Les 10: Integraal waterbeheer

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

LEZEN 10 min

Lezen

https://nos.nl/artikel/2504016-klimaatdilemma-voor-nederland-hoe-lozen-we-de-rivieren-in-een-steeds-hogere-zee

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

D                B                A                B        

      Lesdoel

Vandaag gaan we leren over integraal waterbeheer, een manier van werken waarbij verschillende aspecten van waterbeheer worden gecombineerd om Nederland beter te beschermen tegen overstromingen, verdroging en vervuiling. 

We gaan kijken naar hoe samenwerking, natuurherstel, en het beheer van waterkwaliteit en -kwantiteit hierbij een rol spelen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

      Lesdoel

Waarom denk je dat het belangrijk is om verschillende partijen en strategieën te betrekken bij waterbeheer? 

Hoe zou dat kunnen helpen om problemen met water op te lossen?

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten wat het woord integraal betekent.

2. De leerlingen weten wat (ont)polder(en) is.

3. De leerlingen weten een meander is.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Integraal waterbeheer

Een nieuwe holistische benadering:

Aspect	Omschrijving
Samenwerking	Het gezamenlijk beheren van waterbronnen door verschillende partijen om toekomstig voldoende water te garanderen.
Natuurherstel	Het herstellen van natuurlijke ecosystemen om de balans tussen menselijk gebruik en natuur te verbeteren.
Waterkwaliteit en -kwantiteit	Het zorgen voor schoon water en voldoende watervoorziening voor diverse toepassingen.
Waterbeheer	Het plannen en uitvoeren van maatregelen om overstromingen en droogtes te beheersen en schade te voorkomen.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Buitendijkse maatregelen

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

De Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad is versterkt met zand en steen om bestand te zijn tegen stormen die gemiddeld eens in de 10.000 jaar voorkomen. Tegelijkertijd is een nieuw natuurgebied, Trintelzand, ontwikkeld in het Markermeer. Dit gebied verbetert de waterkwaliteit en biedt leefgebied voor vogels en vissen.

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

In Limburg zijn op 12 locaties bijna 10 km van de Maasoever natuurvriendelijk ingericht. Hierbij zijn stenen beschoeiingen verwijderd en natuurlijke processen als afkalving en aanzanding gestimuleerd. Deze maatregelen verbeteren de leefomgeving voor planten, vissen en kleine waterdieren.

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

De rivier de Aa is in haar oorspronkelijke, meanderende loop hersteld. Dit project verbetert de waterkwaliteit, bevordert de ecologische balans, en vermindert overstromingsrisico's. Het langzaam stromende water zorgt voor natuurlijke filtratie en stabiliseert het grondwaterpeil.

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

Deze waterpleinen vangen overtollig water op en verminderen zo de druk op het rioolsysteem. Wanneer het niet regent, kunnen ze gebruikt worden als speel- en recreatiegebieden. Dit project draagt bij aan het verminderen van wateroverlast en bevordert tegelijkertijd de leefbaarheid in stedelijke gebieden.

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

Integraal hoe?

Buitendijkse maatregelen

Wadi's zijn groene greppels die regenwater opvangen, zuiveren en laten infiltreren in de bodem. Dit voorkomt wateroverlast en draagt bij aan de aanvulling van grondwater. Wadi's zijn een veelgebruikte oplossing in Nederlandse steden om waterbeheer te integreren met groenvoorzieningen en zo een klimaatadaptieve omgeving te creëren.

Integraal hoe?

Controle van begrip:
Wat wordt bedoeld met duurzaamheid in
het kader van integraal waterbeheer?

Duurzaamheid in integraal waterbeheer betekent het beheren van water op een manier die de behoeften van de huidige generatie vervult zonder de mogelijkheid van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien, te compromitteren. Dit omvat het gebruik van waterbronnen op een verantwoorde en efficiënte manier, het beschermen van ecosystemen en het minimaliseren van negatieve milieueffecten.

Controle van begrip:
Hoe draagt ecologische balans bij aan
effectief waterbeheer?

Ecologische balans draagt bij aan effectief waterbeheer door ervoor te zorgen dat water- en landgebruikpraktijken in harmonie zijn met natuurlijke ecosystemen. Dit helpt bij het handhaven van de waterkwaliteit, het bevorderen van biodiversiteit en het voorkomen van problemen zoals erosie en overstromingen. Ecologische balans zorgt ervoor dat natuurlijke systemen kunnen functioneren en diensten kunnen verlenen, zoals waterfiltratie en habitat voor wilde dieren.

Controle van begrip:
Welke rol spelen waterpleinen bij risicobeheer
in stedelijke gebieden?

Waterpleinen spelen een cruciale rol bij risicobeheer in stedelijke gebieden door overtollig regenwater op te vangen en tijdelijk op te slaan. Dit helpt overstromingen te voorkomen tijdens hevige regenval en vermindert de belasting op het rioolsysteem. Waterpleinen bieden daarnaast een multifunctionele ruimte die kan worden gebruikt voor recreatie en groenvoorziening wanneer ze niet met water gevuld zijn, wat bijdraagt aan de leefbaarheid van stedelijke gebieden.

