Hofcultuur: Renaissance en Barok

• kunst algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

De Renaissance

Vroeg Renaissance

Hoog Renaissance

Laat Renaissance

Hofcultuur

Renaissance vs Barok

Aan het einde van deze les:

Kun je de aspecten van voorstelling en vormgeving van de  Renaissance benoemen.

Kun je in eigen woorden uitleggen wat het Maniërisme is.

Kun je de aspecten van voorstelling en vormgeving van de Barok benoemen.

Deel 1

Renaissance

Van ambachtsman naar kunstenaar

De status van de anonieme, middeleeuwse kunstenaar verandert van dienaar van God tot een goddelijke schepper. Zijn kennis beperkt zich niet alleen tot schilderen of beeldhouwen. Behalve in technisch meesterschap moet een kunstenaar voortaan opgeleid zijn in o.a. (grammatica, wiskunde, sterrenkunde en muziek).  

                           

                                  Kunstenaars zijn vanaf nu  zowel intellectueel als creatief.

Vroeg Renaissance

1350- 1500 

Italië: Florence

In de Renaissance was de Kerk niet langer de belangrijkste opdrachtgever; ook vorsten en rijke kooplieden maakten gebruik van de kunsten om hun macht te tonen.
Waarom werden kunstenaars vanaf nu heel belangrijk? Waar stond een kunstenaar voor in die tijd?

De schrijvers uit de klassieke oudheid werden in de Renaissance anders geïnterpreteerd dan in de Middeleeuwen. Vooral onder invloed van het humanisme ontstond een nieuwe visie op de mens in zijn relatie tot God.

Geef aan wat deze nieuwe visie inhoudt. "Carpe Diem"


De schrijvers uit de klassieke oudheid werden in de Renaissance anders geïnterpreteerd dan in de Middeleeuwen. Vooral onder invloed van het humanisme ontstond een nieuwe visie op de mens in zijn relatie tot God.
Geef aan wat deze nieuwe visie inhoudt.

Schilderkunst:
Wie schilderde
"De geboorte
van Venus?"

1. Boticelli
2. Rafaël
3. Michelangelo
4. Da Vinci

Beeldhouwkunst:
Wat is een typisch kenmerk van de Renaissance die Donatello in zijn beeld van de David verwerkt?

Hoog renaissance

1500-1600

Italië: Rome

In de Renaissance gaat men uit van het volgende standpunt:

De schepping verdient het om wetenschappelijk bestudeerd te worden.

Leonardo da Vinci doet de volgende uitspraak: 'de schilderkunst als weergave van de zichtbare werkelijkheid en van de menselijke gemoedtoestanden, is de ultieme wetenschap.'

Kies nu zelf een kunstwerk uit van Michelangelo of Da Vinci die jou het meeste aanspreekt.
Voeg hem hieronder toe en leg uit waarom het voor jou bijzonder is.

Vasari over Michelangelo.... Toen de David eindelijk voltooid was, onthulde hij het beeld zodat iedereen het kon zien. Zonder twijfel heeft dit standbeeld elk ander in de schaduw gesteld, klassiek of modern, Grieks of Romeins. Niets kan met de David van Michelangelo worden vergeleken, zo volmaakt zijn de proporties en de schoonheid van het voltooide werk. De omtreklijnen van de benen zijn bekwaam getrokken, de heupen zijn fraai gevormd en de ledematen sluiten volmaakt aan bij de romp. De gratie van de figuur en de sereniteit van de houding zijn nooit overtroffen. Voorwaar, wie de David van Michelangelo heeft gezien hoeft van geen enkele beeldhouwer, levend of dood, nog iets anders te zien......

Op de vorige dia zie je Michelangelo's David uit het begin van de 16de eeuw. Hoe kun je duidelijk zien dat hij zich volledig heeft geïnspireerd door de klassieke opvatting over schoonheid.
Leg uit wat deze opvatting "Klassieke schoonheid" inhoudt. Hoe heeft Michelangelo dit in zijn David duidelijk toegepast?

