Volksverhalen sage en legende

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 7

Volksverhalen 

Wat is ook alweer een volksverhaal?

Een volksverhaal is een verhaal dat mondeling wordt doorverteld. Het is een verzamelnaam. Onder volksverhalen vallen sprookjes, sages, mythes, legendes én broodjes aap (alle bovenstaande voorbeelden zijn dus volksverhalen). Maar onder volksverhalen vallen ook bekende moppen en raadsels.

Lesdoel:

Ik kan de verschillen benoemen tussen een legende, mythe, sage en sprookje.

Ik kan mij verplaatsen in de tijd waar volksverhalen hun oorsprong kennen.

Legende

Mythe

Sage

Sprookje

Heiligen

Spoken, Heksen, Tovenaars, Duivels

Bijzondere mensen en Magische wezens

Goden en Mythische wezens

Legende

Mythe

Sage

Sprookje

Religieus

gruwelijke sfeer

Aanbidden van goden

Botsing tussen magisch en menselijke, happy endig

Welke gedachten komen bij je omhoog bij het zien van het plaatje?

Witte wieven

Wat voor een volksverhaal is het verhaal over de Witte Wieven

1. Mythe
2. Sage
3. Legende
4. Sprookje

Wat is een sage?

Een sage is een traditioneel volksverhaal dat zich afspeelt op een bekende plaats en op een bekend moment. De sage is  een kortere vertelling dan een sprookje en behandelt een bepaalde vorm van volksgeloof. Sagen bevatten veel angstaanjagende, bovennatuurlijke elementen en vertellen bijvoorbeeld over heksen, tovenaars, spoken, weerwolven, over reuzen, kabouters, nachtmerries, Witte Wieven, duivels en dergelijke. Sagen kunnen ook vertellen over moedige en sterke helden, over geduchte rovers, onderaardse gangen, verborgen schatten en bodemloze putten.

De kenmerken van een sage zijn:

• verhaal ontstaan uit mondelinge overlevering
  
• het verhaal is een beetje overdreven
• speelt zich af op een bekende plaats en op een bekend moment. 
• vaak speelt volksgeloof een rol

Mariken van Nieumegen

(Sint) Joris en de draak

Het verschil tussen een legende, mythe en sage

De termen legende, mythe en sage worden vrij vaak door elkaar gebruikt. Om toch een onderscheid te maken:

Spelen (half)goden een rol dan heb je te maken met een mythe, spelen heiligen een rol dan is het een legende.

Is er een duidelijke tijds- of plaatsbepaling dan is het een legende of sage, voeg daarbij een heilige en je hebt een legende.

Wat is een legende?

Een legende is een verhaal dat gaat over een heilig persoon maar een legende kan ook op iets gebaseerd zijn wat echt gebeurd is. Een heilig persoon is iemand die andere mensen goed recht wil aandoen. In legendes worden vaak allerlei wonderen beschreven. Legendes worden doorverteld aan elkaar en beschreven als waargebeurde verhalen, al is niet bewezen dat ze echt gebeurd zijn.

De kenmerken van een legende zijn:

• vooral ontstaan in de middeleeuwen
  
• heiligen, heilige voorwerpen of wonderen zijn het thema
  
• er is een vrij duidelijke tijds- en plaatsbepaling
  

Het woord ‘legende’ wordt steeds meer gebruikt voor personen waartegen veel mensen opkijken. Zo ontstaan er legenden rond Elvis en vele anderen.

Mariken van Nieumegen

(Sint) Joris en de draak

Het verschil tussen een legende, mythe en sage

De termen legende, mythe en sage worden vrij vaak door elkaar gebruikt. Om toch een onderscheid te maken:

• Spelen (half)goden een rol dan heb je te maken met een mythe, spelen  heiligen een rol dan is het een legende.
  
• Is er een duidelijke tijds- of plaatsbepaling dan is het een legende of sage, voeg daarbij een heilige en je hebt een legende.

Opdracht

• Luister naar de legende.

• Wie zijn de hoofdpersonen in het verhaal?
• Zijn er nog andere personen die een belangrijke rol spelen?
• Wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen?
• Wat zijn de verhaalkenmerken?

Geef eerst antwoord op deze vragen en schrijf ze boven aan je blaadje.

Daarna maak je een samenvatting van het verhaal.

• Vertel het verhaal na in je eigen woorden. 
  
• Het moet voor iemand die het niet kent, duidelijk zijn waar het over gaat.
  
• Geef duidelijk aan of het een sage of een legende is en waarom je dat denkt.
  
• Klaar? Lees de tekst nog eens goed door. Heb je hoofdletters en punten niet vergeten?
  
• Zijn het heldere duidelijke zinnen?
• Zet de spellingchecker aan en verbeter waar nodig.

• Maak de samenvatting in Word.