3.4 verkiezingen vwo

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

3.4 verkiezingen

- Hoe werkt dat? Invloed hebben op de politiek?

- Waarom stemmen mensen (niet)?

Verkiezingen

Kiesrecht

Iedere Nederlandse staatsburger van 18 jaar of ouder heeft kiesrecht.

Actief kiesrecht: Het recht om te mogen stemmen.

Passief kiesrecht: Het recht om je verkiesbaar te stellen.

Vertegenwoordiging

In Nederland?

- Evenredige vertegenwoordiging.

Alle stemmen worden verdeeld over het aantal zetels. 

Bij de berekening wordt uitgegaan van de kiesdeler: "Hoeveel stemmen zijn er nodig voor één zetel?"

Wat denk jij? Is evenredige vertegenwoordiging iets goeds of slechts?

Voor/nadeel

Voordeel: Iedere stem weegt even zwaar. Ook kleinere partijen hebben de kans in de 2e kamer te komen.

Nadeel: Tijdens debatten of het maken van beleid, duurt het langer om iedereen aan het woord te hebben. Dit kost veel tijd en maakt het soms onoverzichtelijk. 

Buitenland?

In sommige landen is er daarom sprake van een kiesdrempel; Een partij moet een minimumpercentage halen van de stemmen om een zetel te kunnen krijgen.

(In Duitsland & Oostenrijk is dit 5%.) 

District/meerderheidsstelsel

Districtenstelsel: Het land wordt verdeeld in districten/gemeenten. Elk district heeft één gekozen vertegenwoordiger. Hierop kan dan weer landelijk gestemd worden. 

Voordeel: Volksvertegenwoordigers hebben meer vertrouwen, omdat zij zelf uit de regio komen.

Nadeel: Stemmen die op een verliezer? Die gaan verloren.  

Nederland anno 2017 volgens districtenstelsel

Zou/ga jij stemmen?

Ja

Nee

Weet ik niet zo goed

Motieven om te stemmen

- De standpunten van de partij komen overeen met die van jezelf.

- De partij komt op voor jouw belang(en).

- Je kijkt naar welke rol een partij speelt in het maken van beleid; je stemt dan strategisch.

- Een persoon in de partij spreekt je persoonlijk aan.

Wat gebeurt er na de verkiezingen?

Na de verkiezingen

Het maken van een kabinet:

Stap 1. Verkenning

Stap 2. de Informatie

Stap 3. de Formatie

Stap 1: de verkenning

De 2e kamer benoemt de verkenner. Deze persoon gaat bij alle partijen "verkennen" welke standpunten de partijen hebben en welke belangen de partijen vertegenwoordigen.

Stap 2: De Informatie

Hierna wijst de 2e kamer een informateur aan. Deze persoon gaat onderzoeken welke partijen het beste zouden kunnen samenwerken in een coalitie. De partijen die hierbuiten vallen worden de oppositie.

Coalitie: Een combinatie van verschillende partijen die samenwerken op politiek niveau. 

Oppositie: De politieke partijen die niet in de coalitie zitten. Deze partijen hebben vaak kritiek op het regeerakkoord.

Stap 3: De Formatie

De formateur (vaak de minister president) kiest uiteindelijk wie er in de coalitie komen en wie niet. Hierna beslist de formateur welke volksvertegenwoordigers ministers worden. Ministers worden benoemd door de koning (als formaliteit). 

Maar... wat als het fout gaat?

"valt" het kabinet

Als een kabinet "gevallen" is, moet deze ontbonden worden en mag deze niet meer regeren. 

Als het kabinet zelf ontslag neemt, is er sprake van een demissionair kabinet.