Les 35 - Taal in je hoofd

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 6

D1-Les 5 - Psycholinguïstiek

Lesdoelen: 

- je leert over de taalverwerving van een kind en de typische taalfouten

Wat was jullie eerste woordje?

Een vroege taalontwikkeling is een voorbode van hoge intelligentie.

1. Juist
2. Onjuist

Hoe meer ouders tegen hun kind praten, hoe sneller het taal verwerft.

1. Juist
2. Onjuist

1. Voortalige periode

0-1 jaar

• fonologie (experimenteren met klanken) 
  
• brabbelfase
  

2. Vroegtalige periode

1-2,5 jaar

• woorden herkennen + zelf vormen
• opbouwen woordenlijst
• eenvoudige zinnen
• vereenvoudiging

2. Vroegtalige periode

Vereenvoudiging

• Verkorten: onbeklemtoonde lettergrepen of letters uit clusters  (sch, br, str) vallen weg. 
• Vb: wot (wortelen), baaf (braaf) 

• Herhaling beklemtoonde lettergreep of reduplicatie 
• Vb: bobo (boterham) 

• Gelijkgeschakelde medeklinkers / assimilatie
  
• Vb.: banaan -> nanaan

3. Differentiatiefase

2,5-5 j

• Verbanden leggen tussen woorden
  
• Uitbreiden woordenschat
• Principe van de analogie toepassen
  

Vb.: fietste, gefietst -> werkte, gewerkt

! Overgeneralisatie

Vb.: *slaapte

3. Differentiatiefase

2,5-5 j

• Contaminatie; vb. strietje
• Associatie; vb. appelsiensoep voor tomatensoep -> Taalcreatief (vb. een staanboot i.p.v. surfplank)
• Woord vervangen door woord dat vertrouwder is; vb. kiwi's voor kieuwen

4. Voltooiingsfase

5-9 j

• Overgeneralisaties verdwijnen
• Klanken moedertaal goed uitgesproken

In welke fase treedt het voorbeeld op?

tatata

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

waar melk?

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

nanaan

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

bal

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

spetti (i.p.v. spaghetti)

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

mama helpte daarmee

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

gugugu

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

vrienderen

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

eenenhonderd

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

In welke fase treedt het voorbeeld op?

staanboot (i.p.v. surfplank)

1. Voortalige fase
2. Vroegtalige fase
3. Differentiatiefase
4. Voltooiingsfase

Kritische noot

Begint taal bij de geboorte?

 

Bekijk de volgende video en noteer welke bevindingen over taalverwerving je nog kan toevoegen.  

00:45

Wanneer begint het leren van je moedertaal?

1. Meteen na de conceptie
2. Vanaf 26 weken zwangerschap
3. Meteen na de geboorte
4. Vanaf 3 weken na de geboorte

01:19

Wat hoort een ongeboren baby waardoor hij de taal leert?

1. De stem van zijn moeder
2. Omgevingsgeluiden
3. Het ritme van de taal
4. Klanken

02:33

Wat hoort niet bij child directed speech?

1. langzamer spreken
2. herhalingen
3. wijzen
4. snelle berekeningen in de hersenen

Bron: https://www.ted.com/talks/patricia_kuhl_the_linguistic_genius_of_babies#t-68579

Wanneer begint het leren van je moedertaal?

1. direct na de conceptie
2. na ongeveer 26 weken in de baarmoeder
3. direct na de geboorte
4. vanaf de derde week na de geboorte

Wat hoort een ongeboren baby waardoor hij/zij de taal leert?

1. de stem van zijn/haar moeder
2. omgevingsgeluiden
3. het ritme van de taal
4. spraakklanken

Baby's horen

• ritme
• veelvoorkomende spraakklanken

Wat hoort NIET bij child directed speech?

1. langzamer spreken
2. snelle berekeningen in de hersenen
3. veel herhalen
4. wijzen