Wat is LessonUp
Zoeken
Kanalen
Inloggen
Registreren
‹
Terug naar zoeken
Hoofdstuk 3: Geschiedenis van Rome
Geschiedenis van Rome: een overzicht
Hoofdstuk 3, blz. 14-39.
1 / 25
volgende
Slide 1:
Tekstslide
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
In deze les zitten
25 slides
, met
tekstslides
.
Lesduur is:
50 min
Start les
Bewaar
Deel
Printen
Onderdelen in deze les
Geschiedenis van Rome: een overzicht
Hoofdstuk 3, blz. 14-39.
Slide 1 - Tekstslide
Publius Ovidius Naso,
(Sulmo, 20 maart 43 v.Chr. - Tomis, 17 of 18 na Chr.)
Slide 2 - Tekstslide
Omnia mutantur, nihil interit.
Alles verandert, niets vergaat.
Slide 3 - Tekstslide
Koningstijd
+/- 1400 v. Chr: de
Latijnen
bewonen de
Palatijn
in Rome
8e eeuw: Sabijnen bewonen de Quirinalis en Esquilinus
Geen eenheid, behalve in oorlogstijd
753: Mythische stichting van Rome, koningstijd
Uiteindelijk 7 (mythische) koningen
Laatste 3 koningen zijn Etruskisch
Worden gekozen en geadviseerd door een Senaat
Slide 4 - Tekstslide
Koningstijd
Leden van de Senaat:
patres
, aangesteld door koning
Daarnaast twee volksvergaderingen:
comitia curiata
, ingedeeld op familiebasis
comitia centuriata
: ingedeeld op 5 vermogensklassen
Stemeenheden,
centuriae
, gebaseerd op aantal soldaten
Rijkste burgers leverden meeste soldaten: veel stemmen
Proletariërs: te arm voor wapens, dus één
centuria
Slide 5 - Tekstslide
Koningstijd
6e eeuw: Rome groeit uit tot echte stad
aanleg Forum en Cloaca Maxima voorkomen overstromingen Tiber
Rome telt ongeveer 30.000 inwoners
Militaire veranderingen: soldaten in slaglinie i.p.v. man tegen man gevechten; betere bewapening.
509: laatste koning, Tarquinius Superbus verdreven
Senaat neemt wetgevende macht over
Jaarlijks worden twee consuls gekozen, voeren besluiten uit
Slide 6 - Tekstslide
De Vroege Republiek
De Republiek onderwerpt de andere Italische volkeren:
Latium, Veii, Aequi, Volsci
387: Kelten plunderen Rome
270: Magna Graecia veroverd
Slide 7 - Tekstslide
Interne spanningen
Conflicten tussen patriciërs en plebejers
Arme plebejers: schulden, betere leefomstandigheden
Rijke plebejers: politieke zeggenschap
Standenstrijd duurt ruim 200 jaar
494:
concilium plebis
en volkstribunen
367: één consul voortaan gekozen uit plebejers
287:
Lex Hortensia
geeft concilium plebis wetgevende macht
Einde standenstrijd
Slide 8 - Tekstslide
Interne spanningen
Maar: rijke plebejers zoeken toenadering tot patriciërs
Ontstaan van nieuwe klasse:
nobilitas
concilium plebis
minder belangrijk, wel
comitia tributa
Slide 9 - Tekstslide
Rome verovert de mediterrane wereld
264-241: Eerste Punische Oorlog met Carthago
Rome verovert o.a. Sicilië, Carthaagse vloot vernietigd
218-201: Tweede Punische Oorlog -
Hannibal ad portas
!
