Brandaan thema 1, les 3 stap 1 en 2 De eerste boeren in Nederland

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Kerndoel 51

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

        

Kerndoel 52

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53

het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

boeren zetten de natuur naar hun hand

boeren hebben vaste woonplaatsen

boeren hebben meer persoonlijk bezit; groter verschil tussen arm en rijk

boeren zijn afhankelijk van de natuur: verband met vereren van geesten en goden

denken over leven en dood: geloof in een hiernamaals

Brandaan thema 1

les 3, stap 1 en 2

Nodig

Boek, bladzijde 16 en 17

werkboek

pen

Wat zien we hier op tafel staan?

De eerste boeren in Nederland

Wat weet je nog
van de vorige les?

Jagers en verzamelaars

tenten

trekken rond

weinig spullen

gebruiken alles van gevangen dieren

eerste gereedschappen

mannen jagen

vrouwen en kinderen verzamelen

Doel

Ik weet:

• wanneer de eerste boeren in Nederland kwamen wonen.
• hoe de eerste boerendorpen eruit zagen.
• hoe de huizen van de eerste boeren eruit zagen.

Eerst even wat herhalen van de vorige lessen...

Wanneer noem je iets een IJSTIJD?

1. Pas als het honderden jaren jaren heel koud is.
2. Een hele koude winter.
3. Als het een paar jaar heel koud is.
4. Als het een jaar heel koud is.

Hoe lang duurde dus zo'n ijstijd?

1. 1 jaar
2. 100 jaar
3. honderden jaren lang
4. weet ik niet

Hoe weten we dat er mensen leefden in de ijstijd?

1. Dat hebben ze ons verteld
2. We hebben spullen gevonden in de aarde
3. Dat weten we niet
4. Dat hebben we in boeken gelezen

Hoe kwam het dat er heuvels in Nederland kwamen tijdens de ijstijd?

1. De wind blies zand op een hoop.
2. Het ijs duwde de grond omhoog.
3. De vulkaan barstte uit, zo werden heuvels gevormd.
4. De mensen hebben die gemaakt.

Jagers en verzamelaars worden ook wel NOMADEN genoemd. Waar wonen nomaden?

1. In een huis.
2. Op hoge, droge berg.
3. Ze trekken achter hun eten aan, dus steeds ergens anders.
4. Op een vaste plek in de woestijn

Zonder archeologen hadden wij niks geweten over jagers en verzamelaars. Wat is een archeoloog?

1. Iemand die boeken leest over vroeger.
2. Iemand die rotstekeningen maakt over vroeger?
3. Iemand die in de grond graaft naar dingen van vroeger.
4. Iemand die verhalen vertelt over vroeger.

De eerste boeren in Nederland

• 7000 jaar geleden kwamen de eerste boeren in Nederland.
• Ze gingen wonen in het gebied dat nu Zuid-Limburg heet.
• De mensen van dit volk heetten de Bandkeramiekers.

Eerste boeren

Huis van nu

Gemaakt van:

- (bak)steen

- dakpan van klei of beton

- houten vloer

Wat nog meer?

Een boeren huis

Gemaakt van:

- houten palen

 - leem/modder

- stro op het dak

Was meestal 8 tot 10 meter lang!!

Een boerendorp

Meestal 3 tot 10 huizen in een dorp.

Tussen ieder huis ongeveer 20 tot 40 meter afstand. 

In één huis woonden ongeveer 9 tot 12 mensen!

Malen van graan

Hiernaast zie je graan op een maalsteen.

Door er met de kleinere steen overheen te wrijven, maak je de korrels kapot en krijg je meel. Van dit meel kun je brood maken.

Landbouw was een grote verandering voor de manier waarop mensen leefden in de prehistorie. Wat hoort bij wat?

Sleep de onderdelen naar de juiste plaats. 

Boeren

Jagers-verzamelaars

grote groepen

aardewerk

dieren temmen 

eigen gewassen verbouwen.

op 1 plek wonen

Op dieren en vissen jagen.

Kleine groepen

Alleen spullen die je makkelijk kon meenemen.

Fruit, noten en eieren verzamelen.

steeds andere plek om te wonen.

Zo zag een prehistorisch dorp met akkers eruit

akkers

akkers

huizen

De eerste boeren in Nederland woonden in Zuid-Limburg.

1. Waar
2. Niet waar

De eerste boeren in Nederland waren de Bandkeramiekers.

1. Niet waar
2. Waar

In die eerste dorpen woonden meer dan 1000 mensen.

1. waar
2. niet waar

De eerste huizen van de boeren zagen er bijna net zo uit als onze huizen, met een keuken, slaapkamers, badkamer.

1. Ja
2. Nee

Lezen en maken

Boek bladzijdes 16 en 17

Maken werkboek opdrachten stap 1 en 2

Klaar? Lees les 3, stap 1 en 2 nog 

eens goed door.