H5, §5: Ik kan er niet mee stoppen

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 5, §5:
Ik kan er niet mee stoppen

Deltion ICT Lyceum

2024-2025

Terugblik vorige les

▸ §3: Ik en de liefde

▸ §4: Online liefde

     Terugblik vorige les

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

▸ Kun je uitleggen wat verslaving inhoudt.

▸ Kun je verschillende soorten verslaving beschrijven.

▸ Begrijp je waarom een patroon van verslaving lastig te doorbreken is.

▸ Ben je je bewust van mogelijke tekenen van verslaving bij jezelf en anderen.

Veel bekende en succesvolle mensen raken in de problemen door verslaving, zoals Whitney Houston, Amy Winehouse en Michael Jackson. Ook de Nederlandse vlogger Enzo Knol heeft hiermee geworsteld.

Bekijk met de studenten een fragment uit zijn interview met Robbert Rodenburg. Hierin vertelt hij over zijn gebruik van alcohol, sigaretten en wiet voordat hij zijn YouTube-carrière begon. Het fragment start automatisch op 18:41 en loopt tot ongeveer 24:14.

Vraag: Enzo Knol had al te maken met verslaving voordat hij beroemd werd, terwijl veel andere bekende en succesvolle mensen juist tijdens hun carrière worstelen met verslaving. Hoe komt dat, denk je?

Uitleg: Verslaving kan op veel verschillende manieren ontstaan en kan betrekking hebben op allerlei middelen of gewoonten.

❛Een beetje experimenteren moet kunnen.❜

Laat de studenten reageren op de stelling.

Vraag de studenten waar hun grenzen liggen, en hoe zij deze grenzen in de gaten houden.

Bekijk het filmpje en bespreek het begrip verslaving.

Verslaving betekent dat je ergens niet meer zonder kunt, zoals alcohol, drugs, roken of gamen. Je lichaam en je hoofd gaan er steeds meer naar verlangen, waardoor stoppen heel moeilijk wordt. Dit kan problemen veroorzaken in je gezondheid, werk, school en relaties met anderen.

❛Verslaafd raken,
dat gebeurt mij niet.❜

Laat de studenten reageren op de stelling.

Bespreek de stelling met elkaar en ontdek hoeveel procent van de klas het ermee eens of oneens is. Vraag de studenten waarom ze denken dat verslaving hen wel of niet zou kunnen overkomen.

Als iemand ergens aan verslaafd is (bijvoorbeeld aan hun smartphone of een simpel spelletje), laat hen dan terugdenken aan hoe het begon en waarom stoppen zo lastig is.

Uitleg: Verslaving ontstaat vaak ongemerkt en stap voor stap. Je lichaam en geest wennen eraan en hebben het steeds meer nodig. Factoren zoals geluk, stress, gezondheid, zelfvertrouwen, je omgeving en je eigen gevoeligheid voor verslaving spelen hierbij een grote rol.

Hoe raken mensen verslaafd? Dit gebeurt vaak stap voor stap, zonder dat ze het doorhebben. Wat begint als een gewoonte, kan een vast onderdeel van iemands leefstijl worden. Verslaving ontstaat meestal niet alleen omdat iets fijn voelt, maar heeft vaak diepere oorzaken.

Bespreek met de studenten het ‘kringetje’ op de slide. Stel hen de volgende vragen:

• Wat valt hen op aan de afbeelding
• Waarom is er gekozen voor een cirkelvorm?
• Herkennen ze dit patroon in hun eigen leven of bij anderen?

Verschillende soorten

Bekijk de krantenkoppen.

▸ Ken je al deze verslavende middelen en gewoontes?

▸ Kun je meer voorbeelden noemen?

Bekijk samen met de studenten de krantenkoppen en bespreek: waaraan kun je allemaal verslaafd raken?

Laat hen voorbeelden noemen en vul aan met: heroïne, crack, tabak, metamfetamine, cocaïne, GHB, alcohol, gamen, shoppen en je mobiele telefoon.

Bekijk het filmpje waarin mensen hun ervaringen met lachgas delen. Sinds 1 januari 2023 valt lachgas onder lijst I van de Opiumwet, waardoor het gebruik en bezit verboden is. Dit verbod werd ingevoerd nadat experts waarschuwden voor de ernstige gevolgen van lachgasgebruik.

Expertgroepen

Onderzoek

Elke groep onderzoekt de volgende vragen:

• Wat is deze verslaving precies?
• Wat zijn de oorzaken?
• Wat zijn de gevolgen (fysiek, mentaal, sociaal)?
• Hoe kan het behandeld of voorkomen worden?

De klas wordt opgedeeld in 4-5 groepen. Elke groep krijgt een type verslaving toegewezen, bijvoorbeeld:

• Roken en vapen
• Alcoholverslaving
• Gameverslaving (aansluiting ICT)
• Sociale media-verslaving
• Gokverslaving

Elke groep onderzoekt de volgende vragen:

Wat is deze verslaving precies?

• Wat zijn de oorzaken?
• Wat zijn de gevolgen (fysiek, mentaal, sociaal)?
• Hoe kan het behandeld of voorkomen worden?

Ze verzamelen informatie uit betrouwbare bronnen en maken een korte presentatie (bijv. een poster of een PowerPoint).

Gokje wagen?

Bespreek: Sinds oktober 2021 is online gokken legaal bij bepaalde aanbieders, waardoor het voor mensen makkelijker is geworden om hieraan deel te nemen. Door deze legalisatie is er ook meer reclame voor online gokken, wat zorgen oproept over de invloed hiervan.

Om gokverslaving bij jongvolwassenen en kwetsbare groepen te voorkomen, zijn er verschillende maatregelen genomen. Sinds 1 juli 2023 gelden strengere regels voor gokreclames: ze mogen niet meer op tv of op openbare plekken zoals bushokjes te zien zijn. Daarnaast zijn bekende rolmodellen, zoals beroepssporters, acteurs, presentatoren, modellen en influencers, niet langer toegestaan in gokadvertenties.

Aan de slag!

Opdrachten uit je werkboek

Maak opdracht 29, 30 & 38 vanaf

bladzijde X in je werkboek.

Succes deze week, en
tot de volgende les!