Rome verovert o.a. Spanje
Daarnaast: verovering Macedonië, Griekenland, Asia
149-146: Derde Punische oorlog -
Carthago delenda est
Eind tweede eeuw: Rome heerst rond Middellandse Zee
Slide 10 - Tekstslide
Maatschappelijke gevolgen
Door expansie neemt rijkdom van
nobilitas
toe
Buit wordt geïnvesteerd in luxe villa's en
latifundia
:
landbouwbedrijven met slavenarbeid (krijgsgevangenen)
Kleine boeren kunnen niet concurreren en trekken naar Rome
100 v. Chr.: Rome heeft 500.000 inwoners
Tweedeling in maatschappij:
Rijke senatoren,
equites
(ridderstand), legerofficieren
Proletarii
: arme boeren, landarbeiders, stadsproletariaat
Slide 11 - Tekstslide
De Gracchen
133: Tiberius Gracchus:
lex agraria
moet staatsland verdelen onder arme boeren; vermoord door senatoren
123: Gaius Gracchus wil verdergaande maatregelen, ook vermoord
Beide Gracchen maken gebruik van ambt van
tribunis plebis
Volksvergadering komt weer tegenover Senaat te staan
Tweedeling tussen
optimates (boni) en populares
.
Slide 12 - Tekstslide
Marius en Sulla
107:
popularis
Gaius Marius wordt als
homo novus
consul.
Legerhervormingen:
assidui
(dienstplichtigen) vervangen door beroepssoldaten: soldij en grond na diensttijd.
Ex-soldaten worden
clientela
, geven aanvoerder politieke macht.
(Zie: cliens-partronus relatie).
Slide 13 - Tekstslide
Marius en Sulla
91-89: Bondgenotenoorlog - Italiaanse steden eisen burgerrecht
88: Sulla, voormalig rechterhand van Marius krijgt als consul het opperbevel in de oorlog tegen Pontische koning Mithradates.
Marius verzet zich en zet de Senaat buiten spel
Sulla verdrijft Marius uit Rome en doodt veel
populares,
herstelt Senaat
Na vertrek naar Asia: terugkeer Marius,
optimates
gedood
Marius weer Consul, maar overlijdt in 86; mede-consul Cinna dictator
Slide 14 - Tekstslide
Sulla dictator
Sulla verslaat Mithradates, komt terug naar Rome
Krijgt steun van Cn. Pompeius en M. Licinius Crassus en hun privé-legers
82:
Populares
weer verslagen, Sulla dictator
Proscriptie: 90 senatoren, 620 equites en duizenden anderen gedood
Politieke hervormingen: macht van volksvergaderingen en volkstribunen weggenomen
79: Sulla treedt terug als dictator
Slide 15 - Tekstslide
Pompeius en Crassus
Na overlijden Sulla: nieuwe oorlog tegen Mithridates
Pompeius verslaat Mithridates en de zeerovers uit Cilicië
73: Spartacus-opstand, Crassus verslaat de slaven
70: Pompeius en Crassus consuls, maatregelen Sulla ongedaan gemaakt
Nieuwe strijd tussen
optimates
(Cicero) en
populares
Cicero voorkomt een staatsgreep door Catilina
Pompeius boekt succes als generaal in oosten Middelandse Zee
Crassus wordt steeds rijker als huisjesmelker
Slide 16 - Tekstslide
Pompeius, Crassus, Caesar
In Rome: opkomst politieke carrière van G. Julius Caesar
(popularis)
Hij heeft echter grote schulden bij Crassus
62: Pompeius terug in Rome, senaat weigert land aan zijn soldaten
Pompeius, Crassus en Caesar sluiten eerste triumviraat:
particuliere afspraak om elkaar te steunen en samen te regeren
59: Caesar Consul, landverdeling voor Pompeius' soldaten
Daarna: gouverneur in Gallië Cisalpina, start oorlog in Gallië
52: Gallië geheel onderworpen
Slide 17 - Tekstslide
Caesar
Crassus sneuvelt in oorlog tegen Parthen, Pompeius Consul
sine collega
49-45 v. Chr.: 2e Romeinse Burgeroorlog tussen Caesar en Pompeius
Pompeius wordt verslagen, vlucht naar Egypte, wordt vermoord
45:
optimates
verlagen, Caesar wordt Dictator
15 maart 44: moord op Caesar door Senatoren
Marcus Antonius en M. Aemilius Lepidus willen Caesar opvolgen
Maar: achterneef Gaius Octavius blijkt erfgenaam van Caesar
