altijd...

1. van een hoge naar een lage concentratie, vanzelf
2. van een lage naar een hoge concentratie, vanzelf
3. van een hoge naar een lage concentratie, kost energie
4. van een lage naar een hoge concentratie, kost energie

Aandoeningen gaswisseling

Astma: spiertjes rond de luchtwegen trekken samen. Luchtweg-ontsteking, slijmophoping: minder lucht bij de longblaasjes. Opgewekt door prikkelende stoffen. Niet continu.

                     

Aandoeningen gaswisseling

COPD: verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis. Vaak veroorzaakt door roken.

Longemfyseem: kapotte longblaasjes en dichtgeklapte bronchiolen -> kleiner longoppervlak

                     

Kan door roken astma worden veroorzaakt?
En COPD?

1. Alleen Astma
2. Alleen COPD
3. Beide
4. Geen van Beide

Twee ziekten van het ademhalingsstelsel zijn astma en COPD.
Bij welke van deze ziekten versmelten in een later stadium de longblaasjes en heb je continu extra zuurstof nodid?

1. alleen bij astma
2. alleen bij COPD
3. bij astma en bij COPD
4. bij geen van beiden

Bij welke longaandoening worden de luchtwegen nauwer, door samentrekkende spiertjes in luchtpijptakjes?

1. Astma
2. COPD
3. Beide
4. Geen van beide

Ademcentrum - hersenstam

Ademprikkel (onbewust)

Het ademcentrum reageert op prikkels van het lichaam (chemoreceptoren in de aortaboog):

• pH bloed: lage pH --> ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog
• CO₂ concentratie bloed: hoge CO₂ concentratie
• Zeer lage O2 concentratie bloed: lage O2 concentratie: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog
• Hormonen: adrenaline
• Bewust: gedeeltelijke aansturen van hersenen

Waar zit het ademcentrum in de hersenen en wat is de belangrijkste prikkel voor het ademcentrum?

1. grote hersenen, concentratie O2 in bloed
2. grote hersenen, concentratie CO2 in bloed
3. hersenstam, concentratie O2 in bloed
4. hersenstam, concentratie CO2 in bloed

Waar(door) wordt de ademhaling geregeld?

1. Door het hartritme
2. In de longen
3. Door de O2 en CO2 uitwisseling
4. In het ademcentrum in de hersenstam

Aan de slag

13.1:  3-4-5-8-9- 10-11-12-14

13.2: 4-5-7-8-9

Leerdoelen - check

• Ik kan uitleggen hoe zuurstof en koolstofdioxide je lichaam in- en uitgaan
• Ik kan uitleggen hoe mijn ademhaling wordt geregeld
• Ik kan uitleggen welke ademhalingsproblemen mensen kunnen hebben

• longblaasjes, diffusie, gaswisseling, concentratieverschil, diffusieafstand, diffusieoppervlak, astma, COPD, chronische bronchitis, ademcentrum, pH, chemoreceptoren

Waar(door) wordt de ademhaling geregeld?

1. Door het hartritme
2. In de longen
3. Door de O2 en CO2 uitwisseling
4. In het ademcentrum in de hersenstam