Bijzinnen en hoofdzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands

Start les

Leg je handboek open op bladzijde 156

Schrift bij de hand en ook een pen

Tas op de grond

Kauwgom?........binnen deze tijd geen consequentie

Planning deze les

Hoofdzinnen - bijzinnen

Nevenschikkende (bij)zinnen

Onderschikkende (bij)zinnen

Voegwoorden

Doel

Aan het eind van deze les kun je het verschil benoemen tussen een hoofdzin en een bijzin.

Je weet wat een nevenschikkende bijzin en een onderschikkende bijzin is.

Enkelvoudige zinnen

In een enkelvoudige zin staat 1 persoonsvorm.

Hoe vind je ook alweer de persoonsvorm in een zin?

Tijdsproef

getalsproef

vraagproef

Welk woord in onderstaande zin is de persoonsvorm?

Tijdens de training sprintte Gijs razendsnel over het veld.

1. Tijdens
2. training
3. sprintte
4. razensnel

Welk woord in onderstaande zin is de persoonsvorm?

Tijdens de muziekles probeerde Emma een nieuw liedje te zingen.

1. Tijdens
2. probeerde
3. liedje
4. zingen

meervoudige zinnen

Ook wel samengestelde zinnen genoemd

Je gebruikt hiervoor voegwoorden

Wat zijn voegwoorden ook alweer?

hoofdzin - bijzin

In iedere zin staat ALTIJD een hoofdzin

Soms hebben samengestelde zinnen 2 hoofdzinnen

Soms hebben samengestelde zinnen 1 hoofdzin en 1 bijzin

wat is het verschil?

Hoofdzinnen - bijzinnen

Hoofdzinnen zijn zelfstandige zinnen:

in hoofdzinnen staat de persoonsvorm meestal op de tweede plaats,

bijzinnen zijn afhankelijke zinnen:

in bijzinnen staat de persoonsvorm meestal verder naar achteren

Nevenschikkende bijzin

Twee hoofdzinnen

De volgende voegwoorden horen bij deze zinnen:
en, maar, want, of

Elke zin apart ontleden

Hij zwaait opa en oma uit, want die gaan een grote reis maken

Zoek de persoonsvorm(en) (=pv)

zoek het voegwoord

op welke plaats pv?

ONDERSCHIKKING

De onderschikkende samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin en een bijzin.

een onderschikkende zin heeft 3 kenmerken:

• onderwerp en pv zijn van elkaar gescheiden of je kunt ze scheiden
• de pv staat op de laatste of 1 na laatste plaats
• de bijzin is een zinsdeel van de hele zin.

De bijzin kun je meestal door een woord of een woordgroep vervangen. Het ONDERSCHIKKENDE VOEGWOORD (dat, als, terwijl, omdat, zodat) staat aan het begin van de bijzin, maar je benoemt het niet.

Opdracht

Schrijf de zinnen op de volgende pagina correct over

Kleur het voegwoord

Zet een H boven het zinsgedeelte als dit een hoofdzin is

Zet een B boven het zinsgedeelte als dit een bijzin is

Geef aan of de zin nevenschikkend of onderschikkend is

Voegwoord / H of B/ N of O

1. Hoewel ze erg eenzaam was, klaagde ze niet.

2. Het publiek wilde actie en het schreeuwde luid naar de acteurs.

3. De jongen vroeg of zijn moeder zijn brood wilde smeren.

4 Kom je nog of blijf je daar?

5. Nadat de straf was uitgedeeld, ging de docent gewoon verder.

6. Ik kom niet, want ik heb nog meer te doen.

Antwoorden

1. Hoewel ze erg eenzaam was, klaagde ze niet.

                         B                                         H

2. Het publiek wilde actie en het schreeuwde luid naar de acteurs.

                         H                                         H

3. De jongen vroeg of zijn moeder zijn brood wilde smeren.

                         H                                        B

4 Kom je nog of blijf je daar?

            H                        H

5. Nadat de straf was uitgedeeld, ging de docent gewoon verder.

                        B                                                         H

6. Ik kom niet, want ik heb nog meer te doen.

           H                                         H

O

N

O

N

O

N

Huiswerk

Grammatica C, bladzijde 122
Oefening 3 - 4 - 5