Persoonsvorm - formuleren - hoofdletters

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Persoonsvorm Tegenwoordige tijd 

Formuleren

Hoofdletters correct 

Leerdoel:

Je spelt de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd correct.

Wat is een persoonsvorm? 

Een persoonsvorm is een vervoegde vorm van het werkwoord.

Het is de werkwoordsvorm die zich aan het onderwerp van de zin aanpast.

Voorbeeld:

Het kind  moet buiten gaan spelen.                                          De kinderen moeten buiten gaan spelen.                                                                                                      

Welk werkwoord verandert als het onderwerp het kind meervoud wordt? Dat is de persoonsvorm. Als het onderwerp al meervoud is, maak je er enkelvoud van. 

Een tweede makkelijke manier om de persoonsvorm te vinden, is door de zin van tijd te veranderen.

                                                                                                             

 Voorbeeld:

 Het kind moet buiten gaan spelen.                                               Het kind moest buiten gaan spelen.

Hoe maak je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd?

Zoek de stam. 

De stam is een ander woord voor de ik-vorm.

Werken:        ik werk

Lopen:           ik loop

                                                    

Zeggen:        ik zeg

Vinden:          ik vind

werken

ik                           werk

je/u                      werk + t

hij/zij/het          werk + t

wij /jullie / zij   werk + en

De gebiedende wijs heeft dezelfde vorm als de stam: 

Werk! Loop! Sta op! 

Staat je achter het werkwoord? Ook dan schrijf je de stam: Werk je? Loop jij? Vind je?

Kun je geen jij  i.p.v.  je schrijven? Dan is je niet het onderwerp!

 De buurman vraagt  je om de heg te snoeien.

                                            jij 

In deze zin kun je het woord je niet voor jij vervangen. 

Het onderwerp is de buurman.   (wie/wat +persoonsvorm?)

De buurman is hij. 

Hij vraag +t                                                   De buurman vraagt.

Waarom is het belangrijk om te weten of een werkwoord een persoonsvorm is?

1. Anders zitten docenten Nederlands zonder werk.
2. Je kunt een persoonsvorm anders verwarren met een voltooid deelwoord.

Kijk eens naar de volgende zinnen: 

1a Hij bedoelt het altijd goed.

2a Hij heeft het altijd goed bedoeld.

De zinnen staan in de tegenwoordige tijd.

We zoeken de persoonsvorm. In de verleden tijd worden de zinnen:

1b. Hij bedoelde  het altijd goed.                                                       

2b Hij had              het altijd goed bedoeld.                               

Je kunt niet onthouden of je het werkwoord 'bedoelen' met een 't' of 'd' schrijft. 

Tip:

Weet je niet zeker of je de persoonsvorm met een t schrijft? 

Vervang de persoonsvorm door een ander werkwoord (werken) en dan hoor je de t.

           Je werkt.                                       Je vindt.                    

           Hij werkt.                                       Hij raadt.

De trein werkt.                                       De trein rijdt. 

             Werk je?                                       Vind je?   

*Het werkwoord werken vervoeg je niet met een 'k'  en de werkwoorden: vinden, raden en rijden, vervoeg je niet met een 'd'.  De letter 'd 'hoort bij de stam! De stam is de ik-vorm. 

Kan een zin twee persoonsvormen hebben?

Als de zin samengesteld is, kun je twee persoonsvormen vinden.

1a    Als de zin samengesteld is, kun je twee persoonsvormen vinden.                               (enkelvoud)  

1b   Als de zinnen samengesteld zijn, kunnen jullie twee persoonsvormen vinden.      (meervoud)

Een andere manier om de persoonsvorm te vinden:

1a   Als de zin samengesteld is, kun je twee persoonsvormen vinden.              (tegenwoordige tijd)  1c   Als de zin samengesteld was, kon je twee persoonsvormen vinden.          (verleden tijd)

In de bijzin staat de persoonsvorm aan het einde van de zin. 

Kan een persoonsvorm worden vervoegd met een d?

1. Ja
2. Soms
3. Nee

De medestudent beantwoor_ je vraag over de toets.

1. Beantwoord
2. Beantwoordt
3. Beantwoorden

Wat is de persoonsvorm in de zin?

Ik hoor dat de juf een mooi verhaal vertelt.

Waar denk je aan bij duidelijk formuleren?

Wanneer gebruik je hoofdletters?

Regel 1: begin van een zin

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Regel 1: begin van een zin

Als de zin met een cijfer of symbool begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van de zin.

• €15 betaalde hij voor het boek.
• 86 jaar geleden werd mijn opa geboren.

Wat is goed geschreven?

1. 't is niks voor mij.
2. 'T is niks voor mij.
3. 't Is niks voor mij.
4. 'T Is niks voor mij.

Regel 2: namen van personen

Je schrijft een hoofdletter bij voor- en achternamen, doopnamen en voorletters:

• Elisabeth Sarah Jansen

Aanspreektitels (mevr.) en tussenvoegsels (van der) krijgen geen hoofdletter.

• fam. Berkmans
• Bert van den Brink

Regel 2: namen van personen

Wanneer er voor het tussenvoegsel geen voornaam of voorletter wordt genoemd, krijgt het tussenvoegsel wel een hoofdletter.

• meneer De Vries

Wat is goed geschreven?

1. meneer Jansen
2. Meneer Jansen
3. meneer jansen

Wat is goed geschreven?

1. Lisa de Vries - de Groot
2. Lisa De Vries - De Groot
3. Lisa De Vries - de Groot

Regel 3: organisaties, merken, producten

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Apple
• Verenigde Naties

Soms gebruiken bedrijven de hoofdletters afwijkend, je neemt dit dan over.

• iPhone

Wat is goed geschreven?

1. pepsi max
2. Pepsi Max
3. Pepsi max

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerikaanse president

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• Er komt vandaag een noordelijke wind.

Als de windstreek onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Als je met de windstreek een cultureel, economisch of politiek gebied bedoelt, schrijf je een hoofdletter.

• Arme landen krijgen steun van het Westen.

Wat is goed geschreven?

1. Westelijke zeestroom
2. westelijke zeestroom

Wat is goed geschreven?

1. amstellaan
2. Amstellaan

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Historische gebeurtenissen en feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Koude Oorlog
• Vaderdag

Maar bij samenstellingen met feestdagen schrijf je geen hoofdletter:

• vaderdagontbijt

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Seizoenen, maanden en gewone dagen krijgen geen hoofdletter.

• zaterdag
• januari

Ook een historische periode krijgt geen hoofdletter.

• renaissance
• prehistorie

Regel 6: religieuze en culturele begrippen

Religieuze en culturele stromingen en woorden die daarvan zijn afgeleid krijgen geen hoofdletter.

• jodendom
• jood

Maar heilige begrippen die bij de stroming horen wel.

• God
• Bijbel

Opdrachten maken

Nu Nederlands

geplande taken:

Week 3 - pv tt - formuleren en hoofdletters