V5_1.3 een geologisch 'paradijs' en 1.4 rijkdom in de bodem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Werkvorm 

Hoe lang duurde het?

Geologische tijdschalen

Hoe geschikt zijn de verschillende tijdschalen om de volgende vraag te beantwoorden? 

'Als ik naar landschappen kijk, dan weet ik hoe lang het heeft geduurd om dit landschap te vormen'

Afbeeldingen van landschappen

Bekijk de landschappen en benoem de kernonderwerpen van elk landschap. 

Knip ze los en leg ze op een logische volgorde. 

Plaats een passende tijdschaal bij elke landschapsvorm. 

Leerdoelen 1.3

Je kunt uitleggen welke landschappen in Zuid-Amerika door de platentektoniek zijn ontstaan en op welke manier dat is gebeurd. 

- Je kunt de oorzaken en gevolgen van de platentektoniek in Zuid-Amerika beschrijven en verklaren

- Je kunt uitleggen waarom er langs de westkust gebieden met en gebieden zonder vulkanisme voorkomen

- je kunt uitleggen hoe het Andesgebergte is ontstaan.

- Je kunt uitleggen waarom de oostkant een passieve continentrand wordt genoemd. 

 

Welke begrippen/ theorie
over vulkanisme kun je
toepassen op het voorgaande filmpje?

4 zones in Zuid-Amerika

In Zuid-Amerika kunnen we 4 zones onderscheiden:

1 Het Hoogland van Guyana en het Hoogland van Brazilië: Deze delen liggen op een schild en zijn omhoog gekomen. 

2 Het plateau van Patagonië: een deel van

een schild dat niet omhoog gekomen is en

dus vrij laag ligt.

3 Het Andesgebergte in het westen

4 De gebieden waar de rivieren de Amazone, 

Orinoco en Paraná/Paraguay sedimenten

achterlaten. Ook deze gebieden liggen laag.

1

1

2

3

4

4

Schilden en rift

Door het uiteenvallen van het (oer)continent ontstaat een riftzone. Hieronder staat de oorzaak-gevolgketen beschreven. 

> Magma dat diep uit de mantel omhoogkomt, vormt een nieuwe korst van basalt.

> Continentdelen met nieuwe aardkorst aan weerszijden van de breuk liggen steeds verder uit elkaar. 

> Breukzone zakt weg + opgevuld met water = 

Atlantische oceaan met Midden-Atlantische rug

> Oostelijke rand Zuid-Amerika verandert van 

actieve plaatgrens in passieve continentrand. 

Schild

Passieve continentale rand

Transforme breukzone

Westelijke Cordillera

Altiplano 

Oostelijke Cordillera

Voorlandbekken

opheffing tussen breuken

Sedimentatie

as en puimsteen

aardbevingen

vulkanen

smelten

volcanic gap

Scotiaplaat

weinig aardbevingen

basalt

zeer oud

metamorf gesteente

plooiing van aardlagen

plooiing van aardlagen

aardbevingen

aardbevingen

Leerdoelen 1.3

Je kunt uitleggen welke landschappen in Zuid-Amerika door de platentektoniek zijn ontstaan en op welke manier dat is gebeurd. 

- Je kunt de oorzaken en gevolgen van de platentektoniek in Zuid-Amerika beschrijven en verklaren

- Je kunt uitleggen waarom er langs de westkust gebieden met en gebieden zonder vulkanisme voorkomen

- je kunt uitleggen hoe het Andesgebergte is ontstaan.

- Je kunt uitleggen waarom de oostkant een passieve continentrand wordt genoemd. 

 

Leerdoelen 1.4

Je kunt het verband  tussen het voorkomen van ertsen, olie en gas en de geologie in Zuid-Amerika beschrijven en verklaren

• Je kunt uitleggen hoe aardolie en aardgas ontstaan.

• Je kunt de vindplaatsen van olie en gas relateren aan de geologie van dat gebied.

• Je kunt het verband beschrijven tussen het voorkomen van vulkanisme en het ontstaan van ertsen.

Leerdoelen 1.4

Je kunt het verband  tussen het voorkomen van ertsen, olie en gas en de geologie in Zuid-Amerika beschrijven en verklaren

• Je kunt uitleggen hoe aardolie en aardgas ontstaan.

• Je kunt de vindplaatsen van olie en gas relateren aan de geologie van dat gebied.

• Je kunt het verband beschrijven tussen het voorkomen van vulkanisme en het ontstaan van ertsen.

Volgende week

§1.5 en §3.1 

Steden en interne relaties ZA

Is westkust van Z-A hét voorbeeld van een standaard subductiezone?

1. Ja
2. nee

Wat zijn de drie bijzonderheden aan deze subductiezone?

Hoe heet het megacontinent dat alle platen in het verleden vormden?

1. Jura
2. Pangea
3. Pangus
4. Perm

Waar of niet waar:
Aan de westkust van Z-A valt veel neerslag

1. waar
2. niet waar

Volcanic gaps ontstaan waar de plaat...

1. koud is
2. warm is

Waar of niet waar:
Bij platte/vlakke subductie zijn er explosieve vulkanen

1. waar
2. niet waar

Deze modderstromen hebben een speciale naam... Welke is dat?

1. Pyroclastische stroom
2. Lahar
3. Lava
4. Aardverschuivingen