Plato een Griekse filosoof en schrijver, leerling van Socrates en leraar van Aristoteles. Hij is één van de invloedrijkste denkers in de Westerse filosofie. Hij is ook de stichter van de Atheense Akademia, het eerste instituut voor hoger onderwijs in het westen. Rafaël schilderde Plato als Leonardo da Vinci.

Hij wijst naar de hemel, de abstracte en tijdloze wereld waarvan het aardse slechts een schijnbeeld is.

Aristoteles was een Griekse filosoof en wetenschapper die samen met Socrates en Plato worden beschouwd als één van de invloedrijkste klassieke filosofen uit het westen. Hij was lid van Plato's Akademeia. Aristoteles is de leermeester van Alexander de Grote.

Hij wijst naar de aarde , hij benadrukt het belang van kennis over de zichtbare en tastbare wereld.

Socrates was een klassieke Griekse filosoof. Hij wordt beschouwd als één van de grondleggers van de westerse filosofie. Hij heeft zelf niks opgeschreven, alles is later opgeschreven door zijn leerlingen waaronder Plato. 

Pythagoras was filosoof die tegenwoordig vooral bekendheid geniet vanwege zijn wiskundige stelling; Stelling van Pythagoras (A²+B²=C²)

Zie je hoe elke persoon op dit schilderij als individu is afgebeeld? Ze zijn allemaal bezig met iets dat voor hen belangrijk is. En zie je hoe nauwkeurig de schilder heeft gelet op de menselijke vorm (anatomie)?

Archimedes wordt gezien als één van de grootste wiskundige allertijden. In zijn eigen tijd werd hij vooral gewaardeerd vanwege zijn natuurkundige en technische uitvindingen. Er is een natuurkundige wet naar hem vernoemd die nog steeds bij natuurkunde wordt gevraagd; wet van Archimedes en hij is bekend van zijn hefboom.

Archimedes zou gezegd hebben met betrekking tot de hefboom: Geef me een plaats om te staan en ik breng de aarde in beweging.

Rafael: De school van Athene

Fresco (muurschildering) van Rafaël Santi (1509): de school van Athene. Geschilderd voor de appartementen van Paus Julius II in het Vaticaan

Waarom past de school van Athene
perfect in de Hoog Renaissance?

harmonie door: 

centrale compositie 

symmetrische compositie

gedempt kleurgebruik

lijnperspectief  (eenpuntsperspectief)

Laat Renaissance

Het Maniërisme

Maniërisme = Overgang tussen renaissance en barok

In de laatste fase van de renaissance laten kunstenaars hun "manier' van werken meer zien. Ze willen meer emoties overbrengen en een eigen stijl ontwikkelen. Niet meer alleen maar perfectie uitbeelden.

Leg nu in eigen woorden uit waarin Maniërisme verschilt met andere kunst uit de renaissance.

Deel 2

 

Barok

Barok

1600-1700

Rome en Parijs

Barok

Spelen met licht

Emoties laten zien

Kracht uitstralen

Wat betekent Barok precies?

Bijbelse taferelen

wonderen/visoenen

martelaarstaferelen

portretten (vorsten)

uitzicht op het paradijs

Een typisch kenmerk van de vormgeving in Barok is

1. Perspectief
2. Claire Obscur
3. Ingetogen kleuren
4. Licht

Zoek een kunstwerk uit de Barok met Claire Obscur en leg uit hoe licht een belangrijke rol speelt in het werk.

Test

Renaissance of Barok

Vroeg Renaissance

Hoog Renaissance

Barok

Bernini

Michelangelo

Donatello

Renaissance of Barok?
En leg uit waarom.

Renaissance of Barok?
Licht je antwoord toe.

Renaissance of Barok?
Licht je antwoord toe.

Renaissance of Barok?

Renaissance of Barok?

Renaissance of Barok?

Dit beeld past zowel bij Maniërisme
als Barok, waarom?

Blessed Ludovica Albertoni van Bernini is een prachtig voorbeeld van Barok. Waarom?

Renaissance of Barok?

Renaissance of Barok?

De Nederlanden waren meesters in de Barok
Voeg een kunstwerk uit de Gouden Eeuw toe en leg uit waarom dit je favoriete werk is.