4.3 + 5.2

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

4.3 + 5.2

Programma

-Formatieve check	10 min
-Oefeningen nakijken	10 min
-Kloppend maken	20 min
-Reactievergelijkingen opstellen	20 min
-Oefenen	20 min

Formatieve check

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Checks voor 4.3 + 5.2

De laatste slide sla je voor nu over, deze is voor het einde van de les!

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt het verschil tussen een reactieschema en een reactievergelijking beschrijven.
  
• Je kunt de molecuulformule en naam van enkele veelvoorkomende stoffen noteren.
  
• Je kunt reactievergelijkingen kloppend maken.
• Je kunt de reactievergelijking van een verbrandingsreactie opstellen.
  
• Je kunt een reactievergelijking opstellen op basis van een omschrijving.

Voorbeeld

Koolstofdioxide (naam), bevat 1 koolstofatoom en

2 zuurstofatomen:

CO₂ (molecuulformule)

Water, bevat 2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom:

H₂O

Index

CO₂ en H₂O, bevatten allebei een 2’tje.

Dit getal staat rechtsonder van het desbetreffende atoom, en geeft aan hoeveel van die atomen er in het molecuul zijn.

Dit getal noem je de index.

Parate kennis

Een aantal moleculen die je voor de toets en examen moet kennen!

Reactievergelijking

Reactieschema = in woorden wat er gebeurt tijdens een reactie

Reactievergelijking = in molecuulformules wat er gebeurt tijdens een reactie.

Voorbeeld:

De vorming van water uit waterstof en zuurstof

Reactieschema: waterstof (g) + zuurstof (g) → water (l)

Reactievergelijking: H₂ (g) + O₂ (g) → H₂O (l)

Stappenplan reactievergelijking

1: Lees de vraag en onderstreep alle stoffen en molecuulformules;

Waterstof en stikstof vormen samen ammoniak, geef de reactievergelijking inclusief de toestandsaanduidingen.

2: Noteer de beginstoffen en reactieproducten:

Beginstoffen: waterstof en stikstof

Reactieproducten: ammoniak

3: Zet een reactieschema op;

waterstof(g) + stikstof(g) → ammoniak (g)

Gas dat in je huis wordt gebruikt om vuur te maken bestaat grotendeels uit methaan. Als je methaan gaat verbranden door middel van zuurstof, ontstaat er koolstofdioxide en water.

Geef het reactieschema voor de verbranding van methaan.

Reactievergelijking

3: Zet een reactieschema op;

waterstof(g) + stikstof(g) → ammoniak (g)

4: Vervang de woorden door formules;

waterstof = H₂

stikstof = N₂

ammoniak = NH₃

H₂(g) + N₂(g) → NH₃(g)

Gas dat in je huis wordt gebruikt om vuur te maken bestaat grotendeels uit methaan (CH₄). Als je methaan gaat verbranden door middel van zuurstof, ontstaat er koolstofdioxide en water.

methaan (g) + zuurstof (g) → koolstofdioxide (g) + water (l)

Geef nu de reactievergelijking voor de verbranding van methaan.

Wat weten we nog over kloppend maken?

Kloppend maken

Stap 4: Maak de reactievergelijking kloppend!

• Atomen verdwijnen nooit in een reactie, ze veranderen ook niet in andere atomen.
  
• Na de pijl net zoveel atomen als voor de pijl.
  
• Je mag moleculen niet veranderen.
  

H₂(g) + N₂(g) → NH₃(g)                      (Niet kloppend)

H₂(g) + N₂(g) → N₂H₂(g)                    (Kloppend, maar mag niet)

3 H₂(g) + N₂(g) → 2 NH₃(g)              (Kloppend)

Coëfficiënt

3 H₂(g) + N₂(g) → 2 NH₃(g)

• De getallen die voor moleculen komen te staan noemen we coëfficiënten.
  
• Deze coëfficiënten geven aan hoeveel moleculen er in een reactie zitten.

Stappenplan kloppend maken

1: Check hoeveel van elk atoom er aan beide kanten van de pijl staat;

… C₄H₈ + … O₂ → … CO₂ + … H₂O

2: Kies een atoomsoort uit die aan beide kanten van de pijl maar in 1 molecuul voorkomt (hier dus C of H), en maak die kloppend;

1 C₄H₈ + … O₂ → 4 CO₂ + … H₂O

3: Maak nu H kloppend;

1 C₄H₈ + … O₂ → 4 CO₂ + 4 H₂O

Stappenplan kloppend maken

4: Maak tenslotte O kloppend;

1 C₄H₈ + 6 O₂ → 4 CO₂ + 4 H₂O

1'en laten we altijd weg!!!

C₄H₈ + 6 O₂ → 4 CO₂ + 4 H₂O

Maak de reactievergelijking kloppend voor de volgende reactievergelijking
...Mn₂O₇ → ...MnO₂ + ...O₂

Antwoord

1. Maak de reactievergelijking kloppend voor de volgende reactievergelijking:

...Mn₂O₇ → ...MnO₂ + ...O₂

1 Mn₂O₇ → 2 MnO₂ + 1,5 O₂

x2

2 Mn₂O₇ → 4 MnO₂ + 3 O₂

Bij komma getallen altijd alles keer 2 doen!!!

Tijdens een reactie van water (H₂O) met fluor (F2) ontstaat een erg gevaarlijk zuur, waterstoffluoride (HF). Bij deze reactie ontstaat ook zuurstof (O₂).
Geef de kloppende reactievergelijking van deze reactie

Antwoorden

2. Tijdens een reactie van water met fluor (F2) ontstaat een erg gevaarlijk zuur, waterstoffluoride (HF). Bij deze reactie ontstaat ook zuurstof.

Geef de kloppende reactievergelijking van deze reactie.

water + fluor → waterstoffluoride + zuurstof

...H₂O + ...F₂ → ...HF + ...O₂

2 H₂O + 2 F₂ → 4 HF + 1 O₂

2 H₂O + 2 F₂ → 4 HF + O₂

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Hoofdstuk 4 Paragraaf 3:

1, 4, 5, 7, 8, 9, 11

Hoofdstuk 5 Paragraaf 2:

10, 13b

Online kloppend maken met behulp van plaatjes

Welke leerdoelen beheers je?

Klik op de link, deze opent weer de check. Vul nu de laatste slide in:

Checks voor 4.3 + 5.2