4M Spelling hf. 1 t/m 4

Taalverzorging: spelling

Hoofdstuk 1 t/m 4

Hf. 1 Hoofdletters en leestekens

Zijn de leestekens goed geplaatst in de volgende vragen?

‘Utrecht, mijn stadje,’ schreeuwde hij van de Domtoren.

1. juist
2. onjuist

Op de radiozender 3FM vroeg Niels aan zijn vriendin Danielle’: Wil je met me trouwen?

1. juist
2. onjuist

‘Ik gilde het uit van de pijn,’ vertelde de geblesseerde snowboardster.

1. juist
2. onjuist

‘Spaart u ook zegels vroeg de caissière bij het tankstation?’

1. juist
2. onjuist

Hf. 2 Aan elkaar of los

Hf. 2  Zinnen met meerdere persoonsvormen

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Een enkelvoudige zin is een zin met één persoonsvorm en één onderwerp; een samengestelde zin is een samenstelling van twee of meerdere zinnen. Een samengestelde zin heeft vaak twee of meerdere persoonsvormen en onderwerpen. 

Voorbeeld van een enkelvoudige zin.

De docenten hebben een studiemiddag.

Deze zin heeft één persoonsvorm en één onderwerp.

Voorbeeld van een samengestelde zin

De docenten hebben een studiemiddag en ze zijn daarom laat thuis.

Deze zin heeft twee persoonsvormen en twee onderwerpen.

Hf. 3  Tussenletters

Als je twee of meerdere woorden aan elkaar plakt, dan noemen we dat een samenstelling.

Als je deze aan elkaar plakt, heb je soms een tussenletter nodig, zoals -en, -e of -s.

Als het meervoud van het eerste deel van de samenstelling eindigt op -en, dan gebruik je -en als tussenletter.

Voorbeeld:

paard + stal

wordt

paardenstal

Als het eerste deel van de samenstelling in het meervoud op zowel -en als -s kan eindigen, dan gebruik je als tussenletter een -e

Voorbeeld:

groente + soep

wordt

groentesoep

want

groenten/groentes

Als het eerste deel geen meervoud heeft op -en

Bijvoorbeeld:

rijst + vlaai

wordt

rijstevlaai

Het eerste deel versterkt het tweede deel van het woord

beer + sterk

wordt

beresterk

Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord

lach + bek

wordt

lachebek

Het eerste deel gaat over iets waarvan er maar één is:

maan + schijn

wordt

maneschijn

De tussenletter -s kun je meestal horen. Lukt dit niet? Vervang dan het tweede deel van de samenstelling.

Voorbeeld:

dorp + kern

wordt

dorpskern

station + straat

wordt

stationsstraat

Vervang tweede deel: stationshal, dan hoor je de tussen -s

Welk woord is juist geschreven?

1. groentesoep
2. groentensoep
3. groentessoep

Welk woord is goed geschreven?

1. gedachtengang
2. gedachtesgang
3. gedachtegang

Welk woord is goed geschreven?

1. braamsap
2. bramensap
3. bramesap

Welk woord is goed geschreven?

1. lerarenkamer
2. lerarekamer

Welk woord is goed geschreven?

1. fietslot
2. fietsslot

Welk woord is goed geschreven?

1. tarwesbrood
2. tarwenbrood
3. tarwebrood

Welk woord is goed geschreven?

1. bessesap
2. bessensap

Welk woord is goed geschreven?

1. horlogesmaker
2. horlogemaker
3. horlogenmaker