Herhalen Spelling H1 t/m H6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Spelling H1 t/m H6

• H1: Hoofdletters en leestekens
• H2: Spelling in het woordenboek
• H3: Meervouden op -en
• H4: Meervouden op -s
• H5: Bijvoeglijk naamwoord
• H6: Komma, dubbele punt, aanhalingsteken 

Hoofdstuk 1 

Hoofdletters en leestekens

Je schrijft een hoofdletter:

• aan het begin van een zin: Mijn beste vriendin woont hier dichtbij.
• bij namen: Jens Verhoef, Albert Heijn, Ichthus College, Friesland, Schoolstraat
• bij woorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid: Rotterdamse, Frans

GEEN HOOFDLETTER: namen van dagen, maanden, seizoenen en windstreken

Zo gebruik je leestekens:

Punt: na een gewone zin.

Vraagteken: na een vraag

Uitroepteken: om een zin extra nadruk te geven.

Komma:

• tussen twee persoonsvormen: Als Joep slaagt, gaat hij op reis.
• voor verbindingswoorden als doordat, maar, nadat, omdat, want, etc.

Hoofdstuk 2 

Spelling in het woordenboek

Als je vergeten bent hoe je een woord schrijft, dan kun je de spelling opzoeken in een (online) woordenboek of in de Woordenlijst Nederlandse Taal. 

Hoofdstuk 3 

Meervouden op -en

Veel zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op -en:

taart - taarten, hof - hoven, blok - blokken, huis - huizen.

Als een woord eindigt op -ee, krijgt het in het meervoud -ën

• twee - tweeën
• zee - zeeën 
• moskee - moskeeën

Als een woord eindigt op -ie, dan moet je goed letten op de klemtoon:

• Valt de klemtoon op de -ie? > Meervoud met -ën:

            drie - drieën, calorie - calorieën, harmonie - harmonieën

• Valt de klemtoon niet op de -ie? > Dan komt er een trema + een -n bij:

            bacterie - bacteriën, kolonie - koloniën 

Hoofdstuk 4

Meervouden op -s

Veel zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op -en, maar er zijn ook veel zelfstandige naamwoorden die een meervoud hebben op -s. 

VB:  tafel - tafels

        slipper - slippers

Je schrijft een -'s achter het enkelvoud:

• als het woord in het enkelvoud eindigt op -a, -i, -o, -u, of - y:

          lama - lama's                  accu - accu's

          tosti - tosti's                    baby - baby's

          auto - auto's

• als het woord een afkorting is:

           tv - tv's

           wc - wc's

           dvd - dvd's 

Let op!

Bij woorden die eindigen op -ay, -ey, -oy  of -eau, schrijf je wel een - s aan het woord vast. Deze klinkers samen spreek je uit als één klank. Je kunt het niet verkeerd uitspreken als er een 's aan vastzit. 

Klinkers die je wel los van elkaar uitspreekt, krijgen een -s:

radio's (anders wordt het radios)

alinea's (anders wordt het alineas)

Hoofdstuk 5

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

• Het spannende boek.
  
• Het kussende paar
  
• Het schitterende boek
  
• Het kartonnen bakje

Staat soms ook achter het zelfstandig naamwoord:

• de schitterende film - de film is schitterend
• Dagobert Duck is heel beroemd

Zo spel je de lange vorm van het bijvoeglijk naamwoord:

Zet een -e achter het woord. 

 Klein --> kleine, sterk --> sterke, mager --> magere

Bij sommige bijvoeglijke naamwoorden moet je ook:

- de laatste letter verdubbelen: fris --> frisse, tof --> toffe

- een a, e, o of u weghalen: laag --> lage, rood --> rode

- een f in een v veranderen: gaaf --> gave, doof --> dove

- een s in een z veranderen: vies --> vieze, grijs --> grijze

Sommige bijvoeglijke naamwoorden schrijf je met een deelteken of trema. 

Zo voorkom je dat het woord verkeerd wordt uitgesproken. Bv. officiële, reële.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt van welke stof het zelfstandig naamwoord is gemaakt.

Vuistregel: de uitgang eindigt op -en.

• goud + en : de gouden ring
  
• hout + en : de houten tafel
  
• Riet + en : het rieten dak
  

De uitzonderingen zijn:

• plastic - plastic bordjes
• nylon - nylon jasjes
  
• suède - suède laarzen
  
• kunststof - kunstof platen
  
• aluminium - aluminium buizen
  
• 
  

Rubber en rubberen mag allebei

Hoofdstuk 6

Komma, dubbele punt, aanhalingsteken

Komma

• Tussen twee persoonvormen: Wanneer Simon haast heeft, kan hij heel hard rennen.
• Tussen delen van een opsomming: Mijn etui is compleet. Er zit een pen, een potlood, een gum, een geodriehoek en een passer in.
• Tussen een naam  of een uitroep. Thomas, sta nu stil!
• Voor voegwoorden: Ik wil graag weer naar school, maar dat kan niet vanwege het coronavirus.

