Herhaling grammatica en spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Herhaling toetsweek

Toetsweek:

Grammatica H1.4, H2.4 en H3.4

Spelling H2.5 en H3.5

De persoonsvorm

• is altijd een werkwoord.
• is altijd een onderdeel van het gezegde.
• kan je vinden door:
  - de zin in de verleden tijd te zetten
  - de zin in een ander getal te zetten
  - van de zin een vraagzin te maken (antwoord is ja/nee)

ZINSDELEN

pv - wg - o - lv - mv - bwb

Persoonsvorm en onderwerp

• Horen altijd bij elkaar. Ze hebben hetzelfde getal:
• Dat betekent: 
  Als het onderwerp in het meervoud staat, staat de persoonsvorm ook in het meervoud.

De jongen speelt een spelletje.

De jongens spelen een spelletje.

Lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

• Zoek de persoonsvorm
• Zoek het werkwoordelijk gezegde
• Zoek het onderwerp
• Stel de vraag: wie (of wat) + wg + ow

De winkelier | verkoopt | verf en kwasten.

pv = verkoopt

gez = verkoopt

o = de winkelier

LV: wat verkoopt de winkelier? 

-> verf en kwasten

Meewerkend voorwerp

• Komt voor in zinnen waarin iets aan iemand wordt gegeven of verteld
  
• Kan met het voorzetsel ‘aan’ of ‘voor’ beginnen, maar dat hoeft niet. Vaak kun je dat voorzetsel weglaten of erbij zetten. 
  

Vraag: aan wie/voor wie + persoonsvorm + onderwerp + lijdend voorwerp + rest? Antwoord = meewerkend voorwerp.

Voorbeeldzinnen

Voorbeeld: Ik gaf het boek aan hem.

Aan wie/voor wie gaf ik het boek? Antwoord = aan hem

Voor mijn moeder heeft oma bloemen meegebracht.

Aan wie/voor wie heeft oma bloemen meegebracht? Antwoord = voor mijn moeder  

Bijwoordelijke bepaling

Bijwoordelijke bepalingen (bwb) geven antwoord op vragen als 

• Wanneer? 
• Waarom? 
• Hoe? 
• Waar?
• Waardoor?
• Waarover?
• Waarvoor?

Bijwoordelijke bepaling

• De bijwoordelijke bepaling is het laatste zinsdeel dat je benoemt. Eerst benoem je pv, wg, o, lv en mv. Alle zinsdelen die dan nog overblijven noem je bijwoordelijke bepaling.
  

• In sommige zinnen staat geen bijwoordelijke bepaling. In andere zinnen staan er soms meer. Een bijwoordelijke bepaling kan één woord of kunnen meer woorden zijn.

1	Onderstreep de pv en zet zinsdeelstrepen.	Op mijn stage | heb | ik | veel | geleerd.
2	Zoek het wg	wg wg Op mijn stage | heb | ik | veel | geleerd.
3	Zoek het o	wg o wg Op mijn stage | heb | ik | veel | geleerd.
4	Zoek het lv	wg o lv wg Op mijn stage | heb | ik | veel | geleerd.
5	Zoek het mv	In deze zin staat geen mv
6	De zinsdelen die overblijven zijn bwb	bwb wg o lv wg Op mijn stage | heb | ik | veel | geleerd.

WOORDSOORTEN

lw - zn - bn - tw - ww - vz

In de hoge boom zat een zwarte vogel.

Werkwoord

Zelfstandig

naamwoord

Bijvoeglijk

Naamwoord

Voorzetsel

In

hoge

boom

zat

zwarte

vogel

VERKLEINWOORDEN

Verkleinwoorden

Je kunt verkleinwoorden maken door -tje of -pje 

achter het woord te plakken.

Bijvoorbeeld:

bloem - bloempje

tafel - tafeltje

Verkleinwoorden

Woorden die eindigen op een -a, -o, of -u krijgen een extra klinker bij het maken van het verkleinwoord om uitspraakproblemen te voorkomen.

foto         - fotootje                  en niet fototje 

opa          - opaatje                   en niet opatje

paraplu  - parapluutje          en niet paraplutje

MEERVOUD met TREMA

Wat is een trema?

