5.1 Renaissance en humanisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de Renaissance inhoudt en waardoor die in Italië ontstond.
• Je kunt uitleggen wat het veranderende mens- en wereldbeeld in de Renaissance te maken heeft met de oriëntatie op de Klassieke Oudheid.
• Je kent de ideeën van enkele humanisten en Renaissance- kunstenaars en hun bijdrage aan een nieuw mens- en wereldbeeld.

Kenmerkende aspecten

• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van de hernieuwde wetenschappelijke belangstelling.
  
• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke Oudheid.
  

Waaraan denk je bij de Renaissance?

Renaissance in Italië

• In Noord- Italië was de internationale handel al vroeg in de late M.E. op gang gekomen.
• Hierdoor waren veel rijke handelaren die prachtige huizen lieten bouwen en kunst konden kopen. (schilderijen, beelden enz.)
• Dat de Renaissance dus in Italië begon is niet zo raar, daar was voldoende geld en er was Klassiek erfgoed aanwezig.
• Daarnaast haalden handelaren veel klassieke boeken en kunstwerken vanuit het Midden- Oosten naar Italië.

Renaissance in Italië

• De rijke handelaren genoten van hun rijke leven, ze besteedden veel geld aan kunst en klassieke werken.
• Dat gold evenzeer voor hoge geestelijken, die vaak afstamden van hoge adel, zij leefden (en gedroegen) zich vaak als vorsten.
• De kerk streefde ook naar wereldlijke macht en wilde dat hun kerken ook werden verfraaid door de beste kunstenaars. 
• Kunstenaars als Michelangelo, Da Vinci, Rafaël, Donatello en Botticeli

Leonardo da Vinci

Mona Lisa

Michelangelo

Rafael

Humanisme

• De kerk stimuleerde nieuwe kennis, zolang deze kennis niet inging tegen de kerkelijke leer.
• De Middeleeuwse denkwereld was er vooral op gericht om een leven na de dood te verkrijgen. Hiervoor moesten ze zo vroom mogelijk op aarde leven.
• De rijke burgerij ontwikkelde in de 15e en 16e eeuw een andere levensstijl, het leven op aarde werd belangrijker dan het leven na de dood.
• Memento mori (ME) vs Carpe Diem (Renaissance)

Humanisme

• De kennis die er was en de leer van de kerk werd ter discussie gesteld door schrijvers en filosofen.
  
• Deze geleerden hoopten met discussie en onderzoek de wereld beter te begrijpen. Deze levenshouding heet het Humanisme.
• Sommige humanisten besloten om het menselijk lichaam te onderzoeken, hierdoor kregen ze meer inzicht in de werking van het menselijk lichaam.
• Naast Klassieke werken gingen deze Humanisten ook uit van hun eigen kennis.

Humanisme

• Erasumus leverde kritiek op de kerk. Volgens Erasmus basseerde de kerk zich op de een verkeerde Bijbelvertaling (de Vulgaat).
  
• Erasmus ging aan de hand van de oudste Griekse en Latijnse teksten een wetenschappelijke Bijbelvertaling maken.
  
• Gaandeweg ontdekte Erasumus vertaalfouten in de Vulgaat.
  
• Hierdoor werd de Kerk in problemen gebracht, want die had immers hun ideeën gebaseerd op de Vulgaat. 
• Kloppen dan de regels die Kerk had opgesteld nog wel?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de Renaissance inhoudt en waardoor die in Italië ontstond.
• Je kunt uitleggen wat het veranderende mens- en wereldbeeld in de Renaissance te maken heeft met de oriëntatie op de Klassieke Oudheid.
• Je kent de ideeën van enkele humanisten en Renaissance- kunstenaars en hun bijdrage aan een nieuw mens- en wereldbeeld.

Opdrachten

• Leren kenmerkend aspect 18 en 19 uit je hoofd
• Bekijk ook de filmpjes bij de kenmerkende aspecten op YouTube JORT-geschiedenis
• Maken opdrachten 1,2,5 in Feniks online op je i-pad.