Oorlog is in principe slecht voor de handel, maar de oorlog werd vooral in de Zuidelijke Nederlanden uitgevochten (huidige België)
Haven van Antwerpen werd afgesloten: kooplieden vluchten naar Holland (Amsterdam)
Slide 3 - Tekstslide
Hoe wordt de Republiek rijk? (2)
Nederland heeft niet heel veel graan
Oplossing: goedkoop graan halen uit Oostzeegebied in ruil voor producten uit Nederland
Nederland heeft hierdoor al in de 16e eeuw veel ervaring met scheepsbouw en handelsnetwerken in heel Europa
Amsterdam wordt handelscentrum van Europa en uiteindelijk de wereld
Slide 4 - Tekstslide
Stapelmarkt
Slide 5 - Tekstslide
De Beurs
Amsterdamse kooplieden ontmoette elkaar sinds het midden van de 16e eeuw al op vaste tijden en op vaste plaatsen. Op den duur waren er zoveel kooplieden dat zij een eigen gebouw eiste.
de beurs had een zuilengalerij waarbij iedere zuil genummerd was. Elke tak van handel had zo zijn eigen zuil.
Gekochte goederen werden niet direct doorverkocht, maar werden opgeslagen in pakhuizen. De kooplieden wachtte tot een koper die de hoogste prijs wilde betalen.
Bijvoorbeeld: een kooplied slaat graan op en wacht tot er een hongersnood uitbreekt. De uithongerende mensen zijn bereid om het meest te betalen.
De Amsterdamse Beurs vanaf het Rokin op de prent van C.J. Visscher uit 1612
De beurs na de uitbreiding van 1668 met links de nieuwe galerij die op de brug was gebouwd, en aan de buitenkant het Mercuriusbeeld: Job Berckheyde, De oude beurs van Amsterdam, circa 1670, Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam
Slide 6 - Tekstslide
Stapelmarkt: Plaats waar goederen in pakhuizen worden opgeslagen en vandaar verder worden verhandeld.
Wisselbank
Beurs
Pakhuizen
Slide 7 - Tekstslide
Welke producten:
Graan, hout en bont
Wijn, zuidvruchten en zout
Specerijen
Suiker en tabak
Boter, kaas en vlees
Slide 8 - Tekstslide
Grachtenpanden
De prachtige panden uit die tijd staan er ]nog. Tegenwoordig komen er miljoenen toeristen naar Amsterdam voor de mooie gebouwen uit die tijd.
Kleine bootjes vervoerden goederen via de grachten naar de grachtenpanden van rijke kooplieden.
Goederen van over de hele wereld kwamen aan in Amsterdam.
Via deze balken takelden ze de goederen naar de bovenste verdiepingen van grachtenpanden, waar spullen werden bewaard.
Als je naar de huizen kijkt zie je dat ze vaak smal zijn. Je moest in die tijd belasting betalen over hoe breed je huis was.
Slide 9 - Tekstslide
De Stapelmarkt
Het paleis op de Dam was het stadhuis van Amsterdam in de Gouden eeuw.
Dit is de waag. Hier werden goederen gewogen.
Mensen van over de héle wereld kwamen naar Amsterdam om te handelen.
Slide 10 - Tekstslide
Amsterdam wordt handelscentrum van Europa
Slide 11 - Tekstslide
Nijverheid
= het op grote schaal maken van producten met de hand of eenvoudige werktuigen
bijv.: lakennijverheid, scheepsnijverheid
De nijverheid in Nederland profiteert van de bloei van de handel. Bijv. touw, spijkers, zeilen, tonnen etc nodig voor schepen.
Slide 12 - Tekstslide
Handelskapitalisme
Kapitalisme = streven naar grote winst
Handelskapitalisme= het economisch systeem waarbij kooplieden zich bezighouden met handel én nijverheid en een deel van de winst weer in hun onderneming investeren.
Doel:
Winst maken
Handel uitbreidden
Slide 13 - Tekstslide
Holland ca. 1550
- veel water --> weinig landbouwgrond
- graan werd ingekocht uit Oostzeegebied
- Nederlandse boeren specialiseren zich in veeteelt en gewassen voor de markt
Slide 14 - Tekstslide
Veeteelt en landbouwproducten voor de markt
Slide 15 - Tekstslide
Slide 16 - Tekstslide
Walvisvaart
Haringvangst
Visserij
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Tekstslide
De Gouden Eeuw
In de 17e eeuw legde Amsterdam drie brede grachten aan die als halve cirkels rond het centrum liepen: prachtige herenhuizen en pakhuizen.
Dit staat bekend als de grachtengordel. Het werd een symbool van de Gouden Eeuw.
Slide 19 - Tekstslide
De Grachtengordel, Amsterdam
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Video
De Gouden Eeuw
economische en culturele bloeiperiode van de Republiek in de 17e eeuw
In de zeventiende eeuw beleefde de Republiek 'gouden' tijden. Er werd veel gehandeld en heel veel geld verdiend. Wetenschap en kunst floreert. Amsterdam is het centrum van de wereld...
Met handel, nijverheid, landbouw en visserij werd zo veel geld verdiend dat de Republiek het rijkste land van Europa werd.
De Gouden Eeuw:
Slide 22 - Tekstslide
Video
Wat is de Gouden Eeuw? (3:20)
Herhaling en introductie
Slide 23 - Tekstslide
Slide 24 - Video
Afsluiting
zelfstandig aan het werk met:
LZ 3.2 tot en met Oorlog met Spanje
M. 1 tm 4 van 3.2
Slide 25 - Tekstslide
Het leger
In de Gouden Eeuw was Nederland rijk.
Nederland kon daardoor een goed leger betalen.
Dit waren huursoldaten.
Slide 26 - Tekstslide
Deze les:
- LZ oorlog met Engeland van 3.1
- filmpje Engelse Zeeoorlogen
- M. 6 en 10 van 3.1
- LZ oorlog met Frankrijk
- filmpje Republiek
- M. 7 en 9 van 3.1
Slide 27 - Tekstslide
Republiek in oorlog
Buurlanden wilden de macht van de Republiek verkleinen en de Republiek wilde zijn macht, vooral overzee, juist vergroten.
In de Gouden Eeuw was Nederland in oorlog met onder meer Spanje, Engeland en Frankrijk.
Slide 28 - Tekstslide
Met Engeland oorlog om overzeese koloniën
Slide 29 - Tekstslide
Met Frankrijk strijd om de zuidelijke grens van de Republiek
Slide 30 - Tekstslide
Bekijk het filmpje op de volgende slide over de slag bij Chatham
Slide 31 - Tekstslide
Slide 32 - Video
maak opdracht 6 en 10 van 3.2
Slide 33 - Tekstslide
Slide 34 - Tekstslide
bekijk het filmpje op de volgende slide over het Rampjaar
Lesduur is: 45 min
