Uitleg les 9: Hoofdstuk 5 Gegevens verzamelen over de gezondheid

Hoofdstuk 5 Gegevens verzamelen over de gezondheid

Lesdoelen:

Aan het einde van deze les kun je uitleggen:

• Waarom het belangrijk is om volgens een protocol te werken
• Hoe je volgens de protocollen lengte, gewicht en buikomvang meet
• Hoe je volgens protocol de BMI berekent
• Hoe je volgens protocol temperatuur opneemt, bloeddruk meet en bloedsuiker afleest.

Werken volgens protocol

Een protocol is een document waarin vastligt op welke manier bepaalde handelingen worden uitgevoerd

• Wat moet je doen als je een bepaalde handeling uitvoert
• In welke volgorde moet je de activiteiten uitvoeren

Body Mass Index (BMI) en buikomvang

De BMI is de verhouding tussen je gewicht en je lengte. Het laat zien of je een gezond gewicht hebt. 

Body Mass Index (BMI) en buikomvang

De buikomvang meet je als volgt:

• Meet met een meetlint de buikomvang tussen de onderkant van de onderste rib en de bovenkant van het bekken
• Adem uit en lees je buikomvang af.

Wat doen bij overgewicht?

• Gezonder eten
• Voldoende bewegen 
• Een hulp middel om gezond en gevarieerd te eten is de Schijf van Vijf  

Schijf van Vijf

• Eet gevarieerd
• Eet niet te veel
• Eet minder verzadigd vet
• Eet veel groente, fruit en brood
• Eet veilig 

Wat te doen bij ondergewicht?

• Vijf tot zeven keer per dag een kleine maaltijd
• Voldoende eiwit (vlees, vis, zuivel, vleesvervangers, peulvruchten, noten en sojaproducten)
• Eetstoornis moet altijd behandeld worden 

Lengte opmeten

• Met hoofd recht tegen de hoofdplank aan (niet met kin tegen de borst)
• Knieën van het kind tegen de onderplank 
• Voetenplank tegen de blote voeten aan
• Voeten moeten haaks op het onderbeen staan 

Gewicht opmeten

• Weeg steeds op hetzelfde moment van de dag. Het liefst in de ochtend
• Gebruik steeds dezelfde weegschaal
• Weeg zonder schoenen en kleding
• Weeg zo mogelijk met een lege blaas
• Zet de weegschaal op een harde en vlakke ondergrond 

Temperatuur opmeten

• Op 4 manieren: onder de oksel, onder de tong, in het oor en in de anus
• Meest betrouwbaar is in het oor en in de anus
• Onder oksel: 0,5 graden eraf halen
• Onder de tong: 0,3 graden erbij optellen 

Bloeddruk

Bij iedere hartslag wordt bloed vanuit het hart door het lichaam gepompt. De Bloeddruk is de druk die het bloed hierbij op de vaten uitoefent. 

• Bovendruk: Deze wordt gemeten als het hart samenknijpt
• Onderdruk: Deze wordt gemeten als het hart zich ontspant.

Gezonde bloeddruk is ronde 120/80 mm Hg voor volwassenen

Bloeddruk

Bij een hoge bloeddruk: Meer kans op een hartinfarct/hersenbloeding, minder zout eten en zorgen voor voldoende beweging.

Klachten: Hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, braken, kortademigheid, rusteloosheid en wazig zien.

CVA is een hersenbloeding: Een deel van de hersenen krijgt tijdelijk geen zuurstof en raakt beschadigd.

Hart- en vaatziekten is een verzamelnaam voor alle aandoeningen aan het hart en/of bloedvaten. 

Risicofactoren: stress, hoge bloeddruk, overgewicht, te hoog cholesterolgehalte, roken, te weinig beweging

Bloedsuiker meten

Diabetes: Andere naam is Suikerziekte. Het lichaam kan het bloedsuikergehalte niet meer in evenwicht houden. Het lichaam maakt te weinig insuline aan (hormoon)

Insuline: Hormoon dat de bloedsuikerspiegel regelt

Bloedsuikergehalte: De hoeveelheid suiker (glucose) die in het bloed zit. Dit wordt ook wel suikergehalte of bloedsuikerspiegel genoemd. 

Bloedsuiker meten 

• Diabetes type 1 is aangeboren, deze mensen moeten altijd insuline spuiten
• Diabetes type 2 wordt veroorzaakt door een ongezonde leefstijl
• Zwangerschapsdiabetes komt door een verhoogde bloedsuikerspiegel die ontstaat tijdens de zwangerschap 

Maken:

Opdracht 5.01 t/m 5.20

(blz 179 t/m 200)

Laptop nodig per tweetal om de filmpjes te kijken

Klaar? Laat je werk controleren door de docent