Bijvoeglijke bijzin, koppelteken en apostrof (zelfstandig leren)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Je kent en herkent een bijvoeglijke bepaling en een betrekkelijk voornaamwoord en je kent en herkent een bijvoeglijke bijzin.

Je kunt het verschil uitleggen tussen een uitbreidende bijvoeglijke bijzin en een beperkende bijvoeglijke bijzin.

Er wordt je regelmatig een vraag ter bevestiging gesteld.

Welk zinsdeel is je?

1. onderwerp
2. lijdend voorwerp
3. meewerkend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Leerlingen die goed hun opdrachten maken, werken zorgvuldig aan hun taalvaardigheid.

1. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/wg) | zorgvuldig (lv) | aan hun taalvaardigheid (bwb)
2. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/wg) | zorgvuldig (bwb) | aan hun taalvaardigheid (vzv)
3. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/ng) | zorgvuldig (bwb) | aan hun taalvaardigheid (bwb)
4. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/wg) | zorgvuldig (bwb) | aan hun taalvaardigheid (lv)

Het vermaledijde coronavirus veroorzaakt heel wat overlast, wat langdurige gevolgen zal hebben voor mensen die ondernemer zijn.
Wat is juist?

1. vermaledijde, wat (1e), langdurige: bijvoeglijke naamwoorden
2. eerste wat is een bijvoeglijke bepaling, tweede wat is een betrekkelijk voornaamwoord
3. wat is beide keren een betrekkelijk voornaamwoord
4. tweede 'wat' en 'die' zijn betrekkelijke voornaamwoorden

Bijvoeglijke bepaling

Wat is de bijvoeglijke bepaling in de volgende zin:

Maarten heeft een nieuwe fiets gekregen.

Bijvoeglijke bepaling

Wat is de bijvoeglijke bepaling in de volgende zin:

Maarten heeft een nieuwe fiets gekregen.

Wat is een bijvoeglijke bepaling?

1. Het geeft meer informatie over een zelfstandig naamwoord;
2. Het is meestal een eigenschap of een toestand;
3. Het is meestal een bijvoeglijk naamwoord of een bezittelijk voornaamwoord;
4. Het is altijd onderdeel van een ander zinsdeel (en dus nooit een eigen zinsdeel)

Wat is een bijvoeglijke bepaling?

1. Het geeft meer informatie over een zelfstandig naamwoord;
2. Het is meestal een eigenschap of een toestand;
3. Het is meestal een bijvoeglijk naamwoord of een bezittelijk voornaamwoord;
4. Het is altijd onderdeel van een ander zinsdeel (en dus nooit een eigen zinsdeel)

De hele klas luisterde geboeid naar de goede uitleg van de docent.

Mijn lessen deel ik met mijn fantastische leerlingen.

Bijvoeglijke bepaling als bijzin

Als de bijvoeglijke bepaling een eigen persoonsvorm heeft, noem je het een bijvoeglijke bijzin.

De leerling die daar zit, heeft zijn huiswerk foutloos gemaakt.

Door het coronavirus zag Antoinette haar zoon, die in Amerika woont, maar liefst 6 maanden niet.

Het boek dat daar ligt, is heel populair.

Bijvoeglijke bepaling als bijzin

Als de bijvoeglijke bepaling een eigen persoonsvorm heeft, noem je het een bijvoeglijke bijzin.

De leerling die daar zit, heeft zijn huiswerk foutloos gemaakt.

Door het coronavirus zag Antoinette haar zoon, die in Amerika woont, maar liefst 6 maanden niet.

Het boek dat daar ligt, is heel populair.

Wat valt op?

Bijvoeglijke bijzin begint in het Nederlands altijd met een betrekkelijk voornaamwoord 

(in tegenstelling tot het Engels: 

The man (that) I saw, is old / The man whose bike was stolen, went to the police)

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Een deel van de leerlingen werkt actief aan de taalvaardigheid. Andere leerlingen niet.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Een deel van de leerlingen werkt actief aan de taalvaardigheid. Andere leerlingen niet.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Je zegt twee dingen over hetzelfde subject / dezelfde subjecten.

De leerlingen, die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Een deel van de leerlingen werkt actief aan de taalvaardigheid. Andere leerlingen niet.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Je zegt twee dingen over hetzelfde subject / dezelfde subjecten.

De leerlingen, die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Alle leerlingen maken nauwkeurig hun opdrachten en werken zo allemaal actief aan taalvaardigheid.

Resumerend

Beperkend: je zegt iets over een deel van een groep. Je maakt de omschrijving nauwkeuriger. Alleen een komma na de bijvoeglijke bijzin.

Uitbreidend: je geeft extra informatie over het kernwoord. Dit is in principe weglaatbaar. Deze bijvoeglijke bijzin staat tussen twee komma's.

De actie die een succes werd, wordt volgend jaar herhaald.

1. beperkende bijvoeglijke bijzin
2. uitbreidende bijvoeglijke bijzin

beperkende bijvoeglijke bijzin

uitbreidende bijvoeglijke bijzin

De opdrachten die je nog niet helemaal begrijpt, kun je beter nog een keer herhalen.

Het nummer, dat op Spotify te beluisteren is, is mateloos populair onder jongeren.

De gemeente waarschuwt jongeren die zich niet houden aan de RIVM-maatregelen.

De Nederlandse journalisten die weigerden de verklaring te ondertekenen, mogen de prins niet interviewen.

