Mozart Nijhoff

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Mozart

van Martinus Nijhoff (1924)

Je hebt pen en papier nodig

                       Mozart

Het vroege zonlicht trilt in de cypressen,

Drijft als een blonde schaduw over ‘t gras

En stroomt, huiv’rend in ‘t hoge vensterglas,

In ‘t blank boudoir der grijzende comtesse.

Dezelfde dag moest steeds opnieuw gebeuren,

– Hoor de gekooide vogel boven haar –

Weer buigt haar witgepoederd kapsel naar

‘t Borduurwerk van verguld en bonte kleuren.

  Op ‘t zelfde uur wordt iemand ingelaten

Die zwijgend buigt en voor ‘t klavier zich zet,

En uit het oude hart van ‘t zwak spinet

Waait de verwelkte geur van een sonate.

Zij volgt zijn handen langs de gele toetsen

– De thema’s keren telkens weer terug –

En ziet door ‘t zijraam de oprijlaan, de brug,

De wandelaars, de miniature koetsen.

M. Nijhoff

Wat is het verhaal?

wat is het rijmschema?

interpretatie

Deze gravin: gekooid in sleur, verlangend, weemoedig, eenzaam…

Opgesloten in haar bestaan: niet enkel thema van 18e eeuw, ook van nu! 

Ook Nijhoff verlangt naar bijv. het kind zijn, naar andere wereld dan die barre werkelijkheid.

welk effect kan dit rijmschema hebben?

Rijm:

Door rijm ontstaat samenhang in een gedicht; woorden gaan door klankovereenkomsten bij elkaar horen.

Rijm kan woorden ook extra nadruk geven.

Er bestaan verschillende soorten rijm, zie boekje

Elk e strofe heeft een eigen onderwerp: Welk?

Ga vijf minuten op zoek naar assonantie en alliteratie

Assonantie (klinkerrijm)

Licht/trilt/in

Stroomt/hoge

Glas/blank

Hoor/gekooide/vogel/boven

Hart/zwak

Handen/langs

Thema’s/keren/weer

Alliteratie

(begin medeklinkers)

Schaduw/stroomt

Huiv’rend/hoge

Blank/boudoir

Waait/verwelkte

Toetsen/thema’s/telkens

Ziet/zijraam

ritme, metrum en antimetrie

Metrum = afwisseling van sterker en zwakker beklemtoonde lettergrepen &verschillende soorten!

jambe ˘ …. ˘ …. ˘ …. ˘ …. onbeklemtoond / beklemtoond

Het vroe/ge zon/licht trilt / in de/ cypres/sen,

Ook bij elisie (d’oprijlaan)

Antimetrieën: bewust afwijken van metrum

drijft r2 – huiv’rend r3 – hoor r6 – weer r7 – waait r12

Welke personificaties zie je?

welke andere beeldspraak zie je?

paradoxen? enumeratie?

Vraag:
Kan de gekooide vogel een beeld zijn voor de oudere comtesse?
Zo ja waarom en zo nee waarom niet?

informatie over Nijhoff

In romantische verzen uitte hij zijn gevoelens van angst, eenzaamheid en het verlangen naar ongerept kind zijn. Hij deed dat gewoonlijk in toegankelijk Nederlands.