11.5 weefselvloeistof en lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Klimaatvragen leerlingen 2022

11.5 uitwisseling van stoffen

(dat is niet hetzelfde als stofwisseling!)

(en wat heeft dit plaatje daar nou mee te maken??)

Maar eerst: werkweek!?
Plussen en minnen...

STOFwisseling is dus dit:

Uitwisseling van stoffen (bv. bij de spieren)

De rechter afbeelding laat zien dat de uitwisseling van stoffen plaatsvindt in de haarvaatjes tussen de spiercellen. Zuurstof (z) zit op een rode bloedcel, glucose zit in het bloedplasma. 

De afvalstoffen water en koolstofdioxide komen weer in het plasma.

Leg uit waarom de stroming van weefselvloeistof nodig is voor het transport van stoffen naar de cellen.

Albumine

Albumine is een plasma-eiwit dat wordt aangemaakt in de lever. Onder normale omstandigheden kan albumine niet uit de bloedvaten.

Albumine bepaalt in grote mate de colloïd-osmotische druk:

zorgt voor terugresorptie in de bloedbaan van weefselvocht.

Weefselvloeistof

De eiwitten (grote moleculen) in bloedplasma zorgen voor verschil in osmotische waarde.

Deze colloïd-osmotische druk is steeds gelijk: 3,3 kPa.

Begin haarvat: filtratiedruk hoger

Hierdoor vorming weefselvloeistof.

Eind haarvat: osmotische druk hoger

Hierdoor stroomt klein deel weefselvloeistof terug haarvat in.

Weefselvloeistof

Deze grote stoffen in bloedplasma zorgen voor verschil in osmotische waarde.

Deze colloïd-osmotische druk is steeds gelijk: 3,3 kPa.

Begin haarvat: filtratiedruk hoger

Hierdoor vorming weefselvloeistof.

Eind haarvat: osmotische druk hoger

Hierdoor stroomt klein deel weefselvloeistof terug haarvat in.

Welke stoffen kunnen door de wand van de haarvaten in de weefselvloeistof terecht komen?

1. eiwitten koolhydraten en vetten
2. aminozuren, glucose en eiwitten
3. aminozuren, afvalstoffen en glucose
4. aminozuren, glucose, water en zuurstof

Hongeroedeem (dikke buikjes door ondervoeding)

Als een mens geen koolhydraten en vetten kan gebruiken (omdat ze niet aanwezig zijn als
reservestof of gegeten worden) worden eiwitten als energieleveranciers gebruikt. Deze zijn echter slechts als bouwstof in o.a. spieren en zenuwweefsel aanwezig. Deze mensen breken dus hun eigen weefsels af. De zwelling van de weefsels, wordt dus veroorzaakt door ernstige ondervoeding. Het eiwitgehalte van het bloed daalt en daarmee het vermogen dat het bloedplasma heeft om vocht vast te houden en uit de weefsels terug te halen via osmose. 

(Dit wordt de colloïd-osmotische druk genoemd). Hierdoor kan dan minder vocht in de bloedbaan worden vastgehouden, waardoor het zich ophoopt in de weefsels.

Dus het terugstromen van weefselvloeistof in de haarvaten wordt gestimuleerd door...

1. een lage osmotische waarde in het bloed
2. een hogere eiwitconcentratie in bloed dan in weefsel
3. een hogere glucoseconcentratie in bloed dan in weefsel
4. veel eiwitten in de weefsels

Aan de slag! met blz 116

Achternaam begint met a t/m e: opdracht 10 

Achternaam begint met f t/m j: opdracht 11

Achternaam begint met k t/m o: opdracht 12

Achternaam begint met p t/m t: opdracht 13

Achternaam begint met u t/m z: opdracht 14

Antwoorden in volledige zinnen in je schrift. Straks uitwisseling.

Klaar? Kies één van de andere opdrachten.