17.1 DNA in je cellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

 17.1 DNA in je cellen

leerdoelen:

- hoe is DNA opgebouwd?

- hoe zijn chromosomen opgebouwd?

- hoe verloopt de overerving via mtDNA?

- wat zijn STR's en hoe worden ze gebruikt?

- telomeren

van organisme naar adenine

DNA buiten de celkern: 

• mitochondriën
• chloroplasten (planten)
• circulair DNA en plasmiden (bacterie)

Histonen en DNA

1 bolletje bestaat uit 8 histonen

Het H1 histon houdt de boel bij elkaar

1 complex heet een nucleosoom

DNA is een lange keten van nucleotiden

nucleotide = bouwsteen DNA

Bouw nucleotide, 1' en 5'

Oriëntatie: Elke streng heeft een 3'-kant en een 5'-kant. De 3'-kant is de kant waar de streng eindigt met de suiker (er komt een vrij OH-groep), de 5'-kant is de kant die eindigt met de fosfaatgroep

DNA-

molecuul

Genoom

DNA bevat genen: coderend DNA.

Elk gen codeert voor 1 eiwit of meerdere eiwitten m.b.v. de volgorde van A, T, C en G. Er zijn +/- 20 000 genen

Daarnaast bevat DNA veel niet-coderend DNA (bijna 98%)

Functie: template voor het maken van rRNA of tRNA en het aan- en uitzetten van genen.

Buiten de kern heb je ook DNA in de mitochondriën.

mtDNA. 

Hierop staan genen voor eiwitten die betrokken zijn bij de dissimilatie (in mitochondria) en verschillende typen RNA die betrokken zijn bij de translatie (paragraaf 17.3).

MtDNA erft voornamelijk via de moeder over.

Waarom?

mtDNA

Mitochondriën overgedragen via moeder (bijna altijd)

steeds meer mutaties in de tijd

=

moleculaire klok

In de sequentie van het niet-coderende DNA zitten veel herhalende stukken: repetitief DNA.       (2/3e deel)

Deze stukken hebben verschillende lengtes (2-1000+ nucleotiden).

Korte repeats (herhalingen) van 2-10 (Short Tandem Repeats - STR's) worden gebruikt bij DNA onderzoek (verwantschap, forensisch)

en dan even over telomeren

Diederick....blablablabla

telomeer

maak een aantekening hiervan

0

D7 = chromosoom 7

S280 = het locus, dus de plek op chromosoom 7 waar de str's zitten

Nog een prettig  superioriteitgevoelsslopertje

racisme

discriminatie op basis van etnische afkomst

een populaire manier om DNA aan de man /vrouw te brengen ;)  Dwdd

kan je zelf naar keuze bekijken