Stijlfiguren - kern H5, H6, H20, H21

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Stijlfiguren

h5, h6, h20, h21

Herhalingen

repetitio: zelfde woord wordt herhaald.

Om de finish te halen moet je rennen, rennen en nog eens rennen.

anafoor: woord(groep) aan het begin van de zin wordt herhaald.

Bedankt voor jullie komst, bedankt voor jullie input en bedankt voor jullie aandacht.

Opsommingen

tricolon (drieslag): opsommingen in drieën

Heerlijk, helder, Heineken

climax: steeds sterker wordende serie

Het was een domper, een teleurstelling, een ramp.

anticlimax:

Hij heeft hij een groot huis, een dik horloge, een dure auto en… een lege bankrekening.

Hij is gezond in hoofd, lijf en leden

1. Repetitio
2. Anafoor
3. Tricolon
4. climax

Is het een vogel? Is het een vliegtuig? Het is Superman!

1. Repetitio
2. Anafoor
3. Anticlimax
4. Climax

Zij keerde nooit, nooit, nooit, nooit meer terug.

1. Repetitio
2. Anafoor
3. Climax
4. Tricolon

Weet je wat ik heb gekocht? Nieuwe schoenen, een spiksplinternieuwe telefoon voor mijn vriendin, een PlayStation voor mijn broertje en voor jou… een bosje bloemen.

1. Anafoor
2. Tricolon
3. Anticlimax
4. Climax

Voor jou, voor mij, voor ons is klimaatverandering een groot probleem.

1. Anafoor
2. Tricolon
3. Repetitio
4. Anticlimax

Overdrijvingen en nuanceringen

Eufemisme

Hyperbool

Understatement

Eufemisme

Verzachtende uitdrukking

Hij blies zijn laatste adem uit.

Hyperbool

Hyperbool: sterke overdrijving

Ik heb jou nog nooit op tijd zien komen!

Understatement

Understatement: afgezwakte uitdrukking.

Dat had je wel wat aardiger mogen zeggen.

Onze buurman heeft vannacht ongewenste gasten over de vloer gehad.

1. Eufemisme
2. Hyperbool
3. Understatement

Roger Federer kan best een aardig balletje slaan.

1. Eufemisme
2. Hyperbool
3. Understatement

Appen op de fiets wordt nu verboden. Wat willen ze nog meer verbieden: ademen tijdens deelname in het verkeer?

1. Eufemisme
2. Hyperbool
3. Understatement

Tegenstellingen en ontkenningen

Antithese

paradox

litotes

retorische vraag

chiasme

Antithese

Tegenstelling

samenvoeging van tegengestelde woorden

Zij steunden elkaar door dik en dun.

Paradox

Lijkt een tegenstelling maar is het niet

Hoe gespecialiseerder iemand is, des te minder kan hij.

Litotes

Iets zeggen door het tegenovergestelde te ontkennen

Dat was niet bepaald een succes.

Retorische vraag

Vraag die niet beantwoord hoeft te worden

Dat begrijpt toch iedereen?

CHIASME

Overeenkomstige elementen in tegenovergestelde volgorde plaatsen

ABBA

In voor- en tegenspoed, in ziekte en gezondheid

        A                       B                     B                     A

Spot

humoristisch

grappig verpakte kritiek

ironie

sarcasme

cynisme

Ironie

tegenovergestelde van wat je bedoelt

milde spot

Precies op tijd!

(wanneer iemand te laat is)

Sarcasme

bijtende spot

bedoeld om te kwetsen

Wat zouden we toch zonder je moeten?

(als iemand zijn werk voor een groepsopdracht niet gedaan heeft)

Cynisme

verbitterde spot

niet meer geloven in goede bedoelingen

vaak sterk overdreven

Ja joh, ik doe nog wel een jaar. Vijf jaar was nog niet genoeg! 

(als iemand is gezakt voor zijn eindexamen)

We gaan hem nu opereren. Als hij blijft leven, hadden we het bij het rechte eind; als hij sterft, hebben we toch wat bijgeleerd.

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Cynisme

Karel kwam met een slecht rapport thuis. Zijn vader zei tegen hem: 'Je bent weer eens de beste leerling van de klas.

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Cynisme

Sara komt te laat in de les. Meneer Hoeker zegt tegen haar: 'Lekker uitgeslapen Sara?'

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Cynisme

Metonymia

niet: vergelijking beeld-werkelijkheid

naamsverwisseling of woordverschuiving

wel: relatie genoemd-bedoeld

Metonymia

deel in plaats van geheel

  We steken even de koppen bij elkaar

geheel in plaats van deel

 Pomp die fiets op, en ga naar school!

Metonymia

abstract in plaats van concreet

Na de goal barstte het stadion in geschreeuw uit.

concreet in plaats van abstract

De vlam sprong over tussen de twee jongeren.

Metonymia

voorwerp in plaats van inhoud

 Ik zet wel even een pot.

stof in plaats van voorwerp

 Hij schoot de bal in de touwen.

Metonymia

enkelvoud in plaats van meervoud

De emancipatie van de vrouw is bijzonder belangrijk voor een welvarende maatschappij.

eponiem

Misschien moet je even een aspirine nemen.

Metonymia oefenen: Zie oefenblad