H4E - Deugdenethiek en oefentoets

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Les 7: Deugdenethiek

Welkom allemaal!

Voeg jezelf toe tot LessonUp: code buyzv

Daarna: laptop dicht op tafel

Deze les

Terugblik beginselethiek

Korte uitleg deugdethiek

Oefentoets ethiek (laatste les!)

Toetsstof blz 3 t/m 19 van de Reader + LessonUps

Terugblik beginselethiek

Wat: Lees bladzijde 16 en 17 (beginselethiek)

Waarom: Herhaling, laatste les

Hoe: Individueel en stil

Hulp: Eventueel docent

Tijd: +/- 10 minuten

Uitkomst: Check d.m.v. 5 vragen

Klaar: Vragen gemaakt? 51ab, 52, 53? Check deugdethiek alvast

Terugblik beginselethiek

Probeer antwoord te geven op de volgende vragen:

1. De ideeën van wie staan centraal in de beginselethiek?
2. En wat staat er centraal?
3. Wat is een andere naam voor beginselethiek?
4. Wat is het onderscheid tussen neiging en plichtsbesef?
5. Wat moet je volgens Kant doen als je twijfelt?
6. Wat is het nadeel van de beginselethiek?

Terugblik vorige les

• De ideeën van wie staan centraal in de beginselethiek? 
• Kant
• En wat staat er centraal? 
• (Begin)waarden als eerlijkheid/rechtvaardigheid
• Andere naam voor beginselethiek? 
• Plichtsethiek (Je hebt de plicht om het goede te doen)
• Onderscheid tussen neiging en plichtsbesef
• Neiging (ook) eigen gewin, plichtsbesef ook wanneer het jou (helemaal) niet uitkomt
• Wat moet je doen als je twijfelt? 
• Algemene regel van maken, als iedereen zo zou handelen dan ....
• Nadeel
• Veel te star. Kijkt alleen naar de beginsituatie. Natuurlijk moet je niet eerlijk zijn als iemand je vraagt waar de joden zijn verborgen in de Tweede Wereldoorlog

Deugden

Waar denk je aan bij het woord deugd?

Overleg

Deugden

Deugden zijn die kwaliteiten die een mens tot een goed mens maken.

De oude Grieken (o.a. Aristotelis) spraken over vier deugden: 

wijsheid, dapperheid (moed), matigheid en rechtvaardigheid.

Gulden middenweg

Maar niet teveel én niet te weinig = Gulden middenweg

Schrijf op: wat gebeurt er als je teveel of te weinig hebt van

1. wijsheid

2. moed

3. matigheid

4. rechtvaardigheid

Teveel

Wijsheid: ...........

Moed: ................

Matigheid: ................

Rechtvaardigheid: ................

Te weinig

Wijsheid: ....................

Moed: ....................

Matigheid: ....................

Rechtvaardigheid: ...............

Niet teveel

Wijsheid: overanalyseren

Moed: roekeloos

Matigheid: vreugdeloos

Rechtvaardigheid: inflexibel?

Maar ook niet te weinig

Wijsheid: ondoordacht

Moed: laf

Matigheid: losbandigheid

Rechtvaardigheid: onrecht

Goed mens = goed handelen

Het gaat bij deugdenethiek niet om bepaalde doelen en ook niet om allerlei dwingende gedragsregels.

Deugdenethiek: ‘wat voor een mens wil ik zijn?’ of: ‘wat maakt iemand tot een goed mens?’ Als mensen zelf goed/verstandig zijn, volgt het goede handelen dan vanzelf.

Leren door opvoeding, onderwijs, buurt, kerk/moskee

Opdracht 54: Acute operatie

Je bent hartspecialist in een ziekenhuis. Om twee uur ’s nachts komen er twee spoedgevallen binnen. Deze twee mensen moeten acuut geholpen worden om doodsgevaar af te wenden. De enen patiënt (mevrouw De Wit) is een dementerende alleenstaande bejaarde vrouw van 73 jaar. De andere patiënt is een levenslustige jonge vrouw van 27 jaar, gehuwd en moeder van 3 kinderen. Ze zijn op exact hetzelfde moment aangemeld. 

Wie moet je als eerste opereren als je kijkt naar de deugdethiek? En waarom? 

Schrijf je antwoorden op je blad

Deugdzaam handelen

Beslissen om de jongere vrouw eerst te opereren, niet omdat het leven van de oudere vrouw minder waardevol is, maar omdat de jongere vrouw meer mensen direct beïnvloedt en meer jaren te leven heeft, wat kan worden beschouwd als een rechtvaardige overweging. Dit zou een voorbeeld zijn van deugdzaam handelen dat rekening houdt met wijsheid, rechtvaardigheid, moed, en compassie.

Concluderend: dit is (wat mij betreft) de meest voor de hand liggende ethische benadering, gevolgenethiek vliegt soms uit de bocht (denk aan z'huis), beginselthiek te star (soms is het beter om iets soepeler te zijn, bijvoorbeeld om niet eerlijk te zijn)

Oefentoets

Check de volgende vragen of je al op de goede weg bent

Ik weet...het duurt nog twee weken tot de toetsweek begint...maar dit is al de laatste les

Wat betekent zaken vanuit diverse optieken bekijken?

Wat zijn voorbeelden van ethische uitspraken?

1. Het is goed weer
2. Het is positief dat er minder armoede in de wereld is
3. Door zijn goede spel viel de speler op bij de scouts
4. Behandel een ander zoals je zelf ook behandeld wilt worden

Wat is het verschil tussen instrumentele en intrinsieke waarden? Laat zien door de waarde eerlijkheid.

Noem de drie hoofdstromen binnen de gevolgenethiek

Wat is een ethisch dilemma?

Tot welke ethische stroming behoorde Kant?

Wat moet je doen volgens Kant als je twijfelt wat te doen?

Wat zijn waarden?

Wat verstaan we onder de ethische optiek?

Wat verstaan we onder normen?

Geef de definitie van moraal

Noem tenminste 4 deugden

Om welke vraag draait het in de deugdethiek

Waarin verschilt het eudemonisme van het hedonisme?

Wat is utilisme?

Geef de definitie van hedonisme

Waar draait het om bij de beginselethiek?

Noem 2 voorbeelden van zulke beginselen

Epicurus vond dat je blind je genot moest nastreven. Klopt deze stelling?

Hoe en waar ontwikkel je deugden, zodat je kunt uitgroeien tot een goed persoon?