Geloof, tolerantie en onderzoek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat weten we nog van vorige paragrafen?

 Regenten

Stad werd bestuurd door regenten, dat waren mensen uit rijke koopmansfamilies en bestuurden de stad, maar ook bijv. de VOC en WIC.

Fragment het verhaal van Amsterdam 'Jong en vol dromen':  31:35- 33:14

pronken

• Republiek werd bestuurd door burgerbestuur met een nakomeling van Willem van Oranje als stadhouder in dienst van de gewesten. 
• Stadhouders + regenten gaven opdrachten aan kunstenaars en architecten om te pronken:

- buitenhuizen (theekoepeltjes)

- Geverfde kleding
- schilderijen: Frans Hals, Rembrandt van Rijn 

Nicolaas Tulp

Fragment het verhaal van Amsterdam 'Jong en vol dromen': 29:33- 31:32

De anatomische les door Nicolaas Tulp door Rembrandt

Het Grauw

• Groot verschil arm en rijk
• Genoeg brood vanwege moedernegotie
• hulp door bedeling door kerk + rijken
• pronken -> laten zien wat je had.
• Vrouwen speelde belangrijke rol 'broek aan'.

3.5 Geloof, tolerantie en onderzoek

4. Je legt uit waarom de Republiek tolerant was tegenover andere gelovigen

5. Je legt uit hoe de vrijheid van denken en het rationalisme leidden tot de opkomst van wetenschap in de Nederlanden.

Wat is 'Tolerantie'?

Waarom moest Nederland tolerant zijn.

Tolerantie in Europa?

Veel vluchtelingen naar Republiek uit:

Frankrijk: Lodewijk XIV vervolgde protestanten.

Spanje en Portugal: geen vrijheid van meningsuiting of geloof.

- bekende vluchtelingen: Baruch Spinoza and René Descartes

Schrijf de rode tekst over in je aantekeningenschrift!

Vrijheid en tolerantie

• Er was meer tolerantie in de republiek dan in andere landen.

De Regenten in de Republiek vertelde de bevolking niet wat ze moesten geloven.

Veel wetenschappers konden onderzoek doen en schrijven zonder te vrezen voor hun leven.

Schrijf de rode tekst over in je aantekeningenschrift!

Tolerantie

• Je kan de tolerantie goed zien in de grafiek van de volgende dia.

Grenzen van tolerantie

(gedeeltelijk) vrijheid van mening + geloof:

• Moest Calvinist zijn om openbare functie te bekleden.
• Schuilkerken voor katholieke diensten
• Katholieken waren tweederangs- burgers.

Schrijf de rode tekst over in je aantekeningenschrift!

Tolerantie en geloof

Protestantse kerk = bevoorrechte kerk.

Katholieken mochten geloof uitoefenen, maar geen processies houden/ herkenbare kerken bouwen.

Tolerantie was ook kwestie van economische belangen -> Vb. Sefardische Joden/ Joden Duitsland en Oost- Europa.

 

Schrijf de rode tekst over in je aantekeningenschrift!

Portuguese synagogue Amsterdam

Jewish wealth and trading knowledge

Tolerantie en wetenschap

Tolerantie stimuleerde natuurwetenschappelijk onderzoek.

Republiek: veel belangstelling andere culturen/ landen.

Idee dat kunstenaars werkelijkheid moesten weergeven en dat je met je verstand de natuur + mens moest onderzoeken was geïnspireerd door oudheid => renaissance = wedergeboorte.

Schrijf de rode tekst over in je aantekeningenschrift!

Baruch de Spinoza

Bijbel is mensenwerk, niet door god geciteerd.

Goddelijke zit in elk stukje natuur. Wie met zijn verstand de natuur onderzoekt i.p.v. met een heilig boek komt pas echt dicht bij god = Rationalisme:  proberen de wereld te begrijpen met het verstand i.p.v. vanuit het geloof.

Voortrekker Wetenschappelijke revolutie

Schrijf de rode tekst over in je aantekeningenschrift!

Wetenschappelijke revolutie

• Antonie van Leeuwenhoek: Microscoop=> rode bloedcellen & bacteria
• Christiaan Huygens:telescoop => ring om Saturnus, slingeruurwerk
• Baruch Spinoza: God is geen persoon, maar goddelijke zit in alle natuur: Rationalisme

Maak tweetallen

- tolerantie en politiek p.72 (nrs 1)

-tolerantie en geloof p.72 (nrs 2)

Lees eerst jouw deel. Ga het gesprek aan met je buurman over jouw deel. Beantwoordt de vraag over wat de verbinding is tussen politiek, geloof en tolerantie en hoe dit vervolgens wetenschap mogelijk heeft gemaakt.

Wat heeft tolerantie te maken met de wetenschappelijke revolutie?