Module 1 - Jagers en boeren

Module 1, De tijd van jagers en boeren
1 / 40
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 1

In deze les zitten 40 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Module 1, De tijd van jagers en boeren

Slide 1 - Tekstslide

Bronnen
Les 1

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Tekstslide

Pre-historie
Historie
Uitvinding van het schrift

Slide 4 - Tekstslide

De eerste mensen 

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Video

De eerste mens 
De verspreiding van de mens

Slide 7 - Tekstslide

Het leven van jagers-verzamelaars
Les 2

Slide 8 - Tekstslide

Zwervend bestaan
  • De eerste mensen leefden als nomaden
  • Ze hadden weinig bezit - alles moest mee
  • Middelen van bestaan waren jagen, vissen en verzamelen.
  • Daarom noemen we deze mensen jagers-verzamelaars

Slide 9 - Tekstslide

Hoe leefden jagers-verzamelaars?
  • Jagers-verzamelaars leefden in kleine groepen van 25-40 mensen
  • Nauwelijks sociale verschillen: iedereen is gelijk
  • Leefden met de natuur en de seizoenen
  • Grafgiften: voorwerpen die met de doden werden begraven
  • Geloof in natuurgodsdiensten: natuur heeft speciale krachten

Slide 10 - Tekstslide

Trijntje - overleed rond 5500 v. Chr.
Trijntje is begraven met een hond

Slide 11 - Tekstslide

De eerste boeren in Nederland
Les 3

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Tekstslide

Ontstaan landbouw
  • 10.000 v Chr - huidige Midden-Oosten
  • Het klimaat veranderde, waardoor er voldoende voedsel was
  • Mensen gingen op een vaste plek wonen = eerste dorpen
  • 5000 v. Chr -  landbouw bereikt West-Europa

Slide 14 - Tekstslide

Nederland
- Nederland bestond grotendeels uit moerasgebied
- Mensen leefden in kleine dorpen
- Middelen van bestaan:
Visserij en beetje akkerbouw aan de kusten
Akkerbouw en veeteelt in binnenland
- Nog geen gebruik van schrift 

Slide 15 - Tekstslide

Ontstaan van huizen 
en dorpen

Slide 16 - Tekstslide

Voedsel
- Een goede oogst was heel belangrijk
- Natuurgoden hadden invloed op de oogst
- Offeren om goden gunstig te stemmen
- Werd het meisje van Yde geofferd?

Slide 17 - Tekstslide

Gevolgen
  • Mensen die op een vaste plek wonen, hebben meer spullen
  • Grotere groepen => dorpen
  • Meer sociale verschillen
  • Wetten en regels nodig



Slide 18 - Tekstslide

Rijk en arm
Les 4

Slide 19 - Tekstslide

Sociale verschillen
  • Wonen op een vaste plek => grotere groepen
  • Sommige boeren kregen meer bezit en meer kennis dan anderen
  • Verschillen tussen arm en rijk => Sociale verschillen

Slide 20 - Tekstslide

Wat was de oorzaak dat mensen op vaste plekken gingen wonen?

Slide 21 - Open vraag

Noem twee gevolgen van het feit dat mensen op een vaste plek gingen wonen?

Slide 22 - Open vraag

Hoe noemen we verschillen tussen arm en rijk?

Slide 23 - Open vraag

Grafgiften
- Rijke boeren => grotere huizen, mooiere kleding, kostbare sieraden en voorwerpen (zoals hiernaast van brons en  barnsteen)
- Dit weten we door grafgiften
- Meer macht en aanzien => hoge sociale status

Slide 24 - Tekstslide

Hoe weten we dat er verschillen tussen arm en rijk ontstonden?
A
Omdat mensen dat opgeschreven hebben
B
Omdat mensen dat steeds doorverteld hebben
C
Omdat archeologen grafgiften gevonden hebben
D
Omdat we daar afbeeldingen van hebben

Slide 25 - Quizvraag

Rijk
Arm
Beiden

Slide 26 - Sleepvraag

Bron: Graf van een man gevonden in Bulgarije, gedateerd 4600-4200 v. Chr

Slide 27 - Tekstslide

Had de man die in het graf op de vorige dia ligt veel aanzien denk je? Geef aan op de schaal van 1 tot 100.
0100

Slide 28 - Poll

Wat betekent het begrip "sociale status"?

Slide 29 - Open vraag

Uitvinding van de landbouw
College 1

Slide 30 - Tekstslide

Landbouwsamenleving
- 10.000 v. Chr - uitvinding landbouw
in de Vruchtbare Halve Maan
- Rivieren zorgden voor vruchtbare grond => veel voedsel => vaste woonplaats 
=> ontdekking dat uit zaadjes nieuwe plantjes groeien => akkerbouw
=> domesticeren van wilde  dieren => veeteelt

Slide 31 - Tekstslide

Landbouwrevolutie
- Verspreiding over heel Europa duurde duizenden jaren.
- De gevolgen van de uitvinding en verspreiding van de landbouw waren enorm. 
- Dus daarom noemen we het toch een revolutie. 

Slide 32 - Tekstslide

Ontstaan van de eerste steden
College 2

Slide 33 - Tekstslide

Eerste steden
3300 v. Chr - ontstaan van de eerste steden op meerdere plekken op de wereld:  
- Mesopotamië (Midden-Oosten) - Ur, Uruk, Babylon
- Egypte - Memphis, Thebe
- Palestina - Jericho, Jeruzalem
- Indus-vallei (Pakistan/India)
- Gele Rivier (China)
- Inca en Maya (Midden/Zuid-Amerika)

Slide 34 - Tekstslide

Slide 35 - Tekstslide

Irrigatielandbouw
- In Egypte ontstond irrigatielandbouw = een systeem van kanaaltjes waarmee gewassen water krijgen

Slide 36 - Tekstslide

Specialisatie
Irrigatielandbouw was groot succes => voedseloverschotten
Niet iedereen hoefde boer te zijn => ontstaan van ambachten:
- spinnen/weven van stoffen
- maken van gereedschap (ploegen, messen)
Mensen die producten maken => ambachtslieden
Verruilen van deze producten => handel

Slide 37 - Tekstslide

Reconstructie van een stad in Mesopotamië
Op plekken waar ambachtslieden en handelaars samen kwamen ontstonden de eerste steden

Slide 38 - Tekstslide

Bestuur
- Steden hadden regels nodig => bestuur
- Regels vastleggen, bijhouden van belasting en handel (administratie) => ontstaan schrift
- Ambtenaren hielpen het bestuur met opschrijven van regels en administratie
- Landbouwstedelijke samenleving

Slide 39 - Tekstslide

De farao was de leider van Egypte
Egyptenaren bouwden piramides als graftempels

Slide 40 - Tekstslide