Controle van begrip:
Waarom is het scheiden van rioolstelsels
belangrijk voor waterkwaliteit?

Het scheiden van rioolstelsels is belangrijk voor waterkwaliteit omdat het voorkomt dat regenwater en afvalwater samen worden afgevoerd. Dit vermindert het risico op overstorten van rioolwater in rivieren en meren tijdens hevige regenval, wat kan leiden tot verontreiniging. Gescheiden rioolstelsels zorgen ervoor dat regenwater direct naar oppervlaktewateren kan worden geleid, terwijl afvalwater naar zuiveringsinstallaties wordt geleid voor behandeling.

Zelf aan de slag

Duurzaamheid in waterbeheer betekent het beheren van waterbronnen op een __________ en __________ manier.

Ecologische balans zorgt ervoor dat waterbeheerpraktijken in harmonie zijn met __________ ecosystemen.

Het scheiden van rioolstelsels voorkomt dat __________ en __________ samen worden afgevoerd.

piekafvoer

waterstanden

noordwester

Zelf aan de slag

Waterpleinen helpen bij het opvangen en opslaan van overtollig __________ in stedelijke gebieden.

Duurzaam waterbeheer minimaliseert negatieve __________ effecten.

Beekherstel draagt bij aan de verbetering van de __________ van waterwegen.

Deltacommissie

Deltawerken

beheer

Zelf aan de slag

Gescheiden rioolstelsels verminderen het risico op __________ van waterwegen tijdens hevige regenval.

Bergingsgebieden zorgen voor de tijdelijke opslag van __________ tijdens periodes van overvloedige neerslag.

Risicobeheer in waterbeheer omvat voorbereiding op zowel __________ als __________.

onderhoud

regenval

Deltawerken

     Kleine afsluiting

Integraal waterbeheer

Ecologische balans

Waterkwaliteit

Waterkwantiteit

Risicobeheer

Waterpleinen

Wadi

Beekherstel

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

(Aan)tekeningen

Tekening 1.                                                         Tekening 2.

Integraal waterbeheer in de stad                      Integraal waterbeheer op het 

                                                                                    platteland                                         

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

Oud examenvraag

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

32 maximumscore 2

Juiste redenen zijn:

 Er is sprake van een combinatie van waterbeheer met

natuurontwikkeling.

 Bij het ontpolderen van de Biesbosch werken actoren met

verschillende belangen samen (zoals waterschappen, boeren en

natuurorganisaties).

 Het beheer is gericht op het vasthouden en/of bergen van water (zodat

ook in tijden van droogte water beschikbaar is).

per juiste reden 1 

      Grote afsluiting

Vandaag gaan we leren over integraal waterbeheer, een manier van werken waarbij verschillende aspecten van waterbeheer worden gecombineerd om Nederland beter te beschermen tegen overstromingen, verdroging en vervuiling. 

We gaan kijken naar hoe samenwerking, natuurherstel, en het beheer van waterkwaliteit en -kwantiteit hierbij een rol spelen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

https://quizlet.com/join/MpbntExdJ?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

 Vraag 1

(R) 1 punt

Integraal waterbeheer omvat meerdere aspecten die cruciaal zijn voor een duurzame omgang met waterbronnen. Geef de vier belangrijkste aspecten van integraal waterbeheer.

Duurzaamheid, ecologische balans, waterkwaliteit, en waterkwantiteit, risicobeheer.

Vraag 2 

(T1) 2 punten

Ecologische balans speelt een sleutelrol in waterbeheer door te zorgen voor natuurlijke evenwichten. Leg uit hoe ecologische balans bijdraagt aan effectief waterbeheer.

Ecologische balans zorgt ervoor dat water- en landgebruikpraktijken in harmonie zijn met natuurlijke ecosystemen. Dit helpt bij het handhaven van de waterkwaliteit, bevordert biodiversiteit en voorkomt problemen zoals erosie en overstromingen. Hierdoor kunnen natuurlijke systemen beter functioneren en diensten verlenen, zoals waterfiltratie en habitat voor wilde dieren.

Vraag 3 

(T2) 2 punten

Waterkwaliteit en -kwantiteit zijn beide essentieel voor gezond waterbeheer. Beschrijf twee maatregelen die de waterkwaliteit verbeteren en twee maatregelen die de waterkwantiteit reguleren.

Maatregelen voor waterkwaliteit: Gescheiden rioolstelsels, waterpleinen.

Maatregelen voor waterkwantiteit: Bergingsgebieden, beekherstel.

Vraag 4 

(T1) 3 punten

Integraal waterbeheer maakt gebruik van verschillende strategieën om duurzaam met water om te gaan. De ecologische balans is van groot belang bij waterbeheer. Voorbeelden hiervan zijn __________ en __________. Waterkwaliteit wordt verbeterd door __________ en __________. Risicobeheer omvat strategieën zoals __________ en __________.

De ecologische balans is van groot belang bij waterbeheer. Voorbeelden hiervan zijn beekherstel en waterpleinen. Waterkwaliteit wordt verbeterd door gescheiden rioolstelsels en ecologische zuivering. Risicobeheer omvat strategieën zoals waterpleinen en bergingsgebieden.