H12.3 evolutie les 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Thema 12: Evolutie

12.1   Selectie

Welkom

• terugblik vorige les, bespreken toets Erfelijkheid
• bespreken stamboom-opdracht
• Uitleg onderwerp Evolutie
  

• huiswerk volgende les

terugblik vorige les

• bespreken toets Erffelijkheid
• Stamboom-opdracht terug

uitleg onderwerp Evolutie

• behandelen theorie, par 12.3 & 12.4
• cijfer op inzet/inzicht
• opdracht Evolutie (cijfer)

lesdoel

• weten hoelang er waarschijnlijk al leven op aarde is
• weten wat verwantschap is

Hoe lang is er al leven op aarde?

• De aarde is ongeveer 4,5 miljard jaar oud.
• Eerst organismen waren cyanobacteriën (blauwalgen), ongeveer 3,5 miljard jaar geleden.
• De ozonlaag ontstond ongeveer 2 miljard jaar geleden.

Hoelang is er al leven op aarde?

1e organismen: cyanobcterién (blauwalg)
- ontstonden 3,5 miljard jaar geleden in water

- kunnen (net als planten) zuurstof maken

daarna: 

algen en dieren in water (geen leven op land)
en toen:

UV-straling is te schadelijk voor het leven op aarde. Door zuurstof (van de cyanobacterien) ontstaat er ozon (door reactie met UV). Hierdoor bescherming tegen UV. Nu leven op aarde mogelijk!

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Verwantschapsschema laat zien hoe soorten uit elkaar zijn ontstaan.
• Soorten die niet lang geleden een gemeenschappelijke voorouder hadden, staan dicht bij elkaar in het schema. 

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Ongewervelde dieren --> dieren zonder wervelkolom
• Gewervelde dieren --> dieren met een wervelkolom 

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Bouw komt sterk overeen. Homologe organen -->            zelfde bouwplan maar verschillende functies.
• Embryo's hebben in het begin van hun                      ontwikkeling veel overeenkomsten.
• DNA onderzoek. 

Verwantschap

Verwantschapsschema:
schema met afstamming van verworven soorten en hun uitgestorven voorouders  

Gemeenschappelijke voorouder: soort waaruit verschillende soorten zich ontwikkeld hebben  
- soorten met recent gemeensch.voorouder staan dicht bij elkaar in schema: zijn verwant. 

Verwant:
Dieren die verwant zijn, tonen veel overeenkomstige kenmerken, door recente gemeensch.voorouder. 

Ongewervelden (zonder wervelkolom) vs Gewervelden (mét wervelkolom).

Verwantschap tussen gewervelden - er zijn steeds nieuwe kenmerken ontstaan

lesdoel gehaald?

• weten hoelang er waarschijnlijk al leven op aarde is
• weten wat verwantschap is

huiswerk

• leren 12.3 (blz 105 t/m 109)
• makn opg: 3, 4, 5, 6