Voorbereiden op mondeling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Welkom

Ga rustig zitten.

Pak je spullen: NN, leesboek, schrift, pen.

Telefoon thuis of in de kluis.

Wacht rustig tot de les begint.

10 minuten in stilte zelfstandig lezen.

1

• Lezen
• Woorden van de week
• Uitleg mondeling
• Nieuwe lessenserie: Fictie
• Doelen van de les
  
• Uitleg
• Oefenen
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Lesdoelen

• Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen fictie  en non -fictie.
  
• Ik kan verschillende verhaalsoorten (genres) benoemen en beargumenteren waarom een verhaal tot dat bepaalde genre hoort.
• Ik kan hoofdpersonen en bijpersonen in een tekst herkennen.
• Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen kenmerken en eigenschappen van een persoon.
• Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen uiterlijke kenmerken en innerlijke eigenschappen.
• Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen realistische en niet-realistische verhalen.

Bekijk het filmpje

• Fictie en non -fictie.

Verschil fictie en non-fictie

• Is fictie altijd helemaal verzonnen?
• Is non-fictie altijd de waarheid?

• Het verschil heeft niks te maken of het op waarheid is gebaseerd.

           Doel fictie

de schrijver wil de lezer

- amuseren

- ontspannen: het boek is uit en je hebt mooie herinnering

          Doel non-fictie

de schrijver wil de lezer

- informeren, iets laten doen

- inspannen: lezen + daarna

   iets mee doen

Opbouwschema van verhalen

Beginsituatie

Dieptepunt

Slot

Ontstaan van probleem

Steeds meer moeilijkheden

Langzame verbetering

Opdracht

• bedenk hoe de 3 verhalen zijn opgebouwd
• schrijf dit op

Oefenen

sleep het juiste pictogram naar het juiste verhaalsoort/genre

dystopie

studieboeken

biografie

kookboeken

avonturen verhaal

griezel

reisboeken

non-fictie

fictie

1. fictie
2. non-fictie

Genre

Genre is een verzameling van verhalen die tot dezelfde soort horen. Voorbeelden van genres:

avonturenroman;

historische roman;

liefdesroman;

oorlogsroman;

psychologische roman;

science fiction.

Genres /verhaalsoorten

zie pictogrammen op de rug van een bibliotheekboek.

volgende slide

sleep juiste pictogram naar juiste verhaalsoort/genre

oorlog/verzet

fantasie

sport

spanning (misdaad)

humoristisch

griezel

detective

Oefenen

In de klas of in de schoolbieb:

- bedenk welk genre jij gaat bekijken

- zoek alle boeken van dit genre en leg ze bij elkaar

Personages

Hoofdpersoon

• Belangrijkste personage in een verhaal. 
• Meestal één hoofdpersoon. Maar soms ook meer. 

Personage - hoofdpersoon

• je weet wat hij denkt en voelt;
  
• je weet wat zijn karaktereigenschappen zijn;
  
• hij maakt een karakterontwikkeling door.
  

- round characters!

Personages

Hoofdpersoon:

• Wordt uitgebreid beschreven: je leest wat deze persoon denkt en voelt.
• Heeft meestal een probleem of opdracht in het verhaal dat opgelost of volbracht moet worden. 

Personage - bijpersoon

• je weet gedachten en gevoelens niet;
  
• ze veranderen niet;
  
• ze reageren vaak voorspelbaar.
  

- flat characters!

Hoofd-en bijpersoon

Hoofdpersonen

• krijg je veel informatie over, leer je dus goed kennen;
  
• je weet wat hij/zij denkt of voelt;
  
• je weet wat zijn/haar karaktereigenschappen zijn;
  
• je weet hoe hij/zij eruitziet;
  
• je weet wat zijn/haar leefomstandigheden zijn;
• je weet de ontwikkeling van de hoofdpersoon.

Bijpersoon:

• krijg je minder informatie over;
• je weet niet wat hij/zij denkt of voelt;
• kan zich verder ontwikkelen.

