Zorg rond het levenseinde

• Zorgkundige
• Secundair onderwijs

Zorg rond het levenseinde

Mevrouw Lise Maers

7ZD

Heeft iemand ooit al te maken gekregen met een overlijden in de familie of op de werkvloer?

Wat is palliatieve zorg?

Wat is palliatieve zorg?

“Palliatieve zorg is deskundige zorg bieden aan mensen bij wie het duidelijk is dat er geen genezing meer mogelijk is en dat de dood onafwendbaar is binnen afzienbare tijd.”

Kaartspel!

De klas wordt in 2 groepen verdeeld

Combineer de kaartjes van de fase van Elisabeth Kübler Ross met de juiste uitspraak van de zorgvrager en een correct antwoord van de zorgverlener.

Wat zijn de symptomen van een naderende dood?

1. Mevrouw Teunissen

Mevrouw Teunissen is een 75 jarige zorgvrager met darmkanker met uitzaaiingen. Zij wil niet meer behandeld worden voor darmkanker en wil liefst thuis verzorgd worden.

Haar familie, de echtgenoot en de 2 dochters zijn nauw betrokken bij haar situatie en steunen haar in haar beslissing.

Vandaag is mevrouw rustig, ze ligt comfortabel, heeft geen last van onrust. Haar echtgenoot maakt zich grote zorgen omdat mevrouw zo weinig eet, dit is al een tijdje bezig waardoor ze op korte tijd veel gewicht verloren heeft. Doordat mevrouw weinig eet en drinkt heeft ze ook last van een droge mond en droge lippen. Mevrouw haar krachten gaan erg achteruit waardoor ze nog weinig opkomt en bijna de hele dag in bed ligt. Het risico op doorligwonden is zeker aanwezig en daarom is er ook gezorgd voor een aangepaste matras.

Symptomen

- Weinig eten en drinken

- Veel gewicht verloren

- Droge mond en lippen

- Slaperigheid

2. Mevrouw Thijssen

Mevrouw Thijssen is hard achteruitgegaan. Zij komt niet meer uit bed door de benauwdheid. Opzitten aan de rand van het bed is een grote inspanning. De verzorging bestaat uit het hoog nodige. Al het andere kost teveel energie voor mevrouw. Overdag suft ze regelmatig weg. Contact met de omgeving is sporadisch en voor korte momenten. Bij elke zin die ze wil spreken moet ze bijna na elke twee woorden naar adem happen.

De zuurstoftherapie kan volgens de arts niet verder omhoog, ten eerste omdat het geen extra zuurstof in het bloed meer zou opleveren, maar ook omdat er een risico is dat de samenstelling van het bloed te erg zou veranderen en de hersenen zouden gaan opzwellen.

De arts schrijft medicatie voor om de benauwdheid te bestrijden. Door die medicatie is obstipatie ontstaan. Eten en vooral drinken doet mevrouw echter nauwelijks nog. Van kauwen en slikken wordt mevrouw misselijk en krijgt ze braakneigingen. Ze slaapt overdag veel en heeft nog weinig besef van dag of nacht. Af en toe krijgt de verzorging de indruk dat ze in gedachten met beelden bezig is die niet uit de werkelijkheid komen – ze praat verward, kijkt onrustig en angstig door de kamer.

Symptomen

- Weinig reageren op aansporing

- Naar adem happen/ veranderende ademhaling

- Weinig eten en drinken

- Slaperig

- Terminale onrust en angst

- Hallucineren

3. Mevrouw Broux

Het nieuws sloeg in als een bom. Borstkanker, uitgezaaid nog wel! Je komt al jaren in het gezin als verzorgende maar dit had niemand zien aankomen. Mevrouw Broux haar gezondheidssituatie was al niet zo goed, ze is diabeet en deed 5 jaar geleden een beroerte waar ze nog altijd de gevolgen van draagt, namelijk halfzijdig verlamd aan de linkerkant. Hierdoor is haar mobiliteit beperkt en is ze ook hulpbehoevend.

De kanker is agressief en mevrouw verkeert na niet al te lange tijd in een terminale fase. Ze wil thuis sterven in haar vertrouwde omgeving. Ze heeft veel vertrouwen in de thuiszorg, de verzorgende komt 3 keer in de week en ook de thuisverpleegkundige komt 2 keer per dag langs.

De hygiënische verzorging is voor mevrouw erg vermoeiend, ze vindt het prettiger om af en toe enkel opgefrist te worden en geniet meer van een zachte massage omdat ze zoveel last heeft van rugpijn door het vele liggen. Mevrouw heeft ook last van pijn in de buikstreek, soms is deze pijn zeer heftig en kreunt mevrouw. Mevrouw klaagt dan ook van misselijkheid en braakneigingen.

Er is altijd iemand van de familie aanwezig en er wordt nu ook ’s nachts gewaakt. De familie voelt zich een beetje machteloos, zij zouden ook in deze laatste fase nog graag iets betekenen voor haar. Deze ochtend merkte de zorgkundige die haar kwam verzorgen paarsblauwe vlekken op. Ze merkte ook op dat ze een grommend geluid maakte.

