Periodeles 1 en 2 De Verlichting en romantiek

Periodeles 1 en 2 De Verlichting en romantiek

periode verlichting en romantiek

Welkom!

We beginnen met de spreuk

Beoordeling van deze periode:

- toets (70%)

- schrift (30%)

Tezamen vormt dit één cijfer

De opbouw van je schrift:

voorkant (maak dit zo mooi als je kunt! nodig de lezer uit om te lezen en kijken)

voorwoord (dit is opdracht 1 (zie kopie en deze moet je aan het eind van de periode hebben geschreven. In het voorwoord verwijs je ook naar de paginanummers en hoofdstukken. Let op: het moet minimaal 250 woorden lang zijn)

inhoudsopgave inclusief paginanummers

inleiding ( opdracht 2, mindmap verlichting en romantiek)

samenvatting n.a.v. film van John Locke

alle aantekeningen

alle opdrachten (tekeningen en teksten, heb je opdrachten of aantekeningen gemist dan is er puntaftrek)

eindwoord (reflectie over deze periode)

Periode De Verlichting

en Romantiek

De Nederlandse Gouden Eeuw (1600-1700)

Het gaat goed in Nederland met de kunsten en de economie

Amsterdam is vanaf 1600 centrum van de wereld mede dankzij het oprichten van de Amsterdamse wisselbank in 1609 (deze bank neemt munten in, weegt ze en de klant krijgt hiervoor een briefje terug, dit is de eerste vorm van papiergeld)

Nederland is erg rijk en groot

Koloniën Nederland

Noord-Amerika = Nieuw Amsterdam

Zuid-Amerika - delen van Brazilië

Afrika langs de hele kust handelsposten

Azië= Indië

Australië

Wij waren het enige land dat met Japan mocht handelen

In 1750 is bijna alles weg. Nederland, België Luxemburg Suriname, Saba, St Maarten St. Eustatius Aruba Bonaire Curacao blijven over

Welke periode gaat vooraf aan de Verlichting?

De Renaissance waarin de Bijbel, de klassieke oudheid en andere boeken met daarin gegevens die door autoriteit als waar aangenomen worden

Definitie van de Verlichting (1688-1789)

Naam van een periode in de Europese cultuurgeschiedenis en meer in het algemeen de aanduiding van een op verstandelijk inzicht gebaseerde vooroordeelsvrije houding

Begint in Engeland met John Locke in 1688

Het hoogtepunt is in Frankrijk

Het eindigt in Duitsland bij Kant

Immanuel Kant

22 april 1724 - 12 februari 1804

'Je bent niet rijk door wat je bezit, maar eerder door wat je met waardigheid zonder bezit kunt doen.'

Quote van Kant:

Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te wijten heeft. Onmondigheid is het onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder de leiding van een ander.

Waarom heet deze periode de Verlichting?

- Er kwam licht in het menselijke brein; er ging bij de mensen een lichtje op (het lichtje van verstand), het verstand kreeg de overhand

- Het wordt licht in de wetenschappelijke wereld

- mensen geloven niet meer automatisch wat er allemaal opgeschreven staat, maar onderzoeken zelf of iets waar is (geloof en bijgeloof worden opnieuw bekeken)

-de mens is optimistisch: hij denkt dat hij door zijn verstand te gebruiken armoede, ziekte en andere zaken de wereld uit kan helpen

Verschillen 

Verlichting

Rede/verstand/ ratio

Optimisme

Stad + machines

Het gemeenschappelijke

Volgens klassieke patronen

God wordt bijna weggeredeneerd

Burgerlijk gehoorzaam

Romantiek

gevoel/emotie

pessimisme

natuur

het individuele/onbegrensd persoonlijkheidsbesef

originaliteit

juist aandacht voor het bovennatuurlijke/een eigen god

burgerlijk ongehoorzaam

Kenmerken romantiek 1800- 1880

De Romantiek was een reactie waarmee met gevoel op de Verlichting wordt gereageerd; het koude verstand moet gevoel terugkrijgen:

1. Centrale plaats voor gevoel

2. Romantiek is het zoeken naar het individuele

3. Je mag of moet origineel zijn

4. Aandacht voor het bovennatuurlijke

5. Onvrede met het hier en nu

Overeenkomsten

Verlichting

Reizen om dingen aan de weet te komen

In de eenzaamheid met verstand overleven

Romantiek

Reizen om te vluchten

In de eenzaamheid vluchten

Opdracht 2: 

- maak een mooie voorkant over deze periode

- mindmap verlichting en romantiek

Teken een mooie voorkant op de omslag van je schrift over deze periode. Verwerk ook de titel

Je maakt als inleiding op deze periode een mindmap. Je krijgt hier twintig minuten voor (je kunt de spullen gebruiken die op mijn bureau liggen)

Waarom? Een mindmap spreekt je ratio (hersenen)  en je emotionele kant(hart) aan, dat past mooi bij deze periode.

Hoe maak je ook alweer een goede mindmap?

Verlichting per land of cultuurgebied

Frankrijk: kenmerkt zich door de tegenstelling tussen religie en verlichting (Les Lumières)

Engeland (enlightenment): hier domineert het empirisch (wat op menselijke waarneming berust) onderzoek naar de menselijke geest. 

In Duitssprekende gebieden (Aufklärung) blijkt het educatief aspect overheersend; dikwijls zou de verlichting daar een utilitair reformistische beweging zijn. 

De Nederlandse verlichting: geen tegenstelling tussen rede en openbaringsgeloof en heeft een sterk moraliserende inslag

Hoe dan ook, hoofdkenmerk van de verlichting, ook in Nederland, is het optimistisch geloof in de vooruitgang van mens en wereld door intellectuele  inspanning.

Invloed van De Verlichting op de literatuur

Meer ‘journalistieke’ teksttypes konden doorbreken:

- essay

- de briefroman

-de dialoog

- het filosofisch verhaal of conte philosophique, 

- het reisverhaal

- de robinsonade

- het drame bourgeois.

Uitleg van de verschillende soorten journalistieke teksttypen

- essay (Etym: Fr. essayer = beproeven, proberen, testen)

Tekst waarin een auteur een meestal persoonlijk standpunt inneemt met betrekking tot een bepaald onderwerp. De onderwerpen voor essays kunnen op vrijwel elk gebied gevonden worden: godsdienst, maatschappij, wetenschap, kunst e.d. Het genre ontleent zijn naam aan de Essais (1580) van Montaigne, waarin deze bepaalde onderwerpen, zoals dood, liefde, passie, verdriet e.d. aan de orde stelt. 

 In Nederland kende het genre vooral in de 18de eeuw een grote bloei, al werd dit type teksten toen vooral aangeduid met de termen vertoog, verhandeling of proeve. In Justus van Effens Hollandsche Spectator (1731-1735) wordt meer dan de helft van de plaatsruimte ingenomen door ‘vertoogen’.  

Imaginair reisverhaal

Beschrijving van een niet bestaande reis

Reize door het aapenland van Gerrit Paape (apen stonden symbool voor de Bataafse patriotten, ze vonden hen na-apers van de Franse revolutie aangeduid).

Opdracht 3

(Lees eerste hoofdstuk van Reize door het aapenland en maak hier een (strip)tekening van)