1.3 Media en nepnieuws

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.3 Media en nepnieuws

Leerdoelen

Aan het eind van deze lees weet/kun je..

- de begrippen nepnieuws, manipulatie, propaganda, indoctrinatie, polarisatie, complottheorieën, objectiviteit en subjectiviteit, vooroordelen, referentiekader en selectieve waarneming. 

Wat is nepnieuws en hoe herken je het?

Programma:

Paragraaf 1.3 nogmaals herhalen

Huiswerk nakijken blz 12,14, 16,17

Lezen 1.3 en begrippen opschrijven 

Nepnieuws

• Nieuws dat niet op waarheid berust, gemaakt om aandacht te vragen of voor de grap. 
• Kan zelfs ingezet worden bij verkiezingen. 
• Vaak schokkend, hoe meer er wordt geklikt hoe meer dit verschijnt in zoekmachines en op sociale media.

Filterbubbels

Algoritmes en big data > laten je zien wat je wil zien!

• Facebook
• Google
• TikTok
• YouTube

Wat is 

polarisatie?

Polarisatie:  tegenstellingen tussen twee groepen zijn zo groot dat het problemen oplevert.

In tijden van crisis ontstaat er eerder polarisatie.

Wat hebben alle complottheorien gemeen?

1. De meeste dingen zijn echt waar
2. De complottheorien zijn heel vaag beschreven
3. Ze zijn vaak bedacht door mensen die in hun eigen realiteit willen leven
4. Er is geen bewijs dat het waar is

Manipulatie

• De situatie in een reclame is natuurlijk niet zoals die in het echt is.  Er is sprake van manipulatie.
• Manipulatie = Feiten worden met opzet weggelaten of veranderd.

Als feiten met opzet worden weggelaten of veranderd, noemen we dat ...

1. Beeldvorming
2. Persvrijheid
3. Manipulatie
4. Privacy

Propaganda

Bewust eenzijdige informatie geven met als doel de mening van mensen te beïnvloeden 

Indoctrinatie

Mensen langdurig,
systematisch en 
dwingend eenzijdige
opvattingen
opdringen
met de bedoeling dat
zij deze opvattingen
kritiekloos
overnemen

Manipulatie, propaganda en indoctrinatie

Noord-Koreanen horen steeds maar weer over 'hun geweldige leider' en dat de VS de vijand is. Welk begrip past hier het best bij?

1. Manipulatie
2. Selectieve waarneming
3. Beeldvorming
4. Indoctrinatie

In een reclame wordt verteld hoe lekker een hamburger is maar niet dat er veel vetten in zitten.

1. Indoctrinatie
2. Manipulatie

Indoctrinatie is:

1. inspelen op de selectieve perceptie van mensen.
2. het opdringen van eenzijdige opvattingen.
3. het vervormd waarnemen van bepaalde informatie.
4. opzettelijk bepaalde feiten weglaten.

Zijn de uitspraken juist of onjuist?
1. Een voorbeeld van een indoctrinatie is: “Dikke mensen zijn gezellig.”
2. Je beeldvorming is betrouwbaarder als je meerdere soorten media volgt.

1. 1 is juist, 2 is onjuist.
2. 1 is onjuist, 2 is juist.
3. 1 en 2 zijn beide juist.
4. 1 en 2 zijn beide onjuist.

Wat klopt niet?

1. Indoctrinatie is een extreme vorm van manipulatie
2. Indoctrinatie is langdurig eenzijdige meningen doorgeven
3. Indoctrinatie komt voor in Noord-Korea
4. Indoctrinatie gebeurt alleen bij vrouwen

Indoctrinatie heeft alleen met feiten te maken,

1. Juist
2. Onjuist

Objectief / subjectief

Objectief = feiten, het weergeven zoals het is

Subjectief = je geeft aan wat je ergens van vindt

Selectieve waarneming

Welke uitspraak over het referentiekader is juist?

1. Dit kader bestaat uit normen, waarden en gedragingen.
2. Hoe diverser de kaders, hoe eenvoudiger het samenleven.
3. Dit kader wordt iedere vier jaar opnieuw vastgesteld.
4. Dit kader is bij vrouwen veelzijdiger dan bij mannen.

Stereotypes en vooroordelen

"Alle Russen drinken wodka" is een

1. Stereotype beeld
2. Vooroordeel
3. Vorm van indoctrinatie
4. Vorm van manipulatie