5.2 + 5.3 Oplosbaarheid

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

5.2 + 5.3 Oplosbaarheid

Deze les

• Uitleg oplosbaarheid
• Demo practica 2+4 oplosbaarheid (via filmpjes lesmethode)
• Maken H5: 19, 21, 24, 26 t/m 28, 31, 33, 35 + Toepassen 'Mayonaise'

Leerdoelen

• Je leert de oplosbaarheid van stoffen in oplosmiddelen voorspellen en verklaren aan de hand van structuurformules en betrokken bindingstypen (vanderwaalsbinding / waterstofbrug).
• Je kunt hierbij de begrippen hydrofiel en hydrofoob gebruiken.

Hydrofiel en hydrofoob

• Hydro = water
• fiel = lievend
• foob = angst

• Stoffen die goed mengen/oplossen in water = hydrofiel
• Stoffen die slecht mengen/oplossen in water = hydrofoob

Structuurformule en oplosbaarheid

• OH en NH groepen geven een molecuul hydrofiel karakter.
• Deze groepen vormen onderling waterstofbruggen.


• Afwezigheid van deze groepen = hydrofoob
• Bij hydrofoob molecuul speelt vanderwaalsbinding rol.
• Soort zoekt soort, d.w.z. hydrofiele stoffen gaan onderling goed samen, net als hydrofobe stoffen onderling. 

Voorbeelden hydrofiele stoffen

ammoniak                water                 methanol                    glucose

Voorbeelden hydrofobe stoffen

  methaan               benzeen                 pentaan                      jood

I - I

Zowel hydrofiel als hydrofoob?

• Verhouding tussen hydrofiel/hydrofoob gedeelte belangrijk.
• Onduidelijke grens, grijs gebied.

• Voorbeeld: hexaan-2-ol
• OH-groep, dus dat gedeelte is hydrofiel
• CH-keten is hydrofoob
• In verhouding meer hydrofoob

Emulgator

• Een molecuul wat zowel hydrofiele als hydrofobe eigenschappen heeft, noem je een emulgator.
• Voorbeeld is zeep: hydrofobe staart lost op in vet, hydrofiele kop lost op in water.
• Zeep vormt micellen in een water-olie emulsie

Aan de slag

• Demo practica 2+4 oplosbaarheid (via filmpjes lesmethode)
• Maken H5: 19, 21, 24, 26 t/m 28, 31, 33, 35 + Toepassen 'Mayonaise'