H4 Pruiken & Revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H4 Pruiken & Revoluties

Materiaal:

boeken, pen en laptop.

Wat gebeurd er op het volgende plaatje?

Onderwerpen hoofdstuk 4

4.1 pruikentijd (verlichting)

4.2 Revolutie in Amerika

4.3 Revolutie in Frankrijk

4.4. Revolutie in Nederland

4.5 De afschaffing van de slavernij

Paragraaf 4.1

Hoe ging het met de Nederlandse economie?

Welke sociale verhoudingen waren er in Frankrijk?

Hoe zorgde de verlichting voor een andere manier van denken?

welke kritiek was er op de samenleving?

Nederlandse economie

Vanaf 1700 is De Gouden eeuw voorbij.

Het gaat goed met de banken, maar er is veel werkloosheid. 

Sociale 

verhoudingen

Sociale verhoudingen

Franse standenmaatschappij:

Eerste stand: Geestelijkheid

Tweede stand: Adel
Derde stand: Boeren & Burgers

Wat is hier niet eerlijk aan?

De 1e stand

• De geestelijkheid: de mensen van de kerk. Zij zorgden dat de mensen in de hemel zouden komen. De hoge geestelijken woonden in grote paleizen en hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).
  
• Betaalden geen belasting

• Iedereen geloofde in God, dus de geestelijken waren enorm belangrijk!

De 2e stand

• De edelen: de mensen van adel. Zij zorgen voor het bestuur en de verdediging van het land. 

• Zij hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).

• Geen belasting betalen.

De 3e stand

• De boeren en de burgers. Eigenlijk iedereen die niet bij de 1e of 2e stand hoorde. Daarom waren er in de 3e stand ook grote verschillen. Zo had je de rijke burgerij, de bourgeoisie.

• De 3e stand had alle plichten: zij moesten bijvoorbeeld wél belasting betalen.

Opdracht

Op de volgende 3 slides staan afbeeldingen.

Leg in eigen woorden uit wat ze betekenen.

Schrijf de antwoorden in je schrift.

Voor de Franse Revolutie

Na de Franse Revolutie

3de stand (boeren en burgers)

1ste stand (geestelijkheid, te herkennen aan de bijbel aan de hand)

2de stand (adel)

1ste en 2de stand

3de stand

Voor de Franse Revolutie

Na de Franse Revolutie

Voor de Franse Revolutie

Na de Franse Revolutie

De Verlichting

Verlichting = door gezond verstand (ratio) te gebruiken, de samenleving proberen te verbeteren

Hier eerst een aantal stellingen...

Bestaat God wel, als je Hem niet kan bewijzen?

Ja

Nee

Is het logisch als één mens alles bepaald voor de rest?

Ja

Nee

Als de baas van het land zijn taken niet goed doet, mag hij gewoon aan de macht blijven?

Ja

Nee

Van luisteren naar de koning en de Kerk --> Zelf nadenken met gezond verstand

Manier van denken

Denken over God

 

De Verlicht denker Voltaire gelooft dat de wereld is gemaakt door God en God heeft ook gezorgd voor de natuurwetten die gelden in de wereld. Maar daarna heeft God zich niet meer bemoeit met de wereld en haar bewoners.

Hij noemt God ook wel 'de horlogemaker van het heelal'

Wat bedoelen we met 'de horlogemaker van het heelal'?

1. God de wereld heeft gemaakt en bestuurt deze ook nu nog
2. God heeft de wereld gemaakt, maar heeft nu geen invloed meer
3. God heeft de wereld gemaakt maar niet de geldende natuurwetten
4. God heeft de aarde niet gemaakt.

Als een aardbeving een zeer christelijke stad, op een christelijke feestdag, compleet verwoest en voor duizenden doden zorgt...
Hoe kijkt Voltaire hiernaar?

1. Dit is de boosheid van God
2. Is er misschien een andere verklaring voor?

Aardbeving van Lissabon (1755)

De aardbeving van Lissabon op 1 november 1755, om 9.40 uur 's morgens in de Portugese hoofdstad Lissabon, was een van de meest vernietigende en dodelijke aardbevingen in de geschiedenis, met tienduizenden doden.

Voltaire gebruikte deze gebeurtenis om uit te leggen dat God geen controle heeft over de natuurwetten.

Zelf aan het werk

• Fluisterend met je buurman of buurvrouw.
• Je maakt de opdrachten in de les: 

Vwo: 1, 3 en 4
Havo: 1, 2 en 4

Wat betekenen deze begrippen?

1e stand

2e stand

3e stand

Bourgeoisie

God als Horlogemaker van het Heelal

Les-doel: drie-machtenleer

Nieuw woord

Representativiteit 

Voorbeeld zin: 

"is je cijfer geschiedenis representatief voor al je cijfers op school?"

"Is de mening van Napoleon representatief voor hoe alle Fransen dachten in het jaar 1800?"

Representatief = dient als voorbeeld. 

Is Julius Caesar representatief voor Romeinense Elite in het jaar 450 n.Chr?

Representeert een groep of mening? 

Nakijken

opdrachten 1 t/m 9

Denken over macht

Niet alleen het geloof, maar ook het bestuur van een land, wordt door de Verlichte denkers onderzocht.

Want dat absolutisme en Droit Divin, kan dat wel verklaard worden met het gezonde verstand?!

Montesquieu zegt:

Een alleenheerser (zoals een absoluut vorst) zal altijd misbruik maken van zijn macht; je kunt immers niet én wetten bedenken én zorgen dat ze goed worden uitgevoerd zonder soms een kleine uitzondering te maken (voor familie, vrienden etc).  Dit noem je vriendjespolitiek oftewel nepotisme.

Daarom bedenkt Montesquieu de Trias Politica, de driemachtenleer

Trias Politica

Er zijn drie verschillende machten die gescheiden zouden moeten zijn:

• wetgevende macht, die de wetten bedenkt
• uitvoerende macht, die de wetten uitvoert
• rechtsprekende macht, die controleert of het volk en de overheid zich aan de wetten houden

Trias Politica in Nederland

De trias politica wordt tegenwoordig als heel belangrijk beschouwd. Het bestuur in Nederland is dan ook volgens dit principe georganiseerd:

• wetgevende macht:  De Eerste en Tweede Kamer
• uitvoerende macht, de regering en de ministers
• rechtsprekende macht, de onafhankelijke rechters

Hoe bereik je het volk?

• De verlichtings-filosofen hadden kritiek op de standensamenleving en wilde verandering, maar
• Niet iedereen kon lezen, zeker niet in de 3e stand. 
• Spotprenten, Die begreep iedereen!

Geestelijkheid

De 1e stand

Adel

De 2e stand

Boeren en burgers

De 3de stand

Heb je op de leerdoelen een antwoord gekregen?

Leerdoelen:

Hoe ging het met de Nederlandse economie?

Welke sociale verhoudingen waren er in Frankrijk?

Hoe zorgde de verlichting voor een andere manier van denken?

welke kritiek was er op de samenleving?

Schrijf op wat je deze les hebt geleerd?

Klaar?

Maak de rest van de opdrachten 1 t/m 8 dit is tevens het huiswerk voor komende maandag.