ë: puntjes op de e

Waarom?

• In het Nederlands gebruiken we veel medeklinkers achter elkaar, zo ook in het meervoud. We plakken er vaak –en achter. 
• Hierdoor kunnen leesproblemen ontstaan, zoals bij het woord zee. 
• Een trema voorkomt deze leesproblemen. Je leest dan niet zeeeeeen, maar 'zeejun'.  

Samenvattend:

Als de klemtoon  op de laatste lettergreep ligt            -> ën

Als de klemtoon niet op de laatste lettergreep ligt    -> "n

Als een woord eindigt een woord op -ee                         -> ën                               

Hoe weet je waar de klemtoon ligt?

Zoek  het op in een woordenboek of op www.vandale.nl

De lettergreep met de klemtoon is onderstreept.

Hoe weet je waar de klemtoon ligt?

• Neem een woord in gedachten, bijvoorbeeld kolonie.
• Doe alsof je hondje Kolonie heet.
• Je bent je hondje kwijt. Roep hem maar hardop.. Koloooonie.
• De klemtoon ligt op de lange klank. Ko-lo-nie.
• Meervoud is dus: koloniën.

HOOFDLETTERS

Eigennamen

Een eigennaam schrijf je met een hoofdletter. 

Eigennamen zijn namen voor personen, dieren, en zaken.

Wat zijn eigennamen?

Namen voor mensen

• Jeroen
• Saskia
• Femke Halsema
• Wesley Sneijder

Wat zijn eigennamen?

Namen voor dieren

• Dikkie Dik
• Nijntje
• Snuitje
• Chip en Pepper

Wat zijn eigennamen?

Namen voor zaken (gebouwen, bedrijven, goede doelen, feestdagen, religie, landen, plaatsen)

• Rijksmuseum, Clusius College
• Greenpeace, Unicef
• Boeddhisme, Allah, de Bijbel
• Nederland, Alkmaar

Schrijfwijze van achternamen

Sommige achternamen hebben een 'tussenstukje'. Dit is een lidwoord of voorzetsel (de, van, van der).

Dit tussenstukje schrijf je met een hoofdletter als de naam daar begint

• Saskia de Vries
• mevrouw De Vries

• Pieter van den Vrede
• meneer Van den Vrede

VOLTOOID DEELWOORD

Het voltooid deelwoord

Veel voltooid deelwoorden beginnen met 

ge-, be-, her-, ver- en ont-​

​Voorbeeld: begonnen, verloren​

Het voltooid deelwoord

Sommige werkwoorden hebben al zo'n voorvoegsel. 

Dan is er geen verschil tussen de infinitief of de pv en het voltooid deelwoord.​
​ 

Voorbeeld: gedragen​

Wij gedragen ons altijd als we bij opa en oma zijn.

Wij hebben ons bij opa en oma gedragen.

Het voltooid deelwoord

Let op! Bij het werkwoord verhuizen klinkt verhuist (pv) hetzelfde als verhuisd (volt. dlw), maar je schrijft het anders.

Het voltooid deelwoord kan je herkennen, omdat er altijd een pv van hebben, zijn of worden in de zin staat.

Hij verhuist volgende week naar Amsterdam.

Hij is naar Amsterdam verhuist.

VERLEDEN TIJD

Zwakke werkwoorden

In de verleden tijd ->       te(n)  of  de(n)

          Bijvoorbeeld: ik probeer - ik probeerde

Eindigt de ik-vorm op een -t of een -d? 

Dan in verleden tijd -tt of  -dd

         Bijvoorbeeld: zij brandden - zij brandden

t ex kofschip

De stam van het werkwoord

De stam van een werkwoord vind je door -en van de infinitief weg te laten.

Soms moet je de stam aanpassen om daarna de ik-vorm te maken.

niesen    -> stam = nies           ik-vorm = nies                ik nieste

beloven -> stam = belov         ik-vorm = beloof           ik beloofde

maken    -> stam = mak           ik-vorm = maak             ik maakte

De -s (nies) en -k (maak) zitten in 't ex kofschip, dus... verleden tijd met te(n).

de -v (belov) zit niet niet 't ex kofschip, dus... verleden tijd met de(n).

EXTRA OEFENEN?