13.1 Het centrale zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H14 Zenuwstelsel

14.1 Centraal zenuwstelsel

Indeling zenuwstelsel

Anatomie (bouw en ligging):

- Centraal zenuwstelsel

       * Grote hersenen

       * Kleine hersenen

       * Ruggenmerg

- Perifeer zenuwstelsel

       * Alle andere zenuwen

       *Hebben verbinding met CZ

Anatomie grote hersenen 

• Twee helften
  
• Schors (cortex) en merg 
  

Bescherming hersenen

Hersenen en ruggenmerg zijn goed beschermd

De bloed-hersenbarrière =

bloedvaten omgeven door steuncellen (astrocyten)

Daaromheen drie vliezen

Vraag

Wat zijn astrocyten en wat is hun functie?

homunculus

motorisch                                   sensorisch

De grote hersenen
“Het Bewustzijn”

• Functies

    - Verwerken van impulsen afkomstig 

       van receptoren (sensorische bewustwording)

    - Regelen van bewuste reacties (motorisch)

• Hersencentra zijn groepen cellichamen van schakelcellen in de schors

   - Sensorisch centra (achter centrale groeve) verwerken binnenkomende impulsen

   - Motorische centra (voor centrale groeve) regelen bewuste reacties

Vragen

Wat is het verschil tussen zenuwen, zenuwcellen, neuronen?

Wat zijn gliacellen?

Diepgaandere uitleg in 14.2

Vragen

Waarom bevindt de grijze stof zich in de hersenen aan de buitenkant en in het ruggenmerg aan de binnenkant? Ofwel: wat is de functie van de grijze stof/witte stof?

Wat is de functie van myeline?

Isolatie: dit wordt verder uitgelegd in 14.2 en 14.3

Tussenhersenen

Ook wel middenhersenen; Bestaan uit drie delen:

1. Thalamus -->  2 walnootvormige structuren. Bevatten schakelcentra van sensorische info, naar grote hersenen, naar motorische zenuwcellen.
2. Hypothalamus --> Koppeling endocrien stelsel en zenuwstelsel. Regelt homeostase, produceert releasing hormonen
3. Epithalamus -> hypofyse + haarvatclusters (maken o.a. de cerebrospinale vloeistof uit bloed)

Thalamus--> belangrijkste plek waar sensorische info binnenkomt. Sorteren info uit zintuigen en hersenschors en stuurt dit door naar juiste centra in grote hersenen.

Hypothalamus regelt ook biologische klok. Regelt via pijnappelklier honger en dorst, seksueel gedrag en fight or flight.

Epithalamus = bron van melatonine.

Referentie

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Thalamus--> belangrijkste plek waar sensorische info binnenkomt. Sorteren info uit zintuigen en hersenschors en stuurt dit door naar juiste centra in grote hersenen.

Hypothalamus regelt ook biologische klok. Regelt via pijnappelklier honger en dorst, seksueel gedrag en fight or flight.

Epithalamus = bron van melatonine.

Referentie:

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Thalamus

De thalamus als informatiefilter

Grote evenementen trekken vaak dronken relschoppers aan. Zij jutten elkaar op en het eindigt veelal met een gevecht met de politie. Flinke klappen met de wapenstok lijken hen geen pijn te doen. Een duidelijk voorbeeld van de werking van alcohol op de thalamus. Impulsen gaan vanuit je zintuigen via de thalamus naar de hersenschors. Impulsen van de pijnzintuigen zijn door de alcohol weg gefilterd in de thalamus.

Vraag

Dopamine (ik snap de functie wel) maar het is voor mij nog steeds niet duidelijk wat het nou is.

Neurotransmitter, pas in 14.4

Reflex

r

e

f

l

e

x

Reflex (en reflexboog)

Reflex

Bewuste bewegingen

Reflex

Reflex

Bewuste reactie

reflex