Symptomen

- Doodsmasker

- Reutelen

4. Mijnheer Bakker

7 jaar woont mijnheer Bakker (82j) al in het woonzorgcentrum. Hij werd destijds opgenomen na het overlijden van zijn echtgenote omdat hij zwaar hulpbehoevend was en niet voor zichzelf kon zorgen.

Mijnheer Bakker heeft naast de ziekte van Parkinson ook hartfalen waardoor zijn situatie de laatste maanden zichtbaar verslechtert. De dagelijkse verzorging wordt bemoeilijkt door zijn zwaarlijvigheid.

Enkele weken geleden is er nog een gesprek geweest met mijnheer Bakker en zijn kinderen over zorgplanning. Mijnheer Bakker geeft aan dat hij niet meer gereanimeerd wil worden indien er iets gebeurt. Er is afgesproken dat de aandacht vooral zal gaan naar comfortzorg.

’s Morgens wordt meneer Bakker gewekt door de zorgkundige. Ze merkt op dat hij weinig reageert op zijn naam en bij aanrakingen. Wanneer ze let op zijn ademhaling lijkt deze niet meer regelmatig. Wanneer ze het laken weg trekt merkt ze blauwverkleuringen op aan zijn ledematen

Symptomen

- Weinig reactie op zijn naam en bij aanrakingen

- Veranderende ademhaling

- Doodsmasker

Wat is voorafgaande zorgplanning?

Zorg rond het levenseinde

Mevrouw Lise Maers

7ZD

Welke uitspraak is juist?

1. Euthanasie is hetzelfde als iemand vermoorden.
2. Euthanasie is hetzelfde als iemand in een diepe slaap brengen.
3. Is het opzettelijk levensbeëindigend handelen, op herhaaldelijk verzoek van de zorgvrager die ondraaglijk en uitzichtloos lijdt.
4. Euthanasie mag door iedereen worden uitgevoerd.

Wat is euthanasie?

Euthanasie is het opzettelijk levensbeëindigend handelen, op herhaaldelijk verzoek van de zorgvrager die ondraaglijk en uitzichtloos lijdt door een arts.

Voorwaarden

- Meerderjarig of wilsbekwame minderjarige

- Handelingsbekwaam

- Medisch uitzichtloze situatie

- Lijden veroorzaakt door een aandoening

- Verzoek is vrijwillig schriftelijk, weloverwogen en herhaaldelijk

- Handtekening en datum op schriftelijk verzoek

- Bijkomende arts

Bij geen terminale aandoening nog bijkomende voorwaarden:

- Schriftelijk verzoek minstens 1 maand voor de uitvoering van euthanasie

- Derde arts

Welke uitspraak over palliatieve sedatie is juist?

1. Palliatieve sedatie heeft als doel de zorgvrager te doden.
2. Palliatieve sedatie is het verlagen van het bewustzijn door middel van medicatie wanneer men zich in een terminale fase van het leven bevindt.
3. Palliatieve sedatie is een vorm van euthanasie.
4. Palliatieve sedatie mag uitgevoerd worden door iedereen.

Palliatieve sedatie is....

het verlagen van het bewustzijn door middel van medicatie wanneer men zich in een terminale fase van het leven bevindt. Deze sedatie heeft als doel om hardnekkige ongemakken, die het gevolg zijn van de ziekte en/of behandeling weg te nemen.

Oefeningen!

Debat

Stelling 1

Ik ben arts. Ziekte en lijden horen bij het leven. De arts weet beter dan de zorgvrager hoe hiermee om te gaan. Gelukkig kunnen artsen niet verplicht worden om euthanasie uit te voeren.

Stelling 2

Familieleden zouden euthanasie moeten kunnen aanvragen voor een wilsonbekwame zorgvrager, zonder voorafgaande wilsverklaring.

Stelling 3

Ouderen boven de 75 jaar zouden zonder medische reden euthanasie moeten kunnen aanvragen als ze hun leven voltooid vinden.

Stelling 4

Euthanasie moet worden uitgebreid naar terminaal zieke baby’s die ondraaglijk lijden.

Stelling 5

Euthanasie is een vorm van moord.

Stelling 6

Palliatieve sedatie kan misbruikt worden als manier om te ontsnappen aan de verantwoordelijkheid voor euthanasie.

Stelling 7

Zorgverleners zouden meer steun moeten krijgen in het maken van ethische keuzes rond euthanasie en palliatieve sedatie.

Wat is rouwen volgens jou? Hoe rouwen de mensen?

Rouw

4 Rouwtaken

1. Onder ogen zien van de werkelijkheid van het verlies.

2. Ervaren van de pijn van het verlies.

3. Aanpassen aan de omgeving zonder de overledene.

4. Opnieuw leren houden van de mensen en van het leven en het verlies een plaatsje geven.