Dubbele punt

• een opsomming: De volgende onderdelen moet je leren: spelling, grammatica en begrijpend lezen.
• een toelichting: Er zijn twee mogelijkheden: het gaat door of het gaat niet door.
• een citaat: De viroloog zei: 'Het duurt nog een jaar voordat er een vaccin tegen covid-19 is.'

Directe en indirecte rede

Directe rede: De docent zei: 'Vul je logboek in!'

Indirecte rede: De docent zei dat ik mijn logboek in moest vullen.

Spelling werkwoorden

• H1: Persoonsvorm tegenwoordige tijd
• H2: De verleden tijd van zwakke werkwoorden
• H3: De verleden tijd van sterke werkwoorden
• H4: Voltooid en onvoltooid deelwoord
• H5: Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord
• H6: Werkwoordsvormen en werkwoordstijden 

H1: Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Je vindt de ik-vorm door het hele werkwoord -en:

fietsen - ik fiets

ik erbij of jij/je erachter	ik-vorm	ik fiets, word jij
Enkelvoud (hij/zij/het)	ik-vorm + t	hij fietst, zij wordt
Meervoud (zij/wij/jullie)	wij-vorm	wij fietsen, jullie worden

H2 + H3: verleden tijd sterke en zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden veranderen niet van klank: maak - maakte

• enkelvoud: ik-vorm tt + 'de' of 'te': stuurde, fietste
• meervoud: ik-vorm tt + 'den' of 'ten': stuurden, fietsen

Om te weten of je -te(n) of -de(n) schrijft, kijk je naar de laatste letter van het hele werkwoord min 'en' en gebruik je 't Kofschip.

Sterke werkwoorden veranderen wel van klank: lopen - liep

• Je gebruikt de verlengproef om erachter te komen of het woord op een -d of een -t eindigt. binden - bond, zitten - zat
• Schrijf het woord zo kort mogelijk, behalve als het voor de uitspraak nodig is.

H4: Voltooide en onvoltooide deelwoorden

• Voltooid deelwoord geeft aan dat een handeling is afgerond (= voltooid). Het voltooid deelwoord maakt meestal deel uit van het gezegde. Er staat dan altijd een vorm bij van hebben, zijn of worden.                                                                                                                                                    Om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op een -d of -t, gebruik je 't Kofschip. 

• Onvoltooid deelwoord geeft aan dat een handeling nog aan de gang is (= onvoltooid)                     Je schrijft het onvoltooid deelwoord als hele werkwoord (infinitief) +d. 

H5: Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord

Van voltooide en onvoltooide deelwoorden kun je een bijvoeglijk naamwoord maken. 

• Soms moet je dan een -e achter het woord zetten. Spel het bijvoeglijk naamwoord zo kort en eenvoudig mogelijk. 

teleurstellen - teleurgesteld (vd) -  een teleurgesteld (bn) mens

verwoesten - verwoest (vd) - het verwoeste (bn) huis

• Soms moet je voor de uitspraak -tt-  of -dd- schrijven: 

bekladden - beklad (vd) - de bekladde (bn) mur

H6: Werkwoordsvormen en werkwoordstijden

Een werkwoord heeft verschillende werkwoordsvormen:

• infinitief (inf): rennen
• persoonsvorm tegenwoordige tijd (pvtt): ik ren, jij rent, wij rennen
• persoonsvorm verleden tijd (pvvt): rende, renden, 
• voltooid deelwoord (vd): gerend
• onvoltooid deelwoord (od): rennend

H6: Werkwoordsvormen en werkwoordstijden

Er zijn ook verschillende werkwoordstijden:

• onvoltooid tegenwoordige tijd (ott): Casper snoept altijd verstandig.
• voltooid tegenwoordige tijd (vtt): Casper heeft altijd verstandig gesnoept.
• onvoltooid verleden tijd (ovt): Casper snoepte altijd verstandig.
• voltooid verleden tijd (vvt): Casper had altijd verstandig gesnoept.

In de voltooide tijd is de persoonsvorm een vorm van het werkwoord hebben of zijn. Verderop in de zin staat een voltooid deelwoord. 

Oefenen!

Ga naar NN Online en oefen bij elk hoofdstuk (H1-6) met Spelling bij het kopje 'trainen'. 

Neem de theorie nog eens door en eventueel de opdrachten.

Vragen of onduidelijkheden over Spelling H1 t/m H6?

Hoe goed begrijp je Spelling H1 t/m H6?

😒🙁😐🙂😃

Volgende les(sen)

Maandag 12 april: Herhalen Spelling + Formuleren H1 - 6, oefentoets, vragen beantwoorden.

Dinsdag 13 april: Toets Spelling + Formuleren H1 - 6