Tijdens het onweer van gisteren is de eik, die er al twee eeuwen stond, gesneuveld.

persoonlijk voornaamwoord

betrekkelijk voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

onbepaald voornaamwoord

Alle mensen kregen een boek.

De jongen die daar was, deed verdacht.

"Ben ik nou zo slim, of zijn jullie zo dom?" riep Van Gaal ooit richting journalisten.

Ik wil dat taartje en die koffie.

Mijn broer is morgen jarig.

Er zijn mensen die denken dat de aarde plat is.

Ieder kind heeft recht op goed onderwijs.

Die jongen weet het antwoord.

Het lijkt zeker dat het zo is.

Niets is, wat het lijkt.

Wijst niet een specifiek iets of persoon aan, maar iets algemeens.

Verbindt twee zinnen of zinsdelen met elkaar.

Het woord verwijst naar iets anders.

Verwijst (meestal) naar levende wezens.

Verwijst nadrukkelijk naar een specifiek iets of iemand.

koppelteken -

Basisregel in het Nederlands:

Je schrijft samenstellingen aan elkaar

Voet+bal = voetbal

Voet+bal+schoenen = voetbalschoenen

(Engels: soccer shoes)

Wanneer een koppelteken?

Bij cijfers, letters en andere tekens

50-plusser, T-shirt, $-teken, 112-melding

Bij dubbele achternamen

Mevrouw Van der Wal-De Vries

Bij een functie, rang of titel

minister-president Rutte, assistent-trainer

Bij een combinatie met niet-, ex-, non-, oud (voorbepaling)

Non-alcohol, ex-vriendin, niet-roken

Bij afkortingen, klinkerbotsingen en tussen gelijkwaardige delen in een samenstelling

cd-speler, EU-landen, gala-avond, diploma-uitreiking, woon-werkverkeer

met koppelteken

zonder koppelteken

(aan elkaar)

NAVO landen

aids vaccin

Amsterdam West

X benen

Frans man

oud voetballer

vwo diploma

amateur speler

non stop

niet roker

© teken

Zuid Afrikaans

pvda politicus

semi prof

mee eten

maandag ochtend

stage uren

stage plaats

niet officieel

CL loting

apostrof

Is het Sophies klas of Sophie´s klas?

Algemene regel

De bezits-s wordt in principe aan een naam vastgeschreven.

Piets weerbericht

Mariekes vriendin

Jans vakantie

Uitzonderingen

Verandert de s de de uitspraak van de voorgaande klank?

Gebruik dan een apostrof. (één enkele a, i, o, u of y of een e die als [ee] klinkt)

Anna's fiets

Enschede's voetbalclub

Luca's bril

Naomi's idee

Coby's bagage

Zijn de woorden hiernaast goed of fout gespeld?

fout

goed

Tom's auto

Max' tentamen

Tamara's idee

Sophies vriendin

drive-inwoning

assistenttrainer

minimumloon

layout

baby'tje

vwo-ers

Paasmaandag

3 jarig kind

allergieën

bacteriën

assurantieën

ideën

on-Nederlands

café's

verleden tijd

+te

verleden tijd

+de

verleden tijd

sterk werkwoord

(klankverandering)

surfen

verhuizen

lachen

stressen

brainwashen

appen

mixen

ervaren

herhalen

verdoven

kloppen

bederven

buigen

zwijgen

verbazen

updaten

Wij stellen het op prijs als je zijn toets zo spoedig mogelijk beoordeel_ .

1. d
2. t
3. dt

Vin_ je het een probleem die toets nog even uit te stellen?

1. d
2. t
3. dt

Het is belangrijk te weten of hij voldoende tijd aan zijn huiswerk bestee_ heeft.

1. d
2. t
3. dt

Wij vertrouwen erop dat u zijn cijfer goed bereken_.

1. d
2. t
3. dt

Wie de nieuwe teamleider wor_, is nog onduidelijk.

1. d
2. t
3. dt

Drie collega’s mel_en zich vorige week bij de directie om daar vragen over te stellen.

1. d
2. dd

Het nakijken van alle toetsen kos_e hem heel veel tijd.

1. t
2. tt

Die docent had vooral vragen gesteld over de verplich_e leerstof.

1. t
2. tt

Gisteren pra_en die leerlingen de problemen met hun docent uit.

1. praten
2. praatten

Wij wisten niet dat we zo lang op uitslagen moesten wach_en.

1. t
2. tt

Op die bijeenkomst wor_ je uitgelegd hoe je dat probleem kunt oplossen.

1. d
2. t
3. dt

Deze leerling benader_ zijn docenten nogal agressief.

1. d
2. t
3. dt

Met genoegen kan ik u meedelen dat ik zijn opvolger een goede docent vin_.

1. d
2. dt

Dat het de leerlingen zo veel moeite zou kos_en, had ik niet verwacht.

1. t
2. tt

Toen de minister de begroting behandel_ had, kreeg hij van alle kanten kritische vragen.

1. d
2. dt

“Wat dit inhou_, kan ik jullie nu nog niet vertellen”, zei mijn collega.

1. d
2. dt

Je moet iemand geen cijfer geven als je hem niet geloof_.

1. d
2. t
3. dt

Je moet haar wel helpen als je het beloof_ hebt.

1. d
2. t
3. dt

Alle beantwoor_e vragen liet die docent door een collega lezen.

1. d
2. dd

Het is ons beleid dat een docent een vraag van een leerling binnen drie werkdagen
beantwoor_.

1. d
2. t
3. dt