les 5 schat je risico: Methylkwik (hoofdstuk 4)

• NLT
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4: Methylkwik

Kwik in vis: accumulatie in voedselketen

Persistente stoffen hopen zich op in de voedselketen.

Stel wij eten zalm (Salmon), dan krijgen we een relatief hoog gehalte aan kwik in ons lichaam, zeker als we vaak zalm eten.

Risico hangt dus af van:

- hoeveel / hoe vaak we zalm eten

- hoeveel kwik er in een zalm zit

- hoe giftig kwik is

even terzijde: kwik

• Enige metaal dat vloeibaar is bij KT
• Bij morsen => kleine druppeltjes => verdampen snel
• Kwikdampen zijn GIFTIG => tast longen en hersenen aan
• In milieu wordt het omgezet tot het nog giftiger methylkwik
• sinds 2003 zijn kwikhoudende producten verboden te maken/verkopen

Wiggersdiagram Carl J. Wiggers (1883-1963)

  weergave van de verschillende drukken en volumina in het hart.  Het diagram laat in de bovenste helft de drukken zien in boezems, kamers en longslagader en aorta (in mmHg). In de onderste helft zie je het volume in de kamers. Dit alles is gekoppeld aan de functionele hartcyclus, zoals met de verschillende kleurenweergegeven. 

wiggersdiagram

Waarom is methylkwik giftiger dan methallisch kwik?

...omdat methylkwik oplost in vet, en zo (menselijke) membranen kan passeren, zelfs de bloed-hersen-barrière. Methylkwik is neurotoxisch (tast het zenuwstelsel aan).

Methallisch kwik is trouwens ook een behoorlijk giftig goedje, waarvan je de dampen niet moet inademen.

Methylkwik wordt gebruikt...

...bij de winning van o.a. goud.

Het volgende filmpje laat de gevolgen daarvan zien in Suriname.

Maken

opdracht 4.1a en 4.1b

opdracht 4.2a en 4.2b 

Wat is de hazard van methylkwik?

4.1a

e) zwaar metaal

f) elementair, organisch aan een anorganische stof, anorganisch aan anorganisch

g) vloeibaar bij kamertijd 

gebruikt bij winnen van goud, geleiden van warmte in lampen. Thermometers

h) kwik in de aardkorst, menselijke bronnen zijn fossiele brandstoffen, productie van cement, staal en metalen winnen uit silfide ertsen. 

4.1b

a)organische kwik

b) c-H3-Hg

c) micro-organismen in waterecosystemen maken methylkwik 

d) methylkwik zee-voedsel maar ook in ander voedsel. Hoge concentratie in roofvissen omdat ze andere vissen eten. 

e) via voedselketen van vissen

f)methylkwik is vet-oplosbaar, passeert membranen en wordt dus opgenomen. 

g) neurotoxische stof, stof het zenuwstelsel aantast. 

h) methylkwik is extra toxisch omdat het organische vorm beter oplost in vet. 

Opdracht 4.2b

a) Kabeljauw: 0,059 microgram / g lichaamsgewicht (uit tabel). Gewicht leerling = 60 kg (?)

consumptie = 100g/week. Invullen in formule GWI geeft :

 GWI = 100 x 0,059 / 60 = 0,0983 microgram

b) Uit het Franse onderzoek kwam gemiddeld 1,5 microgram methylkwik

c) Nederlander (gebruik gemiddelde onderaan de tabel): 

GWI = 100 x 0,145263 / 70 = 0,2075 microgram / kg lichaamsgewicht / week

d) die was: 0,1 tot 1,0 microgram / kg lichaamsgewicht per week....klopt !

e) Zwaardvis: 1,348 microgram / kg lichaamsgewicht / week

f) Kind van 40 kg....zelfde berekening levert 0,363 microgram / kg / week op

g) 200 g per DAG: antwoord bij c) met 2 x 7 vermenigvuldigen: 2,9 microgram / kg/ week

h) kind van 40 kg dat zoveel vis eet: 5,8 microgram / kg / week

vervolg 4.2b

i) Lees voor tonijn: zwaardvis! Dan is de berekening: 

200 x 7 x 0,944/40=33,4 microgram / kg / week --> veel meer dan de 5,8 uit opgave h)

Bij opgave h) werd uitgegaan van gemiddelde waardes van alle vissoorten, bij deze opgave gaat het om de zwaarst vervuilde vissoort: zwaardvis. (= antwoord j) 

...laat iedereen z'n schrift controleren.

Alle opgaven staan daarin, én zijn zichtbaar (met een andere kleur ofzo) nagekeken en zo nodig gecorrigeerd.

De rest van deze les....

Ga je in je tweetal aan de slag met de PO-opdracht

Eind van de les: Verslag inleveren en Presentatie voorbereid voor volgende week. 

Veel succes!