Krijgt steun van Senaat en verslaat Antonius in 43 bij Mutina
Slide 18 - Tekstslide
Octavius, Antonius, Lepidus
De Senaat weigert het consulaat toe te kennen aan Octavianus
Octavianus trekt naar Rome, dwingt consulaat af
Bondgenootschap met Antonius en Lepidus, tweede Triumviraat
Wederom proscriptie, o.a. Cicero wordt vermoord
42: slag bij Philippi tegen de moordenaars van Caesar
Marcus Antonius, Octavianus en Lepidus verdelen het Romeinse Rijk
Antonius leeft als koning in Egypte
Octavianus heeft politieke problemen in Italië
Slide 19 - Tekstslide
Octavianus Caesar
Octavianus schuift Lepidus aan de kant
Na scheiding van Octavianus' zuster Octavia en huwelijk met Cleopatra:
Antonius wordt uitgeroepen tot staatsvijand
31: slag bij Actium - Octavianus verslaat Marcus Antonius en Cleopatra
Octavianus krijgt uitgebreide volmachten van de Senaat, alleenheerser
Einde van de Republiek:
principaat
Slide 20 - Tekstslide
Augustus
Octavianus geeft formeel macht terug aan de senaat, "herstel republiek"
Maar: Octavianus bekleedt bijna alle belangrijke republikense functies
Uitgeroepen tot
Augustus
en
princeps civitates
27-23 consul, daarna
imperium maius
in provincies, opperbevelhebber
Daarnaast: volkstribuun en
Pontifex Maximus
Pax Augusta: vrede, welvaart, hervormingen
Bouwprogramma en stimulatie van cultuur (
virtutes
)
14: overlijden van Augustus op 77-jarige leeftijd
Slide 21 - Tekstslide
Pax Augusta
Augustus laat vele tempels bouwen en restaureren
Forum Romanum wordt herbouwd
Bouw van o.a. de
Ara Pacis
op het Marsveld
Literatuur wordt gestimuleerd o.l.v. Maecenas
Horatius:
Oden;
Livius:
Ab Urbe Condita;
Vergilius:
Aeneis.
Tijdbalk blz. 39: kennen en kunnen uitleggen.
Slide 22 - Tekstslide
Cultuurbeleid
Onder Augustus is er een grote bloei van bouwkunst, beeldhouwkunst en literatuur
Deze staan wel in dienst van propaganda, zie o.a.
Ara Pacis
Maecenas (medewerker van Augustus) geeft dichters de kans zich geheel aan de poëzie te wijden
Horatius:
Oden
; Vergilius:
Aeneïs
; Livius:
Ab Urbe Condita
Slide 23 - Tekstslide
Een ander geluid: Ovidius
Vergilius, Horatius en Livius hebben de burgeroorlogen meegemaakt, dankbaar voor Pax Augusta.
Jongere generatie biedt meer weerstand tegen ophemelen van de keizer
Metamorphoses
zijn minder serieus en minder verheven, misschiendaaeom zo populair
Dit dichtwerk druist wel in tegen het (morele) cultuurbeleid van Augustus, dat gericht is op het herleven van de oude strenge moraal.
Slide 24 - Tekstslide
Aan het werk.
Bespreken blz. 25 t/m 31
Vertaal blz. 32 en maak vraag 1.
Dit is ook huiswerk.
Slide 25 - Tekstslide
Meer lessen zoals deze
Les 3: Historisch overzicht
Augustus 2020
- Les met
15 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
Intro thema: naar het einde van de republiek
April 2023
- Les met
18 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 3
KCV 4/5 maart 2021
Maart 2021
- Les met
19 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
1 Beeldende kunst en architectuur in de Griekse en Romeinse Oudheid (les 5))
Januari 2021
- Les met
20 slides
Geschiedenis
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
Caesar Staatsman en Schrijver
September 2022
- Les met
14 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
Caesar
Augustus 2022
- Les met
14 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 3
Historisch overzicht
September 2021
- Les met
34 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
Van Caesar naar Augustus
November 2020
- Les met
21 slides
Geschiedenis
Middelbare school
vwo
Leerjaar 1