Realistisch

• Een verzonnen verhaal kan lijken op de werkelijkheid. 
• Een verhaal is realistisch als het lijkt op de werkelijkheid, geloofwaardig is en geen fantasie-elementen bevat. 

Niet-realistisch

• Als er dingen voorkomen in een verhaal die niet geloofwaardig zijn. 
• Of als er fantasie-elementen voorkomen zoals: tovenaars, zombies en aliëns. 

Realistische of niet-realistische fictie 

Fictie = een verhaal dat verzonnen is.

Realistische fictie = fictie gebeuren wel dingen die in de werkelijkheid ook kunnen gebeuren. Een verhaal is realistisch als de gebeurtenissen in een verhaal net echt lijken en als de verhaalpersonen net zo reageren als echte mensen.

Niet-realistische fictie = fictie waar zo veel fantasie in zit dat ze in het echt nooit kunnen gebeuren.  Bijvoorbeeld griezelverhalen en fantasieverhalen gebeuren bijvoorbeeld dingen die in het echt niet mogelijk zijn

Beoordelingswoorden

Wat het verhaal met je doet:

• Spannend - saai
• Duidelijk - verwarrend
• Humoristisch - zonder humor
• Veel actie - gebeurt weinig in
• Verdrietig - vrolijk

Beoordelingswoorden

Realistisch of niet-realistisch?

• Geloofwaardig - ongeloofwaardig
• Herkenbaar - niet herkenbaar
• Levensecht - bedacht
• Kan echt gebeuren - kan niet echt gebeuren

Vertelperspectief

Een verhaal kan vanuit verschillende standpunten geschreven worden:

• Ik-perspectief.
• Hij-/zij-perspectief
• Alwetende verteller
• Wisselend perspectief

Vertelperspectief

Ik-perspectief

• De gebeurtenissen worden verteld vanuit de ik-vorm. 
• Je zit als het ware in het hoofd van de ik-persoon.

Vertelperspectief

Hij-/zij-perspectief

• De gebeurtenissen worden in de hij- of zij-vorm verteld. 
• Let op: een schrijver kan ook een wisselend perspectief gebruiken. Dan wisselen verschillende personen elkaar af. 

Wat is een gesloten einde?

Wat is een open einde?

Filmtrailer 'De tweeling'

Bekijk de filmtrailer en beantwoord de vragen

Wat gebeurt er in deze trailer met de tijd?

1. grote stukken tijd overgeslagen
2. er wordt vooruit gekeken naar de toekomst (flash-forward)
3. je ziet steeds flashbacks naar het verleden

Wat is het doel van dit tijdseffect?

1. er wordt meer spanning in het verhaal gebracht
2. de film kan het verhaal van een heel leven vertellen
3. de film laat zien wat de oorzaak is van een bepaalde situatie

Tijd

Hoe verloopt het verhaal?

• chronologisch;
  

- van begin naar eind

• voorgeschiedenis;
  

- midden in het verhaal

• niet-chronologisch;
  

- van eind naar begin

Eind van een verhaal

Een verhaal kan op twee manieren eindigen:

• gesloten;
  

- het verhaalprobleem is opgelost

• open;
  

- sommige zaken zijn nog niet opgelost (zelf invullen)

Kijk naar het filmpje (2,2 minuut) en beantwoord de vraag op de volgende slide

 

Wat voor soort verhaal is het filmpje?

1. realistische fictie
2. 100% fictie / fantasie
3. 100% realistisch
4. 50% fictie

Hoe is het begin van Kil?

1. inleidend begin
2. midden in de gebeurtenis

Uitdelen:

- verhalenbundel

- boekverslag

- filmverslag

Wat heb je geleerd?

• Verschil fictie  en non -fictie
  
• Verschillende verhaalsoorten (genres) benoemen en argumenteren.
• Onderscheid tussen hoofdpersoon en bijpersoon in een tekst herkennen.
• Verschil kenmerken en eigenschappen van een persoon.
• Verschil uiterlijke kenmerken en innerlijke eigenschappen.

Wat vond je van de les?

1. 
2. 
3. 
4. 

Boek blz